Angststoornissen

AFP; GGZ

Angststoornissen

Leerdoelen; na deze les:

• Kun je uitleggen welke verschillende soorten angststoornissen je kunt onderscheiden
• Kun je uitleggen wat het verschil is tussen een angststoornis en een paniekaanval
• Kun je uitleggen wat de behandelopties zijn bij angststoornissen

Huishoudelijke mededeling

Niet 18 maart vervalt/zelfstandig werken, maar 25 maart; ik ben dan in Zweden

Angststoornissen met paniekaanvallen

Paniekstoornis:

Wanneer een paniekaanval het dagelijks leven belemmert. Mensen met paniekaanvallen zijn vaak ook bang voor het krijgen van een paniekaanval.

Angststoornissen met paniekaanvallen

Agorafobie (pleinvrees):

• Bang voor bepaalde situaties waarin ze niet weg kunnen of geholpen kunnen worden als ze in paniek raken.
• Gaan deze plekken vermijden, om angst en paniekaanval te vermijden.
• Worden soms bang om over straat te gaan, afzonderen en blijven thuis.

Angststoornissen en veiligheidsgedrag

• Actief veiligheidsgedrag:
• Iemand is altijd voorbereid op de situatie die angst oproept; iemand met agorafobie kijkt bijvoorbeeld altijd waar de snelste ontsnappingsroute is of slikt kalmerende middelen voor de trigger.
• Passief veiligheidsgedrag:
• Uit de weg gaan van de angst op wekkende situatie

Veiligheidsgedrag

Cognitief veiligheidsgedrag:

In gedachten is iemand ergens anders dan waar hij of zij is tijdens de stressvolle situatie.

Waarom is het belangrijk om veiligheidsgedrag te herkennen?

1. Omdat het de angst in stand houdt
2. Omdat het een onnatuurlijke reactie is
3. Omdat we graag een label op dingen plakken
4. Omdat het leidt tot risico op zelfdoding

Angststoornissen met veiligheidsgedrag

Sociale fobie:

• Overmatig bang zijn voor sociale situaties, maken zich zorgen dat ze negatief beoordeeld worden. Soms ook bang dat ze zelf iets vreemds doen of gaan zweten of blozen zonder dat ze hier controle over hebben.
• Gaan dit soort situaties vaak uit de weg.

Angststoornissen met veiligheidsgedrag

Specifieke fobie:

• Kan vaker voorkomende angst zijn zoals hoogte of bloed, maar ook voor iets onverwachts zoals slikken.
• Claustrofobie of arachnofobie hoort hier bij. De trigger roept enorme angst of zelfs paniekaanval op en wordt derhalve zoveel mogelijk vermeden.
• Specifieke fobie is pas als angst veel groter is dan normaal verwacht zou mogen worden.

Angststoornissen met zorgelijkheid

• Kenmerken zich door overmatige zorgelijkheid; met name gegeneraliseerde angststoornissen en OCS.
• Bij gegeneraliseerde angststoornis maken mensen zich overmatig zorgen over werk, familie of gezondheid, ook als hier geen reden voor is.

Angststoornissen met zorgelijkheid

• Een OCS wordt ook wel dwangstoornis genoemd. Een obsessie is een gedachte of beeld van een gebeurtenis die zich blijft opdringen aan iemand. Zorgt voor gevoel dat er iets ergs gaat gebeuren of algeheel gevoel van onrust.
• Dit wordt weggenomen door dwanggedachten of dwanghandelingen; compulsies.
• Obsessies komen gevoelsmatig niet uit iemand zelf, maar voelt als opgedrongen.

Wat zou een in stand houdende factor voor een angststoornis kunnen zijn?

1. Het ontvangen van een positieve prikkel
2. Het ontvangen van een negatieve prikkel
3. Het vermijden waardoor de prikkel niet optreedt
4. Logische gedachten over de stoornis

Behandelopties angststoornissen

Instandhouding door veiligheidsgedrag en irrationele gedachten:

Psychoeducatie

Exposure-therapie

Responspreventieve-therapie

Cognitieve gedragstherapie

Medicatie-therapie

Wat betekent psycho-educatie?

1. Uitleggen wat de ziekte inhoudt en hoe die in stand gehouden wordt
2. Zorgvrager expres in de situatie brengen die zo angstvallig vermeden wordt
3. Zorgvrager en behandelaar samen welke gedachten er spelen, op welke manier dat angstig maakt en welk gedrag dat oproept.
4. Zorgvrager begeleiden in het zoeken van steeds minder bevestiging en veiligheid

Waar zou exposure therapie op gebaseerd zijn?

1. Zorgvrager begeleiden in het zoeken van steeds minder bevestiging en veiligheid
2. Zorgvrager expres in de situatie brengen die zo angstvallig vermeden wordt
3. Uitleggen wat de ziekte inhoudt en hoe die in stand gehouden wordt
4. Zorgvrager en behandelaar samen welke gedachten er spelen, op welke manier dat angstig maakt en welk gedrag dat oproept.

Wat is cognitieve gedragstherapie?

1. Zorgvrager expres in de situatie brengen die zo angstvallig vermeden wordt
2. Uitleggen wat de ziekte inhoudt en hoe die in stand gehouden wordt
3. Zorgvrager en behandelaar samen welke gedachten er spelen, op welke manier dat angstig maakt en welk gedrag dat oproept.
4. Zorgvrager begeleiden in het zoeken van steeds minder bevestiging en veiligheid

Wat is responspreventieve therapie?

1. Zorgvrager begeleiden in het zoeken van steeds minder bevestiging en veiligheid
2. Zorgvrager en behandelaar samen welke gedachten er spelen, op welke manier dat angstig maakt en welk gedrag dat oproept.
3. Uitleggen wat de ziekte inhoudt en hoe die in stand gehouden wordt
4. Zorgvrager expres in de situatie brengen die zo angstvallig vermeden wordt