Week 6, les 2

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 1

Week 6, les 2

Programma

1. Tussentijdse beoordeling uitleg
2. Leerdoelen
3. Herhaling en verdieping diffusie, osmose en actief transport
4. Test jezelf op SBIS

Tussentijdse beoordeling uitleg

• Volgende week tussentijdse beoordeling leerdoelen transport
• Dit doen we vrijdag, omdat we nog niet alle leerdoelen besproken hebben
• Dit is een online 'toets', zoals de leerdoelen check die we in de les hadden gedaan

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat voor een invloed een hypotone, hypertone en isotone omgeving heeft op plantaardige en dierlijke cellen.
• Je kunt uitleggen op welke manieren passief en actief transport over het celmembraan werkt.

Isotoon

Hypotoon

Hypertoon

Turgor

Grensplasmolyse

Plasmolyse

Is dit bij dierlijke cellen hetzelfde? Waarom wel/niet?

Diffusiesnelheid

Hangt af van de volgende factoren:

• Temperatuur: hoe hoger hoe sneller
• Molecuulmassa: hoe kleiner hoe sneller
• Concentratieverschil: hoe groter het verschil, des te sneller de netto-verplaatsing (diffusiegradiënt)
• Diffusieoppervlak: hoe groter het oppervlak, hoe meer moleculen per tijdseenheid er doorheen kunnen passeren
• Afstand: hoe groter, hoe langzamer

• Diffusie verloopt het snelst in gassen door de grotere bewegingsvrijheid in vergelijking met een vloeistof

Diffusie en membranen

• Diffusie door een celmembraan (semi-permeabel) kan alleen door bepaalde moleculen, zoals water, zuurstof en koolstofdioxide
• Bij een permeabel (doorlaatbaar) membraan kunnen alle deeltjes door het membraan diffunderen

Osmose

• Diffusie van water door een semi-permeabel (halfdoorlatend)  heet osmose
• Semi-permeabel = doorlatend voor water, maar niet voor daarin opgeloste stoffen
• Water diffundeert naar de hoogste concentratie deeltjes toe
• Dus: water diffundeert van een hypotonische oplossing naar een hypertonische oplossing toe

Isotone zoutwaarde

• Isotonisch milieu = water gaat cel in en uit zonder dat de cel zwelt of krimpt
• Fysiologische zoutoplossing is isotoon met bloed en weefselvocht (infuus) = 0,9%

Hoe kun je fysiologisch zout (0,9%) zelf maken?

1. 9 gram zout oplossen in 100 mL water
2. 0,9 gram zout oplossen in 1 L water
3. 9 gram zout oplossen in 1 L water
4. 90 gram zout oplossen in 1 L water

Actief transport

• Celmembraan is permeabel voor water, gassen en sommige ongeladen moleculen
• Heeft meer stoffen nodig en afvalstoffen moeten de cel uit kunnen
• Dit gebeurt door actief transport

Carriers

• Transport van die stoffen vindt plaats door eiwitten in het celmembraan
• Dit is een soort tunneltje of kanaaltje = carriers
• Bepaalde ionen of moleculen binden aan buitenkant van het membraan aan het eiwit, waardoor kanaal open gaat
• Het passeren kost energie, vandaar actief transport
• Voor elke stof een aparte carrier

 

Concentratieverval

• Belangrijk kenmerk actief transport: gaat tegen het concentratieverval in
• Dus: van lage concentratie naar hoge concentratie