2. 10 jan: Tekstbegrip

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Communiceren doe je samen 2

Welkom havo 5

Op tafel:

Map/schrift, pen, laptop

• Jas uit en over je stoel.
  
• Telefoon in je tas.
• Tas op de grond.

Communiceren doe je samen 2

• Herhaling tekstbegrip

Vandaag vrijdag 10 januari:

Leerlingen die het mondelingenformulier nog niet ingevuld hebben: dat moet vandaag in de les. 

>> eind van de les. 

Open je laptop: 

Tekstbegrip oefenen

Welk alineaverband geeft het signaalwoord "maar" aan?

1. Opsomming
2. Voorbeeld
3. Tegenstelling
4. Dat moet ik nog uit mijn hoofd gaan leren.

Wij gaan onder die boom zitten, omdat het snikheet is.
'omdat'=

1. oorzakelijk verband
2. doel-middelverband
3. redengevend verband
4. concluderend verband

Je moet signaalwoorden kunnen toepassen; daarvoor moet je ze goed kunnen onthouden. 'daarvoor'=

1. oorzakelijk verband
2. toelichtend verband
3. concluderend verband
4. doel-middelverband

Terwijl ik in de ambulance lag, bleven de anderen in verwarring achter.
terwijl=

1. toelichtend verband
2. tegenstellend verband
3. chronologisch verband
4. vergelijkend verband

Het lezen van een kerstkaart

1. Informeren
2. Activeren
3. Amuseren
4. Beschouwen

Begin met dit recept een avond van tevoren. Doe de beide soorten rozijnen in een kom, zet ze onder water en laat dit een kwartier staan. Giet de rozijnen af in een zeef en laat ze een nacht drogen aan de lucht.
Doe voor het deeg de bloem, melk, gedroogde gist, basterdsuiker, het zout en ei in een kom en kneed daar een soepel brooddeeg van.

1. Activeren
2. Overtuigen
3. Instrueren
4. Beschouwen

1. Activeren
2. Overtuigen
3. Instrueren
4. Beschouwen

1. Instrueren
2. Informeren
3. Overtuigen
4. Amuseren

Een tekst kun je opdelen in drie delen, welke?

Inleiding, kern, slot

Een examenvraag is: "Na de inleiding is tekst 1 onder te verdelen in drie delen. Bij welke alinea begint het middenstuk?"

Je moet nu weten wanneer de inleiding eindigt en wanneer het middenstuk begint.

Wat voor informatie staat in de inleiding?
Wat voor informatie staat in het middenstuk?

Titel + Inleiding
- Aandacht trekken door:  
1. anekdote

2. opvallende stelling of mening

3. actuele gebeurtenis

4. het voordeel voor de lezer

- kennismaking met het onderwerp > hoe? pg 60
- richting geven aan de tekstopbouw
- idee geven van het genre (tekstsoort/-doel)

Tekstopbouw

Middenstuk/kern
- uitwerking van het onderwerp in deelonderwerpen
- uitwerking in hoofdstukken, paragrafen of alinea's
- overzichtspunten: titels, kopjes, signaalwoorden

Slot
- de afronding
 - terugblik op inleiding en de kern
- krachtiger maken van strekking of boodschap (of een uitsmijter) 
- vaak de hoofdgedachte

Communiceren doe je samen 2

kennismaking met het onderwerp = onderwerp introduceren (pg 60): 

- vraag

- voorbeeld geven

- samenvatting

- conclusie

- mening

 - probleemstelling

 - oorzaak gevolg

 - opvallende uitkomst

Wat is het verschil en een overeenkomst tussen een onderwerp en hoofdgedachte?

Onderwerp - hoofdgedachte

Verschil: 

Onderwerp is een woord of woordgroep

Hoofdgedachte is een zin. 

Overeenkomst: 

Beide geven weer waar de tekst over gaat. 

De vraag is: Citeer een zin uit alinea 1 waardoor de mening van persoon A blijkt.
Hoe geef je antwoord?

1. "Ik ben het geheel niet eens met euthanasie voor honden. Ten eerste weten mensen niet weten wat er in het hoofd van een dier omgaat."
2. Regel 3 uit alinea 1
3. "Ik ben het geheel niet eens met euthanasie voor honden."
4. Persoon A zegt dat ze het niet eens is met euthanasie.

De vraag is: Citeer een zin uit alinea 1 waardoor de mening van persoon A blijkt.

Hoe geef je antwoord?

• Lees de vraag goed. 
• Citeer = letterlijk overnemen uit de tekst
• citeer een zin = neem de hele zin over. 
• "Als er…te schrijven" (regels XX-XX)

• Let op: staat er 'zinsgedeelte', neem dan een deel van de zin over. 

In een examen staat "welk bezwaar zou een kritische lezer kunnen hebben?" Wat doet een kritische lezer?

Kritische lezer

Doel: inschatten of de informatie klopt.

Hoe: Vraag je af of de auteur gelijk heeft en of het klopt wat hij zegt.

Het PTA Nederlands is op donderdag 16 januari om 12.45 uur. Wat neem je mee?

Je begint aan de toets en ziet een lange tekst. Wat doe je?

1. Ik start met het rustig lezen van de tekst.
2. Ik lees eerst alle vragen.
3. Ik begin met de meerkeuzevragen.
4. Ik lees een stukje tekst en dan een vraag en dan weer tekst.

Je begint aan de toets en ziet een lange tekst. Wat doe je?

Start met het rustig lezen van de tekst. 

Markeer of onderstreep signaalwoorden en kernzinnen. 

Omcirkel de naam van een persoon als je die voor het eerst leest. 

Vragen over literatuur

Er zijn drie vertelperspectieven. Welke?

Communiceren doe je samen 2

Vertelperspectieven binnen een verhaal:

• Ik-perspectief
• Personaal perspectief
• Alwetend / auctoriaal perspectief

Lectuur

Literatuur

simpele verhaallijn

verrassend/uniek

personages uitgewerkt tot karakter

clichés

kritische houding

oppervlakkige personages

ruimte voor interpretatie

Fictie = verzonnen verhalen

Lectuur:

• simpele verhaallijn
• voorspelbaar patroon (clichés)
• oppervlakkige personages

Literatuur

• diepgang
• verrassend/uniek
• personages uitgewerkt tot karakter
• ruimte voor interpretatie
  
• kritische houding

Wat is een functie van literatuur?

H1 Functies van literatuur

• 1. Lezen ontwikkelt de taalvaardigheid  
• 2. Lezen ontwikkelt het denken en verbeelden 
• 3. Lezen verschaft prikkels aan het brein
• 4. Lezen geeft kennis en inzichten   
• 5. Lezen traint de concentratie   
• 6. Lezen ontwikkelt het zelfinzicht  
• 7. Lezen leert over de ander  
• 8. Lezen leert over mogelijke consequenties
• 9. Lezen geeft inzicht in normen, regels en gebruiken
  
• 10. Lezen ondersteunt de identiteitsontwikkeling

Geef 4 literaire begrippen.

Enkele literaire begrippen

- Perspectief 

- Tijd 
- Ruimte
- Genre
- Motieven
- Thema

- Fictie / non-fictie

- (Auto)biografie

- Alter ego + pseudoniem

Mondeling

• 2 docenten
• 1 leerling
• 30 minuten
• 2 boeken
• 2 gedichten
• Telt 2x mee

Het is een gesprek. 

Spiekbriefje mag!

Maar alleen in de vorm van een woordweb.

Aan de slag

Optie 1. Vul het definitieve formulier in voor je mondeling in. 

Bedenk drie vragen die specifiek van toepassing zijn op jouw boek (kenmerkende titel, perspectief, boodschap, iets dat opvallend is)

Optie 2. Maak een spiekbriefje voor bij het mondeling. 

Poëzie H4

Strofe = alinea

Functie van een gedicht: voor de schrijver en voor jou 

Beeldspraak/metaforen/hyperbolen/cynisme

Wending in een gedicht

Ritme van een gedicht