Les 3- Consumentenonderzoek

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 1

Les 3 - Consumentenonderzoek

Weekplanning

Week 1: Consumentenonderzoek, doelgroep en vraagstelling

Week 2: Afname van een consumentenonderzoek

Week 3: Verwerken van een consumentenonderzoek

Week 4: Consumentenonderzoek - organoleptische keuring

Week 5: Marketingmix

Week 6: Betrouwbaarheid van resultaten

Week 7: Herhaling

Leerdoelen

Jij:

• kunt het verschil benoemen tussen analytisch en hedonisch onderzoek
• kunt benoemen wat organoleptische kenmerken zijn
• kent verschillende vraagmethoden en kunt het verschil benoemen tussen een enquête en een intervieuw
• kunt benoemen welke zaken de resultaten van een consumentenonderzoek mogelijk kunnen beinvloeden
• kunt een consumentenonderzoek opstellen waarbij  organoleptische kenmerken worden onderzocht
• kunt verschillende vraagmethoden toepassen.

Waar denk je aan bij organoleptische kenmerken?

Organoleptisch

Alles wat je met de 5 zintuigen kunt waarnemen. 

• Productontwikkeling
• Kwaliteitsdienst

"Voldoet het aan de wensen van de consument? Is de chips krokant genoeg? Klopt de vorm en kleur van het snoepje?"

Organoleptische/sensorisch testen worden vaak uitgevoerd bij de productontwikkeling om te kijken of het product aan de wensen van de consument voldoet.

 

Maar bijvoorbeeld ook bij de kwaliteitsdienst om te controleren of de geproduceerde producten voldoen aan de gestelde organoleptische eisen. "is de chips wel krokant genoeg" "klopt de vorm en kleur van het snoepje"

Met welke 5 zintuigen nemen we waar?

Zintuigen

'Waarnemen'

Welke vijf basissmaken kan je proeven met het smaakzintuig?

De basissmaken

Er zijn vijf basissmaken. Zoet, zout, zuur, bitter en umami. Umami is een hartige smaak. 

Tot kort geleden dacht men dat de smaken op één vaste plek te proeven was. Zoals bitter op het achterste gedeelte van de tong. Dit is echter niet zo: alle smaken zijn over de gehele tong te proeven. Echter zijn in het midden van de tong minder smaakpapillen aanwezig en proef je de smaken minder goed. 

Hoe komt smaak in jouw lichaam tot stand?

Bij de geboorte heeft een mens de meeste smaakpapillen. Daarom proeven baby's veel sterker dan opa's en oma's. 

Get aantal smaakpapillen neemt sterk tot het 10e levensjaar. Vervolgens gaat deze afname langzaam verder, dus hoe ouder je wordt --> hoe minder je kunt proeven. 

De voorkeur bij jonge kinderen gaat uit naar zoet en hebben een afkeer voor bitter en zuur. Dit komt door het overlevingsmechanisme. Bitter en zure smaken waarschuwen namelijk voor giftige stoffen. Daarom krijgt het kind het signaal om dit product niet te eten. De voorkeur van zoet komt door de moedermelk, welke een zoete smaak heeft. 

Herkenning van smaak

• Detectiedrempel
  
• Herkenningsdrempel
• Verschildrempel
• Bovendrempel

• Detectiedrempel: je proeft dat er iets is maar kan de smaak nog niet aangeven. 
• Herkenningsdrempel: is de kleinste concentratie waarbij je de smaak kunt benoemen. 
• Verschildrempel: je kunt een verschil proeven tussen twee concentraties smaak. 
• Bovendrempel: verschil tussen de smaak kan niet meer worden geproefd. 

Reukzin

Heel belangrijk bij de waarneming

Geur = alle prikkels die via de reukzin binnenkomen 

Aroma = alle voedselprikkels die via de reukzin binnenkomen

• Adaptatie
  

Geen geur -> wel in staat de basissmaken waar te nemen, maar bijv. geen aardbeiensmaak, je proeft dan alleen een zoete smaak 

Zonder je neus kun je alleen de vijf basissmaken waarnemen. 

Adaptatie: als je neus of één van de andere zintuigen te veel prikkels binnenkrijgt dan ontstaat er adaptatie. Je zintuig raakt verzadigd/vermoeid. Je kunt bijvoorbeeld geuren niet meer goed ruiken. Dit komt doordat receptorcellen sturen geen signalen meer naar de hersenen. 

Bijv. na scherp eten of het tikken van een klok. 

Wanneer bij het proeven adaptatie optreedt kun je neutraliseren door bijvoorbeeld water te drinken. 

Beïnvloeding van de resultaten (sensorisch) consumentenonderzoek

• Onduidelijke vraagstelling
• Suggestieve vragen
• Mening van anderen
• Response bias
• Verschillen in schaalgebruik
• Te lange vragenlijst

Factoren die het onderzoek kunnen beïnvloeden = ruis

• Onduidelijke vraagstelling: vragen met bijv. een dubbele ontkenning of vaktaal waardoor de vraag niet goed begrepen wordt en dus een ander antwoord wordt gegegeven. 
• Suggestieve vragen: vragen zoals "Dit koekje is erg lekker, vind je ook niet?". Als de respondent het koekje niet lekker vindt durf hij of zij dit waarschijnlijk niet aan te geven. 
• Mening van anderen:  wordt beïnvloed door de mening van anderen en durft niet aan te geven wat hij of zij er van vindt. Je wilt dat de respondenten niet met elkaar praten om beïnvloeding te voorkomen. 
• Response bias: Beantwoordingsvertekening. Wanneer iemand het koekje veelste zout vindt maar hij of zij zegt: "het koekje is iets te zout". Hierdoor krijg je geen eerlijk antwoord doordat iemand het niet durft aan te geven. 
• Verschillen in schaalgebruik: Iemand kan de punten anders inschatten bij een schaalvraag. Wat is 1 en wat is 5? 
• Te lange vragenlijst: bij te lange vragenlijsten worden respondenten ongeduldig en wordt de enquête afgeraffeld. 

Aan de slag!

Ga verder met praktijkopdracht 2.

Doel: Er achter komen wat mensen van de smaak van je product vinden. 

• Stel een enquête op om erachter te komen wat mensen vinden van de organoleptische kenmerken van je product. 
• Denk eraan, gebruik de opbouw zoals je deze geleerd hebt bij les 2 van consumentenonderzoek.
  
• Denk goed na over het soort vragen die je inzet, gesloten vragen leveren makkelijker te analyseren antwoorden op.

Leerdoelen

Jij:

• kunt het verschil benoemen tussen analytisch en hedonisch onderzoek
• kunt benoemen wat organoleptische kenmerken zijn
• kent verschillende vraagmethoden en kunt het verschil benoemen tussen een enquête en een intervieuw
• kunt benoemen welke zaken de resultaten van een consumentenonderzoek mogelijk kunnen beinvloeden
• kunt een consumentenonderzoek opstellen waarbij  organoleptische kenmerken worden onderzocht
• kunt verschillende vraagmethoden toepassen.