Medische vakken verdieping ziekenhuis week 1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Medische vakken 

verdieping ziekenhuis

Week 1 

Paige Ouwens 

Docent verpleegkunde Zadkine 

November 2021 

Lesdoelen 

De student:

• Kent de meest voorkomende trauma's met daarbij behorende onderzoeken in het ziekenhuis
• Onderverdeeld in: wervelletsels, neurotrauma's, thoraxtrauma's, buik- en bekken trauma's en extremiteiten trauma's 
• Benoemt de mogelijke complicaties bij traumapatiënten 
• Benoemt de bloedonderzoeken die je bij traumapatiënten afneemt 

Wat is een trauma? 

''Een trauma kan ontstaan wanneer iemand één of meerdere schokkende gebeurtenissen meemaakt, zoals een ernstig verkeersongeluk, een brand, geweld of dergelijke met groot lichamelijke gevolgen.''

In deze les behandelen we niet het psycho-trauma. 

Verschillende trauma's 

1. Wervelletsel en neurotrauma's 
2. Thoraxtrauma 
3. Buik- en bekken trauma 
4. Extremiteiten trauma's

Medische terminologie

Opdracht voor 2 punten: 

• Lijst met 20 medische benamingen (Latijns en Nederlands)
• 20 minuten om vertaling te zoeken
• Daarna klassikale bespreking 

Abdomen

Cerebraal 

Cervicaal 

Mandibula 

Dorsaal 

Myelum 

Humerus 

Pelvis

Collumfractuur 

Radius 

Hersenvlies

Spinnenwebvlies 

Wervel 

Kleine hersenen 

Ellepijp 

Scheenbeen 

Alvleesklier 

Buikvlies 

Scheuren 

Bloed bij urine 

Wervelletsels 

Letsel aan de wervels (cervicaal, thoracaal en lumbaal) 
24 wervels tussen schedel en bekken 

Beschadiging ruggenmerg --> dwarsleasie 

Voorbeelden: 

• Whiplash 
• Wervelfractuur
• Dwarsleasie 

Wat is de naam van de eerste wervel?

1. Axis
2. Cervicaal
3. Atlas
4. Lumbaal

Wervelletsels 

Atlas = verbinding tussen wervelkolom en hoofd. ''Draagt'' het hoofd (C1) 

Axis = zorgt dat het hoofd kan draaien (C2) 

Beide uniek in bouw. 

Hoe hoger het letsel, hoe meer uitval. 

Welke onderzoeken kennen jullie bij wervelletsel?

Onderzoeken wervelletsel

• X-CWK, TWK, LWK 
• CT-scan ---> Geïndiceerd? Bij verminderd bewustzijn altijd 
• MRI ---> bij complete of incomplete dwarslaesie. Voor goede beoordeling myelum, belangrijk voor prognose 
• CT-hersenen: bij neurologische uitval, voor beoordeling neuroloog 
• Lichamelijk onderzoek/neurologisch onderzoek. ASIA score, EMV.
• Bloedonderzoek  

Na een trauma:

• Val van > 3m hoogte
  
• Axiaal trauma
  
• Ongeval met motorvoertuig met hoge     snelheid
  
• Ongeval waarbij iemand een 2 punts gordel draagt
  
• In aanraking gekomen met groot dier; bijvoorbeeld een val van een paard, trap van een koe en beklemming door een groot dier
  

Andere symptomen: 

• Verminderd bewustzijn
• Neurologische uitval 
• Drukpijn TWK/LWK
• Percussie pijn over de wervelkolom
• Pijn rug bij hoesten, niesen, persen

Indicaties verdenking 

wervelletsel 

Welke behandeling kennen jullie bij wervelletsel?

Behandeling wervelletsel

• Immobiliseren van de zorgvrager / nekkraag 
• PRF Pulsed radio frequency bij whiplash
  
  Behandeling hangt af  van soort wervelletsel 
  
• Stabiele fractuur: bedrust, korset 
• Instabiele fractuur: operatie + bedrust (soms wel 4 tot 8 weken!) 
• Dwarsleasie geen behandeling ---> gericht op comfort, revalidatie 
  
  

Welke complicaties verwacht je bij een patiënt met wervelletsel?

Complicaties 

Voorbeelden van complicaties bij patiënten met wervelletsel: 

• Pneumonie
• Oedeem 
• Trombose 
• Verlaagde ademprikkel 
• Kans op zeer snelle neurologische achteruitgang bij verschuiving wervel 
• En overige bed complicaties (bij vak verpleegkunde) zoals, obstipatie, urineretentie, krachtverlies, decubitus, etc. 

Neurotrauma

Voorbeelden van neurotrauma's 

• Commotio cerebri of contusie cerebri
• Schedelfractuur of schedelbasisfractuur
• Epidurale of subdurale bloeding  

Commotio cerebri of contusie cerebri

• Bij contusie langer dan 15 min buiten bewustzijn
• Bij contusie grotere kans op bloeding in de hersenen 
• Bij beide gevallen vaak volledige genezing 

Schedelfractuur versus Schedelbasisfractuur 

Schedelfractuur: buitenste gedeelte van het schedelbot

Gevaar: botsplinter zorgt voor bloeding

Schedelbasisfractuur: breuk in binnenste gedeelte (de schedelbasis) 

Gevaar: bloeding, lekkage liquor en hersenvliesontsteking 

Schedelbasisfractuur 

Epidurale en subdurale bloeding 

Epidurale bloeding: tussen hersenvlies (dura) en schedeldak 

• Snel verloop. Alleen hoofdpijn, daarna bewusteloos. 
• Oorzaak: inklemming en toenemende druk

Subdurale bloeding: tussen dura en hersenweefsel. 

• Veroorzaakt hematoom 
• Uitvalsverschijnselen 

Welke onderzoeken zijn er bij iemand met een neurotrauma?

Onderzoeken neurotrauma

• Lichamelijk onderzoek (pupil, reflexen, ASIA) 
• Neurologische onderzoeken. Babinski, proef
  van Barré 
• CT-scan schedel 
• MRI 
• ICP meting  
• Bloedonderzoek 
  

Complicaties neurotrauma

 Complicaties

Voorbeelden van complicaties bij een patiënt met een neurotrauma: 

• Snelle achteruitgang in vitale functies ---> ABCDE
• Hersenoedeem --> Drukverhoging 
• Geheugenproblemen, concentratieproblemen, karakterveranderingen 
• Neurologische uitval  en epilepsie
• Vegetatief coma 

 Thoraxtrauma's 

• Rib-, long-, borstbeen- of hartkneuzing (contusie)
• Rib- en borstbeenbreuk (fractuur)
• Middenrif- of bloedvat (bijvoorbeeld aorta) ruptuur (scheur)
• Pneumothorax of hematothorax (klaplong of bloed in
  de pleuraruimte)

  Erg uiteenlopend; van ribkneuzing tot ruptuur van aorta. 

  Kan door een ongeluk of penetrerend voorwerp.

Wat is een contusie?

1. Pijn
2. Een breuk
3. Een kneuzing
4. Een bloeding

Wat is het diafragma?

1. Long
2. Longvlies
3. Middenrif
4. Borstkas

Dit is de Latijnse benaming voor het borstbeen

1. Sternum
2. Thorax
3. Cervicaal
4. Pneumonie

 Thoraxtrauma's 

Contusie: door hoge druk kneuzing aan organen of thorax. 

• Contusie long: kleine bloedingen in longweefsel, ventilatie daalt 
• Contusie hart: ritmestoornissen 
  

Fractuur: breuk in thorax. Veroorzaakt pneumothorax of bloedingen.

• Sternum fractuur: gebroken borstbeen. Geen behandeling, alleen pijnstilling

Ruptuur: scheur in een bloedvat. Afhankelijk van grote, het gevolg. 

• Scheur in diafragma: andere organen komen in de borstkas. Geen ventilatie mogelijk. 
• Grote ruptuur luchtpijp: direct overlijden patiënt. 

 Pneumothorax versus hematothorax 

Pneumothorax 

• Het longvlies bestaat uit twee bladen, een binnenblad (longvlies) en een buitenblad (borstvlies)
• Dun sereus laagje tussen: pleuraholte.  De pleuraholte is luchtdicht (vacuum) en er heerst een negatieve druk ten opzichte van de buitenlucht. 
• Door opening na trauma negatieve druk weg. Inklappen longen ---> Pneumothorax. 

 Pneumothorax versus hematothorax 

Hematothorax 

• Grote hoeveelheid bloed in thoraxholte. 
• Door scherp voorwerp of ribfractuur.  

Welke onderzoeken bij een thoraxtrauma patiënt?

Onderzoeken thoraxtrauma 

• Lichamelijk onderzoek: ausculatie, thorax excursies 
• X-thorax
• CT-thorax ---> Bij contusie van de longen 
• Bloedonderzoek, ABG: bloedgas. Transport van zuurstof
  en koolzuur 
• ECG

Complicaties

Voorbeelden van complicaties bij een thoraxtrauma patiënt: 

• Harttamponade
• Bedreigde ademhaling door rupturen 
• Snelle klinische achteruitgang (ABCDE) 
• Spanningspneumothorax --> naast pneumothorax ook verhoogde druk, wat leidt tot verslechte hart- en longfunctie 

Behandeling thoraxtrauma

Behandeling thoraxtrauma

• Thoraxdrain (verwijderen vocht uit longen) 
• OK: thoracotomie (snede zijkant ribben), thoracoscopie (kijkoperatie borstholte) 
• Fracturen opereren met rust, pijnmedicatie of in sommige gevallen OK
• Aanleggen Tracheotomie (bij ruptuur trachea) 
• Zuurstoftherapie: 15ltr non-rebreathing mask 
• Intubatie en beademing patiënt 
• Ritmemonitoring bij hart contusie
• Pericardpunctie bij harttamponade 
• Bij spanningspneumothorax: naalddecompressie

Buik- en bekken trauma 

Voorbeelden van buiktrauma’s zijn:

• Maag-, darm-, lever-, milt-, nierletsel
• Bekkenfractuur

• Organen beschermt door onderste ribben. Door trauma ribfractuur --> daardoor schade onderliggende organen in buikholte. 
• Kan ook door stomp trauma of scherp voorwerp direct in de buikholte. 
• Gevolg: bloeding in de buikholte. Milt en lever zeer goed doorbloed. 
• Maag- en darm ---> inhoud in de buikholte ---> ontsteking buikvlies.
• Bloeding nieren: hematurie 

Latijnse benaming buikvliesontsteking

Pericarditis

Peritonitis

Buik- en bekken trauma 

Bekkenfractuur: 

• Veel belangrijke en grote bloedvaten 
• Door fractuur beschadiging aan deze bloedvaten --> ernstige bloeding 
• Vaak bij mannen: urinebuis beschadiging (urethraruptuur) 

Onderzoeken 

• Bloedonderzoek 
• CT-abdomen --> opsporing orgaanletsel 
• Echo van verschillende organen (bijv.: echo nieren)
• X-bekken --> bekkenfractuur 
• Lichamelijk onderzoek 

Behandeling

• Interventie radioloog: via lies bloedvat  dichtmaken
• OK: laparotomie of laparoscopie (verwijdering bloedend orgaan, afhankelijk van orgaan) 
• Bekkenfractuur. Gunstig --> afwachten, rust. Ernstige: OK met externe fixateur of inwendig vast zetten. 
• Goede monitoring 

Complicaties 

Voorbeelden van complicaties bij buiktrauma's: 

• Aortaruptuur 
  
• Bloeding arteria  
• Standaard bed complicaties 
• Stollingsstoornis van de patiënt 

Extremiteitstrauma

• Fractuur aan: 
• Bovenste extremiteit: schouder, bovenarm, elleboog, onderarm, pols, hand;
  
• Onderste extremiteit: heup, bovenbeen, knie, onderbeen, enkel, voet;
  
• Luxatie;
  
• Wekedelenletsel

Extremiteitstrauma

• Behandeling fractuur afhankelijk van complexiteit breuk
• Vaten afgekneld of beschadigd door breuk 
• Door beknelling --> wekendelentrauma. Beschadiging aan weefsel, spier of zenuwen (crushletsel) 
• Bloedingen als gevolg of ernstige beschadigingen van het weefsel 
• Luxatie: ''uit de kom'' 

Onderzoeken

• Echodoppler (duplexonderzoek): de kwaliteit van de wand van het bloedvat bekijken en met doppler geluisterd naar de kwaliteit van de bloedstroom.
• Röntgenfoto --> Afhankelijk van waar de breuk zit 
• CT-scan of MRI-scan. Als aanvullend onderzoek bij complexe breuk of bloeding 
• Bloedonderzoek 
• Gustilo Anderson classificatie. 3 typen van fracturen. 
• Beoordeling van eventuele wonden 

Complicaties

• Crushsyndroom: veel afvalstoffen na beknelling, daardoor nierproblemen
• Amputatie extremiteit: geen behandeling mogelijk of doorbloeding zo slecht 
• Compartiment syndroom: dusdanige beschadiging in aangedane lichaamsdeel zorgt voor functieverlies. 
• Lang herstel complexe breuken. Vaak minimaal 8 weken. 
• Botinfectie 

Behandeling

• Spalk/gipsen van extremiteit 
• Operatief fixeren van fractuur (intern en extern)
• Bij dislocatie ---> repositie. Daarna gipsen. 
• Amputatie 
• Crushsyndroom --> langzaam afbouwen van druk door drukverband, toedienen vocht 
• Compartiment syndroom --> fasciotomie

Welk bloedonderzoek bij traumapatiënten?

Bloedonderzoek

• ABG, bloedgas
• HB, HT 
• Elektrolyten (Na, Kalium, Ureum, Kreat) ---> GFR 
• Ontstekingswaarden (CRP, Leuko's, BSE) 
• Leverenzymen (ALAT, ASAT, LDH) 
• Stolling 
• Glucose 
• T&S (type and screen), bloedgroep 
• Niet vergeten, intoxicatie-screening  

Tot volgende week!