Evolutie les 1 Nova 4

• Biologie
• Basisschool
• Groep 8

Darwinisme: Variatie

2 soorten binnen een soort kunnen op elkaar lijken, maar zijn nooit hetzelfde.

Kleine verschillen komen voor,

noodzakelijk voor optreden van evolutie.

Evolutie

Doel van deze les

Je kunt

• beschrijven wat de evolutietheorie inhoudt.
  
• naast het Darwinisme andere theorieën omschrijven. 

Wat betekent evolutie? (je mag de vraag zelf beantwoorden of het kort opzoeken op internet)

Evolutietheorie

De natuurwetenschappelijke theorie die beschrijft hoe het leven op aarde zich heeft ontwikkeld, door evolutie.

Het process waarbij erfelijke eigenschappen van een populatie van organismen veranderen in de loop van de generaties als gevolg van genetische variatie, voortplanting en selectie.

 

Kennen jullie al evolutietheorieën? Ja, welke?

Verschillende evolutietheorieën

Vinden allemaal dat zij de beste theorie hebben

• Darwinisme
• Creationisme
• Cuvier
• Lamarck
• Neodarwinisme
  

Welke woorden heb je de vorige keer onderstreept (kernwoorden)

Evolutietheorieën

Darwinisme (Darwin, 1809-1882)

Survival of the fittest en Struggle for life in

boek “On the origin of species“.

Evolutie is een proces waarbij erfelijke

eigenschappen binnen een populatie

veranderen in de loop van de generaties als

gevolg van genetische variatie, voortplanting

en natuurlijke selectie.

Charles Darwin = grondlegger van de evolutietheorie

 

Een theorie is geen geloof, maar een wetenschappelijk concept onderbouwd met bewijzen

Darwinisme

Natuurlijke selectie

Individuen die het beste aangepast zijn, hebben de beste overlevingskansen

=

Grotere kans om eigenschappen door te geven aan nakomelingen

Darwinisme

Drie basisprincipes

1. Variatie
2. Selectie
3. Erfelijkheid

Darwinisme: selectie

Variaties = aanleiding tot selectie. 

Welke eigenschappen zijn gunstig en welke nadelig? 

Survival of the fittest

Darwinisme: Erfelijkheid

Darwin wist nog niet hoe, maar wist wel dat organismen eigenschappen doorgeven aan volgende generaties.

Evolutietheorieën

Catastrofe theorie (Cuvier, 1768-1832)

Paleontoloog (fossielen onderzoek).

Verklaarde de aanwezigheid van

verschillende soorten in verschillende

aardlagen door catastrofes, steeds opnieuw

ontstaan van leven.

Cuvier

Catastrofentheorie

• Geloof waarbij uitgestorven dieren omkomen door geologische rampen (overstromingen, aardbevingen, branden, etc.)
  
• Na ieder catastrofe een nieuwe schepping.
• Dit verklaarde de variatie van de fossielen tussen de aardlagen in.
  

Darwin en Cuvier

Het verschil was dat Darwin geloofd dat alle organismen een gemeenschappelijke voorouder hadden, terwijl Cuvier geloofde dat verschillende organismen afzonderlijk waren gecreëerd.

Darwin en Cuvier

Darwin was het echter niet eens met Cuviers opvattingen over catastrofes als de drijvende kracht achter het ontstaan van nieuwe soorten. Daarom past hij de ideën van Cuvier aan. Zijn stelling was dat dieren en planten zich ontwikkelen door een voortdurend proces van natuurlijke selectie. Sommige soorten sterven uit en nieuwe soorten ontstaan.

Evolutietheorieën

Lamarckisme (Lamarck,1744-1829)

Verworven eigenschappen tijdens het leven

worden doorgegeven aan de volgende

generatie.

Jean-Baptiste de Lamarck

Hoogleraar zoologie (=dierkunde)

Karakteristieken van een organisme verworven tijdens zijn leven worden doorgeven aan nakomelingen

Erfelijk worden van verworven eigenschappen (modificaties).

Giraffen: ontwikkeld uit voorouders die hun nek steeds meer moesten rekken om te eten. 

Evolutietheorieën

Creationisme: alle levende 

wezens zijn door God 

geschapen.

Evolutietheorieën

Evolutiotheorie (Wallace , 1823-1913)

Vergelijkbaar met die van Darwin maar hij 

dacht dat er bij de evolutie van de mens wel

ingrijpen van een hoger wezen was geweest.

Evolutietheorieën

Neodarwinisme 

De theorieën van Mendel (1822-1884) en de ontdekking van

DNA door Watson en Crick (1950) brachten de verklaring voor

de theorieën van Darwin.

Zelfde als Darwinisme, maar dan gecombineerd met de erfelijkheidsleer van Gregor Mendel en de populatiegenetica

Combinatie van mutatie en natuurlijke selectie zijn de bron van evolutie

Natuurlijke selectie kan dit process bevorderen of juist tegengaan

Evolutietheorieën

Creationisme:

• de aarde en organismen zijn geschapen
• sommige organen te ingewikkeld om  door evolutie te zijn ontstaan --> intelligente schepper

Lamarck (1744-1829):

• eigenschappen veranderen tijdens leven individu
• veranderde eigenschap wordt doorgegeven

Cuvier (1768-1832):

•  Verschillen door catastrofes

Darwin (1809-1882):

• On the origin of species (1859) --> evolutietheorie

Neodarwinisme / Gregor Mendel (1822-1884)

DNA bevat alle erfelijke eigenschappen

• Voor het eerst ontdekt in 1871
  
• Structuur pas ontdekt in 1953
  

Gregor Mendel (1822-1884), die de erfelijkheid bestudeerde in een tuin van erwten. Mendel (Fig. 1) de zoon van eenboer, was altijd geïnteresseerd in planten, en gedurende zijn studies aan de universiteit van Wenen, had hij een opleiding gehad in wiskunde en leerde hoe hij experimenten kon opzetten en de data analyseren. In de jaren 1850 besliste hij om een experiment op te starten om beter te begrijpen wat soorten zich doen onderscheiden en wat het mogelijk maakte om hybriden te vormen. Hij kruiste duizenden erwtenplanten en registreerde hoe kenmerken werden door gegeven van de ene generatie naar de andere.

Evolutiotheorie (Wallace , 1823-1913)

Vergelijkbaar met die van Darwin maar hij 

dacht dat er bij de evolutie van de mens wel

ingrijpen van een hoger wezen was geweest.

Aanwijzingen voor evolutie

Vergelijkbare embryonale ontwikkeling van verschillende soorten 

– welke dieren zijn dit?

A      B      C       D        E      F

A vis, B salamander, C schildpad, D kip, E konijn, F mens

Welke dieren zijn het?

Aanwijzingen voor evolutie

Fossielen

 Fossielen bieden een terugblik op het vroegere leven op aarde

Vooreerst zijn er fossielen, die een terugblik geven van vroeger leven op aarde. Fossielen geven weer dat het leven op aarde een lange geschiedenis kent, waarbij verschillende dieren en planten momenten van glorie en van catastrofen kenden. Denk maar aan het tijdperk van de dinosauriërs. Men kan duidelijk verwantschappen tussen deze organismen, hun tijdgenoten, hun voorouders en de organismen die nog steeds leven reconstrueren. Ze maken allen als het ware deel uit van een evolutionaire parade. Soms laten fossielen zelfs toe een glimp van deze parade te reconstrueren, zodat evolutie op lange tijdsschalen toch een beetje zichtbaar wordt. Dat het leven op aarde deel uitmaakt van een evolutionaire parade wordt door de moleculaire biologie bevestigd. Het onderzoek van genetisch materiaal en geproduceerde eiwitten laat toe afstammeling verbanden van huidige soorten te documenteren.

Opdracht

1. Lees de tekst op pagina 24 van lespakket Evolutie, DNA en fossielen (zit in je map). 
   
2. Maak de opdrachten op pagina 25. In je projectschrift.