BS 5.2 Chromosomen en Genen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 5  

Basisstof 2:

Chromosomen, genen en eiwitten

Leerdoelen

• Je kan omschrijven wat chromosomen zijn
• Je kan omschrijven wat een allel is
• Je kan uitleggen hoe een cel zich deelt
• Je kan het verschil in het aantal chromosomen uitleggen tussen een gewone lichaamscel en een geslachtscel
• Je kan uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert

Welke stof zit er in chromosomen?

1. Lucht
2. DNA
3. Chromosomen vocht
4. Water

Een tatoeage is een voorbeeld van...

1. genotype
2. fenotype
3. genotype en fenotype

Zie je in de afbeelding het fenotype of het genotype van de baby?

1. Fenotype
2. Genotype

Wat verandert er wel en wat niet?

1. wel: genotype niet: fenotype
2. wel: fenotype wel: genotype
3. wel: fenotype niet: genotype
4. niet: fenotype niet: genotype

Welke stelling is juist?

1. Fenotype = genotype + milieu
2. Milieu = genotype + fenotype
3. Genotype = fenotype + milieu

chromosomen

chromosomen

In elke cel zitten 46 chromosomen

23 kreeg je van je moeder 

23 kreeg je van je vader

de laatste chromosomen bepalen of je een jongen of een meisje bent

Geslacht

• Het 23e paar bestaat uit je geslachtschromosomen. 
• Mannen: XY
• Vrouwen: XX

Cel en DN

Wat zijn chromosomen nou precies?

Chromosomen zijn lange stukken van DNA

Je hebt 2 meter DNA

in elke cel

DNA is een molecuul

Wat is DNA?

Een 'streepjescode' voor alle erfelijke eigenschappen, bijv.

       - oogkleur

       - lengte

       - haarkleur en haartype

maar ook:

       - muzikale aanleg

       - aanleg voor sporten

DNA-sequentie

basenparen:

A-T     T-A

G-C    C-G

een gen

Een gen is een stukje DNA

voor één erfelijke eigenschap. 

de code wordt bepaald door 

de volgorde van de basenparen

genexpressie

Een gen kan 'aan' staan in een cel waar dat nodig is

Een gen kan 'uit' staan in een cel waar dat niet nodig is.

Verschillende soorten genen...

Verschillende variaties van genen noem je een allel

Gen voor oogkleur

allel vader = blauw

allel moeder = bruin

kind heeft bruine ogen

Allel: variant van een gen

Wanneer ontstaat je genotype?

Je genotype ontstaat bij de bevruchting

Aan de slag

Thema 5

Basisstof 2

Opdrachten: 4, 5, 6 en 7

Een aantal vragen over bassistof 2

Hoeveel chromosomen heeft een bevruchte eicel

1. 23
2. 46

Deze chromosomen zijn afkomstig van een een man?

1. Juist
2. Onjuist

Als een man zijn Y-chromosoom doorgeeft aan zijn kind, dan wordt het kind altijd een jongen.

1. Juist
2. Onjuist

Van elk chromosomenpaar is één chromosoom afkomstig van de moeder, en één van de vader.

1. Juist
2. Onjuist

De zaadcel van een mens bevat 46 chromosomen.

1. Juist
2. Onjuist

Je genotype wordt bepaald door de fenotype en je omgeving (milieu).

1. Juist
2. Onjuist

Als een gen niet tot expressie komt in een bepaalde cel, dan wordt het DNA van dit gen in deze cel niet afgelezen.

1. Juist
2. Onjuist

Alle celkernen van lichaamscellen in jouw lichaam bevatten precies dezelfde genen.

1. Juist
2. Onjuist

Hoeveel chromosomen heeft een menselijke lichaamscel?

Hoeveel chromosomen heeft een menselijke geslachtscel (zaadcel/eicel)?