Dyslexie: handvatten voor docenten

• Mentorles
• HBO
• Studiejaar 3

disleksie, hantvaten voor dosenten

 WAT IS DYSLEXIE ? 

Intro filmpje

wat weet je over
dyslexie ?

Dyslexie is een leerachterstand

1. Waar
2. Niet waar

Dyslexie is een .....

1. Leerachterstand
2. gedragsprobleem
3. Probleem met het IQ
4. Leerstoornis

Dyslexie is...

1. een hardnekkig probleem
2. kan genezen worden
3. is gemakkelijk mee om te gaan
4. is bij alle leerlingen hetzelfde

Dyslexie is...

1. Bij 5% tot 10% gediagnosticeerd
2. Bij 3% tot 5% gediagnosticeerd
3. Bij 10% tot 12% gediagnosticeerd
4. Bij 13% tot 15% gediagnosticeerd

Dyslexie is erfelijk!

1. Ja, volledig
2. Ja, deels
3. Nee, het ontwikkelt zich geleidelijk
4. Nee, je krijgt het door slecht onderwijs

 Bij dyslexie speelt ook erfelijkheid een rol, als een van de ouders dyslexie

heeft, heeft het kind 40 tot 50% kans op dyslexie.

Als beide ouders dyslexie hebben, hoeveel procent kans in er dat hun kind geen dyslexie heeft?

1. 20%
2. 60%
3. 40,50%
4. 80%

Wat is comorbiditeit?

Comorbiditeit

Dyslexie kan onder andere samengaan met:

• andere leerstoornissen, zoals dyscalculie;

• motorische stoornissen, zoals dyspraxie;

• specifieke spraak-/taalstoornissen,

• zintuiglijke stoornissen

• gedragsstoornissen, zoals ADHD  

Wat zie jij als de 'kwaliteiten' van een leerling met dyslexie?

DYSLEXIE EN DE WET 

Dyslexie & de wet op passend onderwijs

• iedere school eigen dyslexiebeleid
  
• screening op dyslexie
• wettelijke regelingen t.a.v. dyslexie schoolexamen:
• -> meer tijd
• -> gesproken examens
  
• -> gebruik van een laptop
  
• -> gebruik van spellingscontrole
  

Wat weet je over het
dyslexiebeleid-Atrium

DYSLEXIE EN DE VAKKEN

Waarmee hebben dyslectische leerlingen het lastig in jouw vak? (vak+antwoord)

Leerlingen met dyslexie hebben daar vooral last van bij de talen.

1. waar
2. niet waar

Waar hebben ze moeite mee bij moderne vreemde taal?

1. onthouden van geleerde woorden
2. met spellen
3. aanleren nieuwe klanken
4. relatie tussen spelling, gram en betekenis

Dyslecten hebben geen problemen bij exacte vakken?

1. Alleen bij het lezen van de teksten.
2. Geen problemen bij exacte vakken.
3. Bij alle exacte vakken.
4. Alleen bij wiskunde.

Waarom is rekenen lastig voor dyslectische leerlingen ?

Dyslexie en formules

Leerlingen met dyslexie hebben problemen met automatisering en werkgeheugen. Dit houdt in dat ze formules vaak moeilijk onthouden.

In niet examenklassen mogen de dyslectische leerlingen hulpkaarten met formules gebruiken.

Een leerling met dyslexie mg hulpkaarten gebruiken op het examen.

1. Ja
2. Nee

extera tijd is meegerekend en rekenmachine en rekenkaart heeft iedereen bij zich

Uitdagingen bij de zaakvakken

Willekeurige associaties leren

Losse feiten zijn voor veel dyslectische leerlingen erg moeilijk te leren. Hun problemen  hiermee hebben niet met intelligentie te maken, maar met het beroep dat wordt gedaan op hun zwakke punt: het opslaan van de klank (en de spelling) van woorden.

Zowel bij de zaakvakken, de talen als de praktijkvakken wordt niet alleen een beroep gedaan op inzicht, maar ook op het uit het hoofd leren van relatief losse feiten. Dat kunnen woordbetekenissen zijn, jaartallen en namen van historische personen, etc.. Deze feiten berusten op willekeurige associaties. Zo is het in principe totaal willekeurig dat bij een bepaalde rode stip op een kaart de naam Moskou hoort. Dat is niet te begrijpen, dat moet uit het hoofd worden geleerd. 

Werkgeheugen

Als je dyslexie hebt moet informatie die je wilt onthouden, 2,5 tot 6x vaker worden herhaald dan bij personen zonder dyslexie.

Een leerling met dyslexie heeft dus aanzienlijk meer tijd nodig om de leerstof/informatie in het langetermijngeheugen te krijgen. Binnen het onderwijs krijgen leerlingen met dyslexie niet altijd genoeg tijd om de vele herhalingen ook uit te voeren.

Betekenissen van woorden leren en achterhalen

 Dyslectische leerlingen hebben door hun geringe leeservaring een achterstand in woordenschat:

• alledaagse woorden waarvan zij niet alle betekenissen kennen (bijvoorbeeld: staan, hijstaat daarvoor in);

• schooltaalwoorden, die over het algemeen erg abstract zijn (bijvoorbeeld: bepalen, functie, samenvattend, conclusie, voortvloeiend uit) maar van groot belang voor verbanden tussen tekstdelen;

• vaktermen (bijvoorbeeld fluormethoxymethaan, substituent, exponentieel, observatorium,

breedtepositie, membraam, goniometrisch, binair).

Zowel bij de zaakvakken, de talen als de praktijkvakken wordt niet alleen een beroep gedaan op inzicht, maar ook op het uit het hoofd leren van relatief losse feiten. Dat kunnen woordbetekenissen zijn, jaartallen en namen van historische personen, etc.. Deze feiten berusten op willekeurige associaties. Zo is het in principe totaal willekeurig dat bij een bepaalde rode stip op een kaart de naam Moskou hoort. Dat is niet te begrijpen, dat moet uit het hoofd worden geleerd. 

Bij het vak muziek heeft een leerling met dyslexie geen problemen?

1. waar
2. niet waar

Bij het vak muziek kan het lezen van het notenschrift problemen opleveren. 

• het ‘decoderen’ van akkoorden;

• het ‘coderen’ van een melodie in notenschrift;

• de volgorde van noten;

• problemen met de combinatie van verticale akkoorden en een horizontale notenbalk;

• het tegelijkertijd lezen van melodie en tekst

Wil je meer weten over dyslexie binnen de vakken?

Signalering door docenten!

Naast de screening in leerjaar 1 is er een belangrijke rol weggelegd voor alle docenten. 

• Neem kennis van de signalenlijst 

• Geef bevindingen door aan de mentor.

• Vul de vragenlijsten in die de mentor verspreidt.

DYSLEXIE HANDVATTEN VOOR DE DOCENT/MENTOR

Wat kun je als vakdocent doen voor een leerling met dyslexie?

Casus

Je hebt een mentorleerling met dyslexie.

Heeft slechte ervaringen van de basisschool. Voelt zich dom en het leren heeft daarom toch geen zin.

Dyslexie is vastgesteld.

Motivatie en werktempo is laag. Heeft weinig succeservaringen en daardoor geen plezier in school.

Opdracht

1. Hoe zou je deze leerling (kunnen) helpen?

 

- Bespreek dit in groepjes van max 4

ong. 5 min

Wat heeft een leerling met dyslexie vooral nodig tijdens de les?
meerder antwoorden mogelijk!

1. Meerdere taken
2. Extra tijd
3. Leerstof in kleine stukjes
4. Positieve feedback

Aantekeningen maken tijdens de les is een effectieve werkwijze voor leerlingen met dyslexie?

1. Ja
2. Nee

Indien enigszins mogelijk moet het maken van aantekeningen worden vermeden.

Bij aantekeningen maken moet er tegelijkertijd geschreven en geluisterd worden. Het schrijven gaat ten koste van het luisteren of het luisteren ten koste van het schrijven.

Hoe maak je jouw presentatie dyslexieproof?

Hoe kies je een dyslexieproof methode?

brief aan mijn leraar