Thema Gedrag 3A

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Thema 8 Gedrag

8.1 Wat is gedrag?

8.2 Oorzaken van gedrag

Gedrag

Wat is gedrag?

• Respons: reactie op de prikkel.
  
• Ethologie: studie naar gedrag.
• Etholoog: iemand die gedrag bestudeert.
• Ethogram: beschrijvingen van handelingen.
• Protocol: Opsomming van de handelingen tijdens het onderzoek.

Gedragsonderzoek

Objectief, kijk alleen naar feiten

Geen meningen

Hond is blij = mening

Hond kwispelt met staart = objectief

Gedrag in kaart brengen

• Ethogram - kwalificeren = wat doet het dier
• Protocol - kwantificeren = hoe vaak doet het dier iets

Gedragsketen

Oorzaken van gedrag

8.2

Prikkels

Stel: je wordt wakker met trek dus je gaat iets eten

Wat is de prikkel en wat is het gedrag?

Je wordt wakker met trek dus je gaat iets eten

1. Wakker worden = prikkel Trek hebben = gedrag
2. Trek hebben = prikkel Eten = gedrag
3. Wakker worden = prikkel Eten = gedrag

Inwendige prikkel

Van binnen uit

• Honger
• Dorst
• Angst

Uitwendige prikkel

Waargenomen door zintuigen

• Het zien of ruiken van voedsel
• Het voelen van kou of warmte
• etc.

Pikgedrag bij meeuwen

Uitwendige prikkel: rode vlek op snavel

Inwendige prikkel (motivatie): honger

Combinatie van deze twee veroorzaakt het gedrag

Sleutelprikkel

Prikkel die een bepalende rol speelt bij het veroorzaken van gedrag

Supranormale prikkel

Prikkel die een sterkere respons oproept dan de sleutelprikkel

Is slapen ook gedrag?

1. Ja
2. Nee

Welk orgaanstelsel bestuurt ons gedrag?

1. Beenderstelsel
2. Spierstelsel
3. Zenuwstelsel
4. Uitscheidingsstelsel

Gedrag wordt veroorzaakt door?

1. inwendige prikkers
2. uitwendige prikkels
3. zowel inwendig als uitwendige prikkels

Een prikkel die altijd voor bepaald gedrag zorgt noemen wij een ......

1. Noodzakelijke prikkel
2. Sleutelprikkel
3. Reactie prikkel
4. Overlevingsprikkel

Dit gedrag komt tot stand door

1. inwendige prikkels
2. uitwendige prikkels
3. beide antwoorden zijn juist
4. beide antwoorden zijn omjuist

Wat is een protocol?

1. Je schrijft op wat je van het gedrag vindt
2. Een lijst waarop je kunt zien welke gedragshandelingen voorkomen bij één dier
3. Je schrijft op wat het dier doet
4. Een lijst waarop je kunt zien hoe vaak een gedragshandeling voorkomt bij alle dieren van één soort

Aan de slag

Lees 8.1 

Maak opdracht 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8

Lees 8.2

Maak opdracht 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9