1c

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Koning en parlement

Staatsinrichting van Nederland

Boek op tafel

Pen op tafel

Tas op de grond

Mobiel in de telefoontas

Uitleg §1.c

Aan de slag
- examenopdrachten
- werkboek  

Afsluiting

DOEN

...twee oorzaken noemen voor de
Nederlandse grondwetsherziening in 1848

...drie veranderingen noemen door de grondwetsherziening van 1848.

...uitleggen dat de Luxemburgse kwestie duidelijk maakte dat het parlement in Nederland de macht had.

Ben je er niet, kijk dan dit filmpje

Aan het einde van de les kan je...

§1.1

Koning en parlement

A

Oorzaken van de nieuwe grondwet

Leerdoel:

Je kan twee oorzaken noemen voor de Nederlandse grondwetsherziening in 1848.

Begrippen:

grondwet

grondrechten

constitutionele monarchie

B

De grondwet van 1848

Leerdoel:

Je kan drie veranderingen noemen door de grondwetsherziening van 1848.

Begrippen:

onschendbaar

staatshoofd

ministeriële verantwoordelijkheid

C

De Luxemburgse kwestie

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat de Luxemburgse kwestie duidelijk maakte dat het parlement in Nederland de macht had.

Begrippen:

Luxemburgse kwestie

 

regering

parlement

 

parlementair stelsel

districtenstelsel

Wat veranderde er door de grondwet van 1848?

De grondwet zorgde voor een aantal belangrijke politieke veranderingen:

• De koning werd onschendbaar. De ministers werden verantwoordelijk voor wat de koning deed/zei
• De koning bleef staatshoofd
• Ministers moesten verantwoording afleggen aan het parlement, niet meer aan de koning
• Ministers werden verantwoordelijk voor hun eigen werk: ministeriële verantwoordelijkheid

Leerdoel:

Je kan drie veranderingen noemen door de grondwetsherziening van 1848.

Begrippen:

onschendbaar

staatshoofd

ministeriële verantwoordelijkheid

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

 

parlementair stelsel

districtenstelsel

Met de nieuwe grondwet komt de macht bij het parlement te liggen. Dit noemen we een parlementair stelsel.

Dit parlement werd door burgers gekozen:

• De Tweede Kamer werd elke 4 jaar door de burgers gekozen middels een districtenstelsel: elk gebied (district) in Nederland kiest 1 kamerlid.
• De Eerste Kamer werd gekozen door de Provinciale Staten. Zij werden dus indirect gekozen.

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

Nieuwe rechten parlement:

• recht van amendement (wetsvoorstellen wijzigen)
• recht van enquete (onderzoek instellen)

Nieuwe rechten volk:

• vrijheid van onderwijs
• recht van vereniging
• recht van vergadering

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

Aan de slag!

Lezen blz 14

Maak de "leerdoelen"van 1c over de Luxemburgse kwestie

Het parlement had veel macht gekregen door de grondwet van 1848. Willem III kon dat moeilijk accepteren. Hij was in 1849 zijn vader opgevolgd. 

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat de Luxemburgse kwestie duidelijk maakte dat het parlement in Nederland de macht had.

Begrippen:

Luxemburgse kwestie

§1.1

Koning en parlement

C

DeBoze burgers

De Luxemburgse kwestie

• Pas in 1867 werd duidelijk dat de macht echt bij het parlement lag door de Luxemburgse Kwestie.
• Deze ruzie ontstond toen bekend werd dat Willem III Luxemburg stiekem wilde verkopen.
• Het parlement was boos over deze zelfstandige actie van de koning.
• Door de ministeriële verantwoordelijkheid kon het parlement niet de koning aanpakken. Wel eisten ze het ontslag van de ministers. Uiteindelijk gebeurde dit.
• De koning moest de macht van het parlement accepteren.

§1.1

Koning en parlement

C

DeBoze burgers

De Luxemburgse kwestie

Aan de slag!

Memo afmaken paragraaf 1

tm 14

Klaar? 

oefenboek

 De koning werd onschendbaar en er kwam ministeriële verantwoordelijkheid

Nederland werd een parlementaire democratie. 

Het werd pas duidelijk dat de koning geen macht meer had door de Luxemburgse kwestie

Pas in 1867 werd duidelijk dat de macht echt bij het parlement lag door de Luxemburgse Kwestie.

Deze ruzie ontstond toen bekend werd dat Willem III Luxemburg stiekem wilde verkopen.

Het parlement was boos over deze zelfstandige actie van de koning.

Door de ministeriële verantwoordelijkheid kon het parlement niet de koning aanpakken. Wel eisten ze het ontslag van de ministers. Uiteindelijk gebeurde dit.

De koning moest de macht van het parlement accepteren.

Afsluiting

Sleep de omschrijving naar het juiste begrip:

Revolutiejaar

Liberaal

Ministriële verantwoordelijkheid

Constitutionele monarchie

Luxemburgse kwestie

Censuskiesrecht

Belasting betalen om te stemmen

Onschendbaarheid van de koning

Koning moet zich ook aan de grondwet houden

Minister is verantwoordelijk voor het handelen van de koning

Thorbecke

1848

Door de Luxemburgse kwestie veranderde rond 1867 de politieke

verhouding tussen het kabinet en het parlement. Bij deze verandering

waren de volgende stappen belangrijk. Zet in de juiste tijdsvolgorde.

Alle leden van het kabinet dienden hun ontslag in. 

Het kabinet kreeg een conflict met de Tweede Kamer over de aanpak

van de Luxemburgse kwestie. 

De Tweede Kamer keurde de begroting van het kabinet af. 

eerst

vervolgens

tenslotte