Les 6: 2.1 systematische naamgeving

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

MiniSO 1: atoomsoorten

• Tafels leeg
• Alles behalve een pen blijft in je tas

H2.1 Systematische naamgeving

Leg klaar: schrift en pen

Nieuwe afspraken

- Het moet rustiger zijn 

- Sneller maatregelen nemen 

-Waarschuwing, gang, gele kaart

-Regelmatig spullen checken

Deze les

• Leerdoelen
• Voorkennis
• Uitleg
• Oefenopgaven

Leerdoelen

• Je kent de molecuulformules van de zeven elementen die uit twee atomen bestaan
• Je kunt van een molecuulformule de systematische naam geven 
• Je kunt van een systematische naam een molecuulformule geven
  

Voorkennis

Hoeveel waterstofatomen zijn aanwezig in de aanduiding

2C2H6?

1. 6 waterstofatomen
2. 12 waterstofatomen
3. 2 waterstofatomen
4. 4 waterstofatomen

Wat is de formule van het volgende molecuul:

1. 
2. 
3. 
4. 

Aan de moleculen kan je ook zien of het gaat om een element,  een verbinding of een mengsel.

Element

Verbinding

Formules van elementen

Meestal: symbool met tussen haakjes de fase van de stof

voorbeelden:

Cu (s)                 Fe (s)                C(s)

Let op: er zijn 7 elementen die bestaan uit moleculen met twee atomen.

Let op: er zijn 7 elementen die bestaan uit moleculen met twee atomen.

chloor          Cl₂ (g)          Clara

fluor              F₂ (g)           Fietst

stikstof        N₂  (g)         Naar

waterstof    H₂  (g)        Haar

zuurstof      O₂  (g)         Oma

jood               I₂  (s)           In

broom          Br₂  (l)         Breda

Zeven elementen die uit twee atomen bestaan (tabel 3)

ezelsbruggetje      

      noteren

Noteer:

De zeven elementen die uit twee atomen bestaan (tabel 3)

 Clara

 Fietst

 Naar

Haar

Oma

 In

 Breda

De namen en formules uit deze tabel moet je uit je hoofd leren!

Systematische naamgeving

Scheikundigen geven een systematische naam aan moleculen. Over de hele wereld worden daar dezelfde regels voor gebruikt.

Noteer

Systematische naam: de wetenschappelijke, door regels opgestelde naam van een stof.

Formules van verbindingen

Enkele veelvoorkomende stoffen hebben naast een systematische naam ook nog een alledaagse, triviale naam. 

Leer deze namen en formules uit je hoofd:

Noteer

Triviale naam: de alledaagse naam van een stof.

De formule van een verbinding afleiden uit de systematische naam 

Voorbeeld:

Gebruikt Griekse telwoorden 

De formule van een verbinding afleiden uit de systematische naam. 

Stappenplan:

1. Noteer de symbolen van de atoomsoorten in de naam
   
2. Zet de nummers van de Griekse telwoorden, die in de naam voor de atoomsoort staan, achter het symbool van deze atoomsoort. Noteer de nummers als index.
   
3. De laatste lettergreep van de naam is vaak -de.
4. Zet de fase achter de formule.

Noteer

Stappenplan systematische naamgeving:

1. Namen / symbolen van de atoomsoorten
   
2. Index / Griekse telwoorden
   
3.  -(i)de.
4. Noteer de fase

Wat is de formule van Stikstofdioxide?

1. NO​2​​
2. N​2​​O
3. NO
4. NO2

Wat is de formule van Zwaveldichloride?

1. SCl
2. S2Cl
3. SCl​2​​
4. S​2​​Cl

Wat is de formmule van Fosforpentabromide?

1. F​5​​Br
2. PBr​5​​
3. FBr​5​​
4. P​5​​Br

De systematische naam geven bij een formule

Stappenplan:

1. Noteer de namen van de symbolen met ruimte om er een telwoord voor te schrijven.
2. Noteer het Griekse telwoord van elke index voor de bijbehorende atoomsoort. 
   
3. Zet de uitgang -de achter de laatste atoomsoort. 

Wat is de systematische naam van
?

S​2​​O​2​​

1. Dizwaveldioxide
2. Dizwaveldizuurstof
3. Zwaveldioxide
4. Zwavelzuurstof

Wat is de systematische naam van
?

NF​3​​

1. Stikstoffluoride
2. Stikstofdifluoride
3. Tristikstoffluoride
4. Stikstoftrifluoride

Deze les geleerd

• Je kent de molecuulformules van de zeven elementen die uit twee atomen bestaan
  
• Je kunt van een molecuulformule de systematische naam geven
  
• Je kunt van een systematische naam een molecuulformule geven

Eigen werk

Doorlezen: H2.1 Uit je hoof leren: tabel 2 tot en met 5 

Maken: H2.1 opgave 4, 10 en 11d 

Neem vanaf nu je lesboek steeds mee naar de les!