instituties, sociale cohesie, binding en groepsvorming

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 6

Instituties

Regels over hoe mensen zich gedragen in de samenleving.

Geeft handelen van mensen een vaste betekenis, een zekere mate van voorspelbaarheid en stabiliteit.

Geheel aan regels, structuren en sociale normen. Formeel als informeel.

Stabiel, maar veranderlijk.

Sociale instituties

Een complex van min of meer geformaliseerde regels die het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties reguleren.

Voorbeelden van sociale instituties zijn het samenlevingsverband dat wij de familie noemen, het onderwijssysteem of het huwelijk. Ook de taal is een sociale institutie. Sociale instituties dragen bij aan sociale cohesie.

Sociale cohesie

het aantal en de kwaliteit van de bindingen die mensen in een ruimer sociaal kader met elkaar hebben, het gevoel een groep te zijn, lid te zijn van een gemeenschap, verantwoordelijk voelen voor elkaars welzijn en een beroep op anderen kunnen doen.

Wat houdt een samenleving bijeen

• Gedeelde waarden en normen
• Wederzijdse afhankelijkheid (eigenbelang?)
• Dwang (overheid, militair, belasting)
  

Groepsvorming

Bindingen tussen meer dan twee mensen die tot stand komen, doordat ze elkaar beinvloeden en gemeenschappelijke waarden en normen ontwikkelen.

Formeel en informeel

Informele groep: mensen kennen elkaar, voelen zich emotioneel verbonden, geen officiele afspraken.

Formele groep: regels zijn vaak op papier vastgelegd en/of makkelijk te herkennen. Vaak sprake van hiërarchie. Leden hebben vaak een bepaalde rol en/of doel.

Soorten bindingen

• Affectieve binding: emotionele binding
• Cognitieve binding: binding op het gebied van kennis
• Economische binding: zakelijke relaties, goederen die nodig zijn.
• Politieke binding: zaken die geregeld moeten worden, bijv. onderwijs, zorg, verkeer.
  

sociale controle

Informele sociale controle: elkaar wijzen op normen en waarden van de groep

Formele sociale controle: Vanuit beroep of functie wijzen op de regels.

Insluiting en uitsluiting

Ingroup: Binding en gemeenschappelijke sociale identiteit.
Outgroup: Mensen die er niet bij horen. Vaak vooroordelen en stereotyperingen. 

Door afzetten tegen de 'andere' gegeneraliseerde groep neemt de binding in de ene groep toe...

(sociale controle, vooroordelen, studentenvereniging)

Wanneer mensen er niet meer bij horen...

1. Ze er niet meer bij willen horen (dropping out en opting out)

 2. Er niet meer bij mogen horen (uitsluiting en discriminatie)

3. Er niet meer bij kunnen horen (armoede, werkloosheid)

Sociale cohesie

het aantal en de kwaliteit van de bindingen 

die mensen in een ruimer sociaal kader (grotere groepen) met elkaar hebben;

- het gevoel een groep te zijn (en/of)

- lid te zijn van een gemeenschap (en/of)

- verantwoordelijkheid te voelen voor elkaars welzijn (en/of)

- en een beroep op elkaar kunnen doen.

Wat houdt een samenleving bijeen?

1. Gedeelde normen en waarden
2. Wederzijdse afhankelijkheid
3. Dwang

1. Gedeelde normen & waarden

.

Waarde: iets wat we wenselijk vinden en na willen streven.

Norm: een gedragsregel waar we ons aan houden om de waarde te bereiken.

Gelijkheid

Vrijheid

Sportiviteit

Respect

Niet valsspelen

De wet geldt voor iedereen

De overheid mag je niet zomaar oppakken

Je mag mensen niet uitlachen

Je mag zeggen wat je wil.

Je geeft na de wedstrijd de tegenstander een hand

Mannen en vrouwen moeten evenveel betaald krijgen

Je zegt 'u' tegen ouderen

Welke waarden kun je nog meer bedenken?

Wederzijdse afhankelijkheid

Dwang of macht

Gedeelde waarden en normen

Een leraar dreigt iedereen die zich niet gedraagt eruit te sturen

Om het klassenfeest mogelijk te maken, moet iedereen iets te eten meenemen.

De sportvereniging heeft vrijwilligers nodig om te blijven bestaan.

Iedereen in een fanclub luistert graag naar dezelfde muziek.

Als je in de fanclub naar andere muziek luistert, mag je niet meer meedoen.

Als alle leden van de fanclub met de trein naar het concert gaan, kan de fanclub korting krijgen.

Met welke groep voel jij sociale cohesie?
Hoe zijn jullie van elkaar afhankelijk?

Le

Leg uit hoe de overheid door middel van dwang kan zorgen voor binding tussen mensen. Wordt deze binding als stabiel gezien? Leg uit.

De overheid kan door middel van militaire of politieke macht mensen er toe dwingen zich op een bepaalde manier te gedragen. Dit wordt niet als stabiel gezien, omdat het opgedrongen is en niet eigen keuze. Ook vindt het plaats als we belasting betalen om voorzieningen mogelijk te maken waar veel mensen gebruik van maken > deze vorm van solidariteit vinden we in Nederland vanzelfsprekend; zwakke mensen moeten geholpen worden.

Hoe kan eigenbelang zorgen voor binding tussen mensen? Leg dit uit aan de hand van een voorbeeld.

Soms kan het streven naar voordelen leiden tot het deelnemen aan een groep om door samen te werken die voordelen te bereiken of nadelen te beperken. Denk aan collectieve inkoop van zonnepanelen, elektriciteit of andere zaken.

Welke negatieve kanten van sociale cohesie kan je bedenken?

https:

Koppel de juiste term aan de juiste uitleg.

Het aantal en de kwaliteit van de bindingen

Solidariteit (verantwoordelijkheid nemen voor elkaars welzijn)

Groepsgevoel, lid zijn van een gemeenschap

De lerares is niet alleen expert op haar vakgebied, maar ook nog eens erg aardig.

De leden van een fanclub delen wel dezelfde hobby, maar hebben verder niets met elkaar

Wij horen bij elkaar.

Een voor allen, allen voor een!

De leden van de sportvereniging identificeren zich met de club

Op het klassenfeest nam iedereen iets te eten en drinken mee voor elkaar.

Leg in je eigen woorden uit wat sociale cohesie is.

En dan nog even:

Onderzoek: 

Conceptueel model 

Hypothese

Variabele

Een kenmerk (van een actor of samenleving) die kan variëren. (Geslacht, leeftijd, armoede)

Indicatoren

Hoe je een variabele meetbaar kan maken.

Hoe maak je 'opleidingsniveau' meetbaar?

En 'kwaliteit van vriendschap'?

Categorieën

Bij onderzoek mensen in groepen indelen op basis van bepaalde gedeelde kenmerken (terwijl ze verder geen echte groep zijn).

Operationaliseren

Het meetbaar maken van variabelen.

Liefde als variabele is niet meetbaar. Dit moet geoperationaliseerd worden in bijvoorbeeld het aantal keer knuffelen of kussen. 

Meetbaar/Hoeft niet geoperationaliseerd te worden

Niet meetbaar/Moet nog geoperationaliseerd worden

Aantal kinderen in een gezin

Mate waarin mensen gelukkig zijn

Gezondheid

Cijfer voor een toets

Geslacht

Wat zou een indicator kunnen zijn voor 'sociale cohesie'?