THEO les 2A Epitheelweefsel

• Schoonheidsverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Theorie Gezichtsbehandeling Epitheelweefsel

Weefsels en epitheelweefsel

Leerlijn Algemene theorie

Cel en weefsels

• de cel en celdeling
• weefsels en epitheelweefsel
• steun-, bind- en beenweefsel
• spier- en zenuwweefsel

Vandaag

Herhalen

• Cel opbouw
• Cel functies
• Celdeling

Nieuw:

Weefsels en epitheelweefsel

Leerdoelen

• De definitie van een weefsel kunnen benoemen en identificeren van verschillende weefsels.
• Kennis hebben van de opbouw van epitheelweefsel, inclusief de lagen en celtypen die betrokken zijn.
• Beschrijven van de verschillende vormen van epitheelcellen, zoals plaveisel-, kubisch- en cilinderepitheel, en begrijpen hoe de vorm van de cellen gerelateerd is aan hun functie.

Herhalen celleer

Maak de zin af: Een organisme is opgebouwd uit ....

1. Micro-organismen
2. Macro-organismen
3. Cellen

Hoe heet het vlies om de celkern heen?

1. Kernmembraan
2. Cytoplasma
3. Cellichaam

Uit welke 2 stofjes bestaat het kernplasma?

1. Cytoplasma en vocht
2. Vocht en membraan
3. Vocht en chromatine

Hoe wordt mitose ook wel genoemd?

1. Indirecte celdeling
2. Directe celdeling

Door het samenkomen van een eicel en zaadcel ontstaat er celdeling. Welke vorm van celdeling vindt er plaats bij geslachtscellen?

1. Directe celdeling
2. Meiose
3. Mitose

Hoeveel chromosomen zitten er in een cel die is ontstaan door mitose?

1. 23
2. 46
3. 92

Welke celdeling vindt plaats bij huidcellen?

1. Directe celdeling
2. Meiose
3. Mitose

Waar in het lichaam zit het meeste vocht?

1. In de bloedbaan
2. In de cellen
3. Tussen de cellen

Weefsels

https://www.sutori.com/en/story/h1-de-cellen-en-weefsels--hXv45Vk4kvUcEMUaxUfCSTi5

Weefsels

Definitie weefsel: een groep cellen met dezelfde vorm, functie, celtussenstof, celafkomst 

Orgaan: Verschillende weefsels samen 

Orgaanstelsel: verschillende organen samen met dezelfde taak

- spierstelsel

- zenuwstelsel

- ademhalingsstelsel

- spijsverteringsstelsel

Het menselijk lichaam heeft 4 types weefsels

Epitheelweefsel: dekweefsel/bescherming/ stof afscheiden (de huid, lichaamsholtes)

Zenuwweefsel: prikkelverwerking (zenuwstelsel, hersenen)

Spierweefsel: maakt beweging mogelijk (spieren, hartspier, bloedvaten)

Steunweefsel: bieden van steun en stevigheid (bindweefsel, kraakbeen)

Epitheelweefsel 

Epitheelweefsel

Epitheelweefsel heeft weinig tot geen tussencelstof en ligt dicht tegen elkaar aan. 

Het bekleed de inwendige- en uitwendige oppervlakken van het lichaam.

Epitheelweefsel is in te delen in

- Aantal lagen 

(eenlagig of meerlagig)

- Vorm van de cellen 

(plaveisel, kubisch of cilindrisch)

- Functie 

(bedekkend of afscheidend)

Epitheelweefsel, te verdelen in aantal lagen

eenlagige epitheelcellen noemen we ook wel endotheel

Bv. binnenbekleding bloed- en lymfevaten, hart en longblaasjes

Meerlaging

Bv. in de slokdarm

Epitheelweefsel

Indelen naar vorm

- Plaveiselepitheel = platte vorm
- Kubisch epitheel = vierkante vorm 

- Cilindrisch epitheel = hoge cellen 
- Trilhaarepitheel = bijzondere vorm van cilindrisch epitheel 

Plaveisel epitheel: 

eenlagig:  in binnenkant bloed- en lymfevaten, hart en longblaasjes. Meerlagig: in de slokdarm

Kubisch epitheel: 

eenlagig in de eierstokken en nierkanaaltjes. 

Meerlagig in opperhuid.

Cilindrisch epitheel: vaak voorkomend, o.a. afvoergangen van klieren, in de basale laag van de opperhuid.

Trilhaarepitheel

Bijzondere vorm van

cilindrisch epitheel

Trilharen zitten tussen de cilindervormige cellen in.

Komen voor in 

neus, oren en eileiders 

Trilhaarepitheel is epitheelweefsel met een vervoersfunctie. Dit is een bijzondere vorm van cilindrisch epitheel. De trilhaartjes bevinden zich aan de oppervlakte van de cellen en kunnen in beweging komen. Deze bewegingen werken als een lopende band waardoor het weefsel stoffen kan verplaatsen. Trilhaarepitheel komt o.a. voor in de slijmvliezen van de luchtwegen zodat bacteriën en stofdeeltjes die je inademt blijven hangen in het slijm. Je slikt dit vervolgens door. Ook komt trilhaarepitheel voor in de eileiders waardoor een eicel zich kan verplaatsen van de eileider naar de baarmoeder. 

Epitheelweefsel

indelen naar cel-functie

- dekkend of beschermend; bekleding, verhoornd of niet verhoornd

     (opperhuid, binnenkant holle organen)

- afscheidend (=klierweefsel); productie van nuttige of afvalstoffen

    (slijmvliezen, klieren)

- vervoer - verplaatsen; afvoeren en vervoeren van stoffen

    (luchtwegen, eileiders, Buis van Eustachius)

Klieren

Klierweefsel

Afscheidend epitheel = klierweefsel 

Klieren zijn opgebouwd uit klierweefsel (zweet- en talgklieren)

Klieren produceren en scheiden stoffen uit.

Soorten:
Eencellige klieren ; de slijmbekercellen maken slijm en vormen slijmvlies.

In de neus en mond.

De meeste klieren zijn meercellige klieren.  Te verdelen naar:

• bouw
  
  
• afscheidingsvorm
  
• functie

Afscheidend epitheel is een speciaal soort weefsel dat we ook wel klierweefsel noemen. 

Klieren zijn opgebouwd uit klierweefsel.  (bijvoorbeeld de zweet- en talgklier)

Klieren produceren en scheiden stoffen uit.

Er zijn twee soorten klieren: eencellige en meercellige klieren. 

Eencellige klieren zijn de slijmbekercellen die slijm maken en zo slijmvlies vormen. De slijmvliezen bestaan uit epitheelcellen met daartussen de slijmcellen. 

Waar: in de neus en mond.

De slijmvliezen scheiden slijm af ter bescherming van het orgaan en zorgen er voor dat het oppervlak vochtig en glad blijft.

De meeste klieren zijn meercellige klieren.  Ze kunnen ingedeeld worden op basis van de manier van afscheiden, vorm en functie.

Functie: Uitscheiding 

Afgifte van stoffen

Nuttige stoffen (AFscheiding/Secretie):

- talg

- melk

- hormoon

Afvalstoffen (UITscheiding/Excretie:

- zweet

Hormoonstof (Incretie)

zweetklieren

talgklieren

melkklieren

soorten afscheiding kliercellen

Exocriene klieren: met afvoerbuis, scheiden af naar buiten (extern), bv talgklier

Endocriene klieren: zonder afvoerbuis, scheiden af naar bloedbaan (intern), bv hormonen

Endo-exocriene klieren: combinatie van werking; intern en externe uitscheiding, bv alvleesklier: hormoon insuline en spijsverteringsenzym

Exocriene klieren:

Klieren met een afvoerbuis. Het product komt uit via een afvoerbuis. Het scheidt stoffen af aan de buitenkant van het lichaam. (en ook buiten milieu in het lichaam.)

Endocriene klieren:

Deze zijn hormoonklieren. Het zijn Klieren zonder afvoerbuis. Ze geven stoffen af binnen in het bloedbaan. Het blijft binnen het lichaam.

Endo-exocriene klieren:

Klieren die zowel HORMONEN afscheiden en een afvoerbuis hebben. Deze klieren geven aan de buitenkant en aan de binnenkant stoffen af aan lichaam.(Voorbeeld alvleesklier)

Soorten exocriene klieren

(met afvoerbuis)

Eccriene klieren; scheiden alleen stoffen af die door de klier gemaakt wordt. Kliercel blijft heel. (Speekselklier, traanklier, kleine zweetklier)

Apocriene klieren; scheiden stoffen af waarbij een deel van de kliercel wordt afgegeven. (Grote zweetklier, melkklier, oorsmeerklier)

Holocriene klieren; scheiden stoffen af waarbij de gehele kliercel verloren gaat. (Talgklier)

Endocriene klieren (zonder afvoerbuis)

Geven hormonen af.

Endo-exocriene klieren

Klieren die zowel HORMONEN afscheiden en een afvoerbuis hebben.

Verdelen exocriene klieren in vorm

- buisvormig: bv zweetklier

- trosvormig: bv talg-, melk-, speekselklier

- gemengde klieren (buis-tros): 

     bv oorsmeerklier

Buis - zweetklier

Tros - talgklier

Gemengd - oor speekselklier 

Opdracht 1

Ga maar Teams

Maak opdracht "Organisme & epitheelweefsel"

Nabespreken

Opdracht 

Lees blz. 8 t/m 10  over Weefsels.

Onderstreep belangrijke woorden en zinnen.

antw: Hoe

groepje cellen met dezelfde vorm, taak, celtussenstof en cel-afkomst vormt een weefsel.

Verschillende weefsels samen vormen een orgaan. 

Verschillende organen met een gezamenlijk doel vormen een orgaanstelsel

Verschillende orgaanstelsels die samenwerken komen we tot een individu 

Het zijn er in totaal 7:

1. de Huid.
2. het beenderenstelsel.
3. het Spierstelsel.
4. het Hormoonstelsel.
5. het Imuunstelsel.
6. het Voortplantingstelsel.
7. het Ademhalingstelsel.
8. het Bloedvatenstelsel.

Nakijken 

Volgende les: Steunweefsel

Dek-epitheel / beschermend 

Soorten:

• Verhoornd
• Niet verhoornd

Ligging:

• Opperhuid (verhoornd en niet verhoornd)
• Inwendige holle organen (niet verhoornd)

Epitheel met een vervoersfunctie

Trilhaarepitheel

Voorbeeld:

• Slijmvliezen van de luchtwegen
• Eileiders
• Buis van Eustachius 

Afscheidend epitheelweefsel

Afscheidend epitheelweefsel noemen we ook wel klierweefsel. 

Taak: klierweefselcellen produceert een bepaalde stof en scheidt deze vervolgens af.

Voorbeeld 

talgklierweefsel produceert vet in de talgklier

zweetklieren

talgklieren

melkklieren