Herhaling Taalverzorging H1 2 - kader

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Herhaling Taalverzorging H1

Persoonsvorm, onderwerp en gezegde

Samengestelde zinnen

Persoonsvorm tt en vt

Persoonsvorm, onderwerp en gezegde

(GL: Lijdend voorwerp)

Welke twee manieren kun je gebruiken om de persoonsvorm te vinden?

Een persoonsvorm is altijd een:

1. werkwoord
2. persoon
3. levend wezen (mens, dier)
4. zelfstandig naamwoord

Persoonsvorm

Je kunt de persoonsvorm vinden door de:

- vraagproef, de zin vragend maken en dan komt de persoonsvorm aan het begin van de zin.

- tijdproef, de zin in een andere tijd zetten (van tt naar vt of van vt naar tt). 

Let op: de persoonsvorm is altijd een werkwoord. 

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:
Maria bracht haar dochter naar het kinderdagverblijf.

1. Maria
2. bracht
3. haar dochter
4. het kinderdagverblijf

Onderwerp

Het onderwerp hoort bij de persoonsvorm. 
Om het onderwerp te vinden, moet je de volgende vraag stellen:
Wie (Wat) + pv?
Het antwoord op deze vraag is het onderwerp. 

Wat is het onderwerp in de volgende zin:
Julia en Sabine geven een cadeautje aan Mark.

1. geven
2. Julia en Sabine
3. Mark
4. een cadeautje

Waaruit bestaat het gezegde?

Gezegde

Het gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin. Dit betekent dat de persoonsvorm ook altijd onderdeel is van het gezegde.

Let op: Bij een scheidbaar werkwoord heb je twee delen in het gezegde.

Lijdend voorwerp

Wat (Wie) + wg + ow?

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Marieke geeft een mooi boeket aan Demi.

1. Marieke
2. geeft
3. een mooi boeket
4. aan Demi.

Samengestelde zinnen

In teksten kunnen losse en samengestelde zinnen staan. 
Samengestelde zinnen bestaan uit twee kortere zinnen die aan elkaar gevoegd zijn.

Let op: een samengestelde zin heeft altijd (minimaal) twee persoonsvormen.

In een samengestelde zin staat altijd een voegwoord of een komma.

1. Waar
2. Niet waar

Samengestelde zin

Een samengestelde zin gebruikt vaak een voegwoord om twee kortere zinnen aan elkaar te voegen. 
De voegwoorden die het meest gebruikt worden, zijn:
en, terwijl, omdat, zodat, nadat, als, toen, want, maar, of, dus

Let op: Een voegwoord staat meestal na de komma, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn. Hij kan ook aan het begin van de zin staan. 

Wat is het voegwoord in de volgende zin:
Als Louise haar tas inpakt, kijkt haar hondje Klaas graag mee.

1. kijkt
2. Louise
3. als
4. inpakt,

Persoonsvorm tt en vt

Je hebt verschillende tijden waarin werkwoorden kunnen staan, in dit geval de tegenwoordige tijd (tt) en verleden tijd (vt). 

Persoonsvorm tt

ik erbij of jij/je erachter: de ik-vorm
ander enkelvoud: ik-vorm + t
meervoud: hele werkwoord 

Tip: gebruik het woord 'lopen' om te horen of er een -t achter de ik-vorm moet

Persoonsvorm vt

Zwak? 

Sterk?

Noem twee voorbeelden van een zwak werkwoord en twee voorbeelden van een sterk werkwoord.

Persoonsvorm vt - zwak

Enkelvoud: ik-vorm + de/te 
Meervoud: ik-vorm + den/ten

Persoonsvorm vt - sterk

Sterke werkwoorden veranderen in de verleden tijd van klank.

Je schrijft ze zo kort mogelijk: 

Aan de slag

Schrijf van de volgende zinnen de persoonsvorm, het onderwerp en het gezegde op.

Pv, ow, gez.

- Mark en Ramon maken samen een heel gezellig radioprogramma.
- Jantje gooit de bal naar zijn hond en hij haalt hem op.
- De docent heeft de toetsen nagekeken en deelt de cijfers met de klas.
- De jongen wast de borden en bekers af en zijn vader ruimt het op. 

Opdracht

Bedenk zelf drie zinnen, schrijf deze op en lever bij mij in.