Grammatica/spelling les 6

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Grammatica/spelling les 6 en 7

Vandaag:

-Journaal

-1e uur: congruentie

-3e uur: stoffelijk bijvoeglijk naamwoord en leestekens

Maak een samenstelling van de woorden:
volk + zanger

Maak een samenstelling van de woorden:
trap + huis

Maak een samenstelling van de woorden:
buur + ruzie

Congruentie

Lesdoel

• Je kunt het onderwerp en de persoonsvorm op elkaar afstemmen (congruentie). (p. 218)

Wat is de persoonsvorm in de zin?

"We hebben geen centen, maar spullen."

1. we
2. hebben
3. centen
4. spullen

Wat is de persoonsvorm in de zin?

"We maken geld om het te verbrassen."

1. we
2. maken
3. geld
4. te verbrassen

Wat is het onderwerp in de zin?

"We maken geld om het te verbrassen."

1. we
2. maken
3. geld
4. te verbrassen

Congruentie

Het onderwerp en de persoonsvorm horen bij elkaar. De persoonsvorm geeft aan wat het onderwerp doet. Daarom moeten ze beide enkelvoud of beide meervoud zijn. Dat heet congruentie tussen het onderwerp en de persoonsvorm.

Kijk het filmpje!

Wat is het belangrijkste woord in het onderwerp:

de kudde koeien

1. de
2. kudde
3. koeien

Wat is goed / congruent?

1. De kudde koeien staan in de wei
2. De kudde koeien staat in de wei

Wat is het belangrijkste woord in het onderwerp:

een groep wielrenners

1. een
2. groep
3. wielrenners

Wat is goed / congruent?

1. Een groep wielrenners viel vlak voor de finish
2. Een groep wielrenners vielen vlak voor de finish

Wat is het onderwerp in:

Men zien/ziet door de bomen het bos niet meer

1. Men
2. zien/ziet
3. door de bomen
4. het bos

Wat is goed / congruent?

1. Men zien door de bomen het bos niet meer
2. Men ziet door de bomen het bos niet meer

Wat is het belangrijkste woord in het onderwerp:

een partij sportschoenen

1. een
2. partij
3. sportschoenen

Wat is goed / congruent?

1. Een partij sportschoenen spoelde aan op het strand
2. Een partij sportschoenen spoelden aan op het strand

Opdrachten

Maak van 6.3 opdracht 1 en 2 (online)

3e uur: stoffelijk bijvoeglijk naamwoord en leestekens

Bijvoeglijk naamwoord

Bijvoeglijke naamwoorden

- zeggen iets over het zelfstandig naamwoord  

Wat kun je zeggen over deze auto?

                              

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord zegt van welk materiaal het zelfstandig naamwoord gemaakt is.

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord eindigt op 'en'.

De ring is van goud. --> Het is een gouden ring.

De broek is van katoen. --> Het is een katoenen broek.

Als het bewerkt materiaal is, schrijf je alleen het woord.

De tas is van plastic. --> Het is een plastic tas.

Het shirt is van nylon. --> Het is een nylon shirt.

Wat is de juiste vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

hout – In de tuin staat een … schuurtje.

1. hout
2. houte
3. houten

Wat is de juiste vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

wol – Die … jas is lekker warm.

1. wol
2. wollen
3. wolle

Wat is de juiste vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

plastic – Je moet betalen voor een … tasje.

1. plastic
2. plastice
3. plasticen

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Je kunt ook een voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord gebruiken.

Het eten is aangebrand. --> Het aangebrande eten.

Het kind is gered. --> Het geredde kind.

Je schrijft het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord zo kort mogelijk, tenzij het niet anders kan voor de uitspraak.

De weg is verbreed. --> De verbrede weg.

Die sokken zijn gekrompen. --> De gekrompen sokken. 

Schrijf het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord op.

het (verbouwen) huis

Schrijf het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord op.

het (bederven) vlees

Waarom leestekens en hoofdletters?

hoofdletters en leestekens maken een tekst makkelijker om te lezen je weet waar een zin begint en eindigt hierdoor begrijp je de tekst ook beter

PUNT (1)

- Aan het einde van een zin

Vandaag heb ik een hockeywedstrijd.

Morgen ga ik logeren bij mijn vriendin.

PUNT (2)

- Na of in sommige afkortingen

d.m.v.  -  m.a.w.  -   i.i.g.

  dhr.  -  mevr.  -   mej.

max.   -  min.  - nr.

VRAAGTEKEN

- Na een vraag

Tot hoe laat ben jij vanmiddag op school?

'Neem jij mijn tas mee?' vroeg Martijn.

UITROEPTEKEN (1)

- Om aan te geven dat iemand luid roept

'Ik ben beneden!' klonk het vanuit de kelder.

UITROEPTEKEN (2)

- Om een bevel of waarschuwing aan te geven

Halt, of ik schiet!

Stop!

Kom hier!

KOMMA (1)

- Als pauzeteken in een zin

Onze hond eet erg veel, toch is hij niet dik.

KOMMA (2)

- Tussen de delen van een opsomming

Ik hou van verschillende smaken ijs: chocolade, vanille, bosvruchten en cookie&caramel.

KOMMA (3)

- Tussen twee persoonsvormen

Als je fietsband lek is, moet je ervoor zorgen dat het gemaakt wordt.

Samengestelde zin

Van twee zinnen is één zin gemaakt. Een zin heeft dan twee persoonsvormen.

Juist of onjuist:
Mercedes

1. Juist
2. Onjuist

Trema (") 

In sommige woorden schrijf je een trema. Je voorkomt zo dat je een woord verkeerd uitspreekt.

Het trema maakt duidelijk dat het om twee klinkers gaat,

en niet om één klank.

poëzie / zeeën / beëindigen 

Koppelteken (-) 

In sommige woorden schrijf je een koppelteken. Je voorkomt zo dat je een woord verkeerd uitspreekt. 

familie-uitje / auto-expert / maar knieoperatie

Het koppelteken schrijf je tussen twee delen van een samenstelling:

1. als de samenstelling verkeerd uitgesproken kan worden

2. in aardrijkskundige aanduidingen

3. voor of na een hoofdletter

4. na een cijfer, afkorting of symbool

Neem het onderstreepte woord over en zet een trema of koppelteken waar dat moet.
Yvette denkt dat ik haar naaap met mijn nieuwe kapsel.

______

Neem het onderstreepte woord over en zet een trema of koppelteken waar dat moet.
Jasmina's vader ging naar de BMWdealer voor een proefrit.

___________

Opdrachten

Maak tot slot van 6.3 opdracht 17, 19 t/m 21