3LW8 Bloed en afweerstelsel 2

• Anatomie
• MBO
• Studiejaar 1

7.2 + 7.3

7.2 afbraak van bloedcellen

Bloedcellen worden afgebroken in de milt en de lever.

• de milt ruimt oude cellen op waardoor Hb vrijkomt
• de milt zet dit om in bilirubine

de milt breekt rode bloedcellen af en zet hemoglobine om in bilirubine (dat giftig is)

7.2 afbraak van bloedcellen

• de lever maakt bilirubine onschadelijk 
• bilirubine wordt uitgescheiden via de nieren (in de urine), via gal en de darmen (in de ontlasting)

de lever detoxt het giftige bilirubine door het te koppelen aan eiwit, waarna het wordt uitgescheiden via urine of (gal en) ontlasting

7.2 bloedstolling

Door bloedstolling  verlies je zo min mogelijk bloed bij een kapot vat 

Hierbij spelen een rol...

• het bloedvat in kwestie
• bloedplaatjes
• stollingseiwitten in plasma

• het bloedvat vernauwt (vasoconstrictie)

• hierdoor wordt het bloedverlies beperkt.

Het bloedplaatje (trombocyt) is betrokken bij de stolling

• in rusttoestand zien ze eruit als een schijfje
• bij werking klitten en kleven ze aan elkaar en zetten ze de bloedstolling in gang

stap 1

• bloedplaatjes vormen een prop (plug)

• alles blijft kleven aan de prop en zo wordt het gat gedicht

Het bloedplaatje (trombocyt) is betrokken bij de stolling

• in rusttoestand zien ze eruit als een schijfje
• bij werking klitten en kleven ze aan elkaar en zetten ze de bloedstolling in gang

stap 2

stollingseiwitten in bloedplasma vormen een kettingreactie, waardoor...

Het bloedplaatje (trombocyt) is betrokken bij de stolling

• in rusttoestand zien ze eruit als een schijfje
• bij werking klitten en kleven ze aan elkaar en zetten ze de bloedstolling in gang

stap 3

• ... draden van fibrine gevormd worden

• de draden sluiten de wond helemaal af

Het bloedplaatje (trombocyt) is betrokken bij de stolling

• in rusttoestand zien ze eruit als een schijfje
• bij werking klitten en kleven ze aan elkaar en zetten ze de bloedstolling in gang

stap 3

7.2 bloedstolling

• zowel de lever als de vaatwand maken stollingseiwitten
• de darmflora maakt vitamine K, ook nodig voor de stolling

7.2 bloedgroepen

Bloedgroepen

• rode bloedcellen hebben signaal-eiwitten op hun celmembraan
• deze dienen als 'identiteitskaart' en worden antigenen genoemd
• voor de bloedgroepen zijn twee groepen antigenen belangrijk...

7.2 bloed en samenstelling

1 Antigenen van het AB0-systeem

• cellen die antigeen A hebben (zijn van bloedgroep A)
• cellen die antigeen B hebben (zijn van bloedgroep B)
• cellen die beide antigenen hebben (zijn bloedgroep AB)
• cellen die niets hebben (bloedgroep 0 - nul)

7.2 bloed en samenstelling

Bloedgroepen hebben ook te maken met antistoffen

• dat zijn plasmaeiwitten
• men heeft antistoffen van de bloedgroep die men niet heeft
• van nature heeft men geen Rh-antistoffen

7.2 bloed en samenstelling

2 Antigenen van het Rh-systeem

• cellen die antigeen Rh hebben, krijgen naast A,B, AB of 0 de toevoeging positief
• cellen die dat niet hebben zijn negatief

7.2 bloed en samenstelling

Bij bloedgroepen zijn ook de antistoffen belangrijk

• dat zijn plasmaeiwitten
  
• men heeft antistoffen van de bloedgroep die men niet heeft
  
• van nature heeft men geen Rh-antistoffen. Deze maak je pas als je in contact komt met het Rh antigeen

Opdracht in duo's (max 10 min)

Lees 7.2 (onderdelen bloedstolling en bloedgroepen) en maak deze twee vragen: 

A. Noteer onder elkaar de 3 stappen van de bloedstolling en schrijf in kernwoorden op wat er dan gebeurt

B.  Dylan heeft bloedgroep A+, kan hij bloed ontvangen van Marc, die bloedgroep B+ heeft. Leg uit!

KLAAR? Lees 7.3 Afweer: soorten en functie

7.3 afweer: soorten en functie

Alles wat een onbekend signaaleiwit heeft, is lichaamsvreemd: antigenen

Witte bloedcellen herkennen antigenen en maken antistoffen (ook eiwitten) om het vreemde onschadelijk te maken.

7.3 afweer: soorten en functie

Er zijn twee soorten afweer...

1 algemene afweer

• aangeboren
• niet-specifiek (dus op elke vreemde cel van toepassing)
• komt snel op gang
• korrelcellen eten de ziektekiem op (fagocyteren)

7.3 afweer: soorten en functie

Er zijn twee soorten afweer...

2 specifieke afweer

• verworven (later gekregen)
• specifiek (dus op één vreemde cel van toepassing)
• komt traag op gang
• lymfecellen maken antistoffen

stap1

de korrelcel eet de indringer op (fagocytose) en maakt zichtbaar 'wie hij opgegeten heeft'

stap2

de lymfecel herkent stukjes antigeen als lichaamsvreemd

stap3

de lymfecel maakt een specifieke antistof, die de indringers uitschakelen

	zelf antistoffen maken ( actief )	antistoffen krijgen ( passief )
op een natuurlijke manier
op een kunstmatige manier

de ontsteking doormaken en genezen

de moeder geeft (haar) antistoffen door via de moedermelk

(stukjes) antigenen via een vaccin krijgen en daarop antistoffen maken

antistoffen via gedoneerd plasma krijgen

Huiswerk volgende week

• HW Bloed en afweerstelsel 2
• Begrippenlijst

Huiswerk gemaakt? Nakijken via antwoordmodel