Taalverzorging les 9 t/m 11 (5.9)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Leg alvast klaar:

• je etui
  
• je leerwerkboek deel A
  
• je leesboek
• je iPad (dicht)

Les 6

Les 8

1.9: 6, 8

2.9: 7, 8

3.9: 8, 9

4.9: 7, 8

Planning

• Bespreken weektaak
  
• Uitleg 5.9
• Aan de slag
  
• Afsluiting van de les

Vorige week

1.9: dubbele punt, aanhalingstekens

2.9: hoofdletters

3.9: tussenletters in samenstellingen

4.9: trema, accent en apostrof

in de tweede wereldoorlog schoot canada ons te hulp

's morgens riep de kleuter uit ik vind italiaanse lasagne heerlijk als ontbijt

Maak een correcte samenstelling
hoog + school

1. hogeschool
2. hoogschool
3. hogenschool
4. hogesschool

Maak een correcte samenstelling.
Zon + bril

1. zonnenbril
2. zonbril
3. zonnebril
4. zonsbril

Welk woord is NIET
goed geschreven?

1. cliché
2. vmboër
3. Dennis' rugzak
4. enquête

Welk woord is NIET
goed geschreven?

1. calorieën
2. kopiëren
3. financien
4. pinguïn

Leestekens

Trema boven een klinker waarmee je aangeeft dat daar een nieuwe lettergreep begint. Nodig voor uitspraak.

Apostrof weglating van een of meer letters; bij bezitsaanduiding van woorden die eindigen op een s-klank/lange klank; na cijfers of afkortingen (A4'tje, vmbo'er), meervoudsvorm (pony's) verkleinvorm (baby'tje)

Leestekens

Accent zorgt ervoor dat je een woord op de juiste manier leest en uitspreekt. Moet je uit je hoofd leren. Dicteewoorden en woorden uit de oefeningen.

Afkomstig uit het Frans.

5.9 Spelling p.139

- weglatingsstreepje

- koppelteken

Weglatingsstreepje

Soms staan in een zin twee samenstellingen naast elkaar met daarin hetzelfde woord.

Een iPad heeft voordelen en nadelen.

Een iPad heeft voor- en nadelen.

Ik ga op maandagochtend of maandagavond volleyballen.

Ik ga op maandagochtend of -avond volleyballen.

stageuren

zoeven

Koppelteken (p. 140)

• vanwege de uitspraak: radio-omroep, na-apen
• met cijfers, letters of andere tekens: 70-jarige, €-teken
• als delen van de samenstelling gelijkwaardig zijn

woon-werkverkeer  <=>   werk-woonverkeer

Geen samenstelling? Dan trema => hygiëne, ruïne, skiën

Koppelteken ook bij...

- Landen/steden met extra plaatsinformatie Noord-Brabant, Zuid-Amerika

- Bij dubbele achternamen Edith Visser-de Vries

- Bij een functie, rang of titel assistent-bedrijfsleider, minister-president

- Bij niet, non, oud en ex met zn niet-roker, oud-klasgenoot, ex-collega

Werkmoment

Les 1:

5.9 maak opdrachten: 8, 9, 10, 11

Vraag?

1. Lees de theorie.
2. Overleg (zachtjes) met je buur.
3. Vraag mij.

Afsluiting

Hoe ver ben je met de opdrachten?

Welke vragen heb je?

Welkom!

Leg alvast klaar:

• je etui
  
• je leerwerkboek deel B
  
• je leesboek
• je iPad (dicht)

Les 10

Planning

• Beheers je de stof?
  
• Wat kennen/kunnen voor de toets
• Aan de slag
  
• Afsluiting van de les

Noem drie kenmerken van een zelfstandig naamwoord.

Welk wvn hoort er bij:
Wij ...

1. onze
2. ons
3. zich
4. je

Hoeveel telwoorden in deze zin?
De eerste telefoon ging al na drie maanden kapot.

1. 2 bhtw
2. 2 ortw
3. 1 brtw en 1 bhtw
4. 1 ortw en 1 bhtw

Mijn tante wil morgen komen eten.
Welke werkwoordsoorten?

Welk woord is NIET
goed geschreven?

1. mevrouw van Dijk
2. non-stop
3. hang-en-sluitwerk
4. €-teken

Wat kennen/kunnen

Werkmoment

Les 1:

• 5.9 maak opdrachten: 8, 9, 10, 11

Les 2:

• Maak online Test Jezelf 2.8
• VWO Extra Test Jezelf 1.8 (toekomend)

Vraag?

1. Lees de theorie.
   
2. Overleg (zachtjes) met je buur.
   
3. Vraag mij.

Afsluiting

Volgende les:

• Vragen stellen
• Hannover spelling inhalen

Welkom!

Leg alvast klaar:

• je etui
  
• je leerwerkboek deel A en B
  
• je leesboek
• je iPad (dicht)

Les 11

Planning

• Welke vragen heb je?
• Aan de slag / Hannover uitleg
  
• Afsluiting van de les

Werkmoment

Les 1:

• 5.9 maak opdrachten: 8, 9, 10, 11

Les 2:

• Maak online Test Jezelf 2.8

Les 3:

• Kijk je weektaken na, welke vragen 

heb je, hoe en wanneer ga je leren?

Vraag?

1. Lees de theorie.
   
2. Overleg (zachtjes) met je buur.
   
3. Vraag mij.

1.9 Leestekens (bekend p. 74)

punt                                  vraagteken                            uitroepteken

komma=> opsomming, tussen twee pv's, tussen bn

Ik houd van pizza, patat, poffertjes en pannenkoeken.

Als je veel oefent, word je een betere speller.

Een grote, mooie, rode ballon.

1.9 Leestekens nieuw (p. 75)

Dubbele punt :

1. opsomming
2. uitleg/voorbeeld
3. citaat

Aanhalingstekens

• citeren (letterlijk opschrijven wat iemand zegt)

'Hoi,' zei het meisje toen ze Kevin zag staan.

Kevin zei: 'Hallo.'

Na een : altijd een kleine letter,  behalve bij citaat of naam erna.

kleine letter bij: opsomming en uitleg/voorbeeld

Nieuw: puntkomma

• Alsof er een voegwoord zou staan.

Frank was te laat, want zijn fiets bleek gestolen.

Frank was te laat; zijn fiets bleek gestolen.

• Onderdelen opsomming onderscheiden.

Nog te doen: huiswerk voor Nederlands, Engels en Frans; broek, shirt en slippers ophalen.

VWO

2.9 Hoofdletters (p. 148)

• Je begint iedere zin met een hoofdletter. 
• Je begint het citaat met een hoofdletter.

 

• Eigennamen (straten, talen, aardrijkskundige namen, merk)
• Feestdagen en historische gebeurtenissen met hoofdletter. 

• Namen van maanden en dagen NIET met een hoofdletter.
  

100 activisten

's Nachts

afleiding/samenstelling met feestdagen

=> dan niet kerstballen/ paaseieren

Namen met tussenvoegsel

• Op de bank zat meneer De Vries.
• Mevrouw K. de Vries zat op een stoel.
• Kees van Putten is getrouwd met hun dochter.
• Zij heet mevrouw Van Putten-de Vries.
• Maar ze noemt zichzelf Melanie van Putten.

3.9 Tussenletters p. 220

1. Je hoort de s => dorp & plein: dorpsplein 
2. Je hoort de s niet goed => station & chef: stationschef
3. Eerste deel alleen meervoud op -en => en

pan en koek => pannen (pans bestaat niet)

pannenkoek

kat en bak => katten (kats bestaat niet)

kattenbak

3.9 Tussenletters => uitzonderingen

Regel 4: uitzonderingen dan een E als eerste deel...

• geen zn is
• geen meervoud heeft
• alleen meervoud op s heeft
• zowel meervoud op -s als -en heeft
• aangeeft hoe leuk iets is als bn: reuzeleuke vakantie
• uniek is: zonneschijn

4.9 Leestekens (p. 69/deel b)

Leestekens

Trema boven een klinker waarmee je aangeeft dat daar een nieuwe lettergreep begint. Nodig voor uitspraak.

Apostrof weglating van een of meer letters; bij bezitsaanduiding van woorden die eindigen op een s-klank/lange klank; na cijfers of afkortingen (A4'tje, vmbo'er), meervoudsvorm (pony's) verkleinvorm (baby'tje)

Leestekens

Accent zorgt ervoor dat je een woord op de juiste manier leest en uitspreekt. Moet je uit je hoofd leren. Dicteewoorden en woorden uit de oefeningen.

Afkomstig uit het Frans.

Werkmoment

Les 1:

• 5.9 maak opdrachten: 8, 9, 10, 11

Les 2:

• Maak online Test Jezelf 2.8

Les 3:

• Kijk je weektaken na, welke vragen 

heb je, hoe en wanneer ga je leren?

Vraag?

1. Lees de theorie.
   
2. Overleg (zachtjes) met je buur.
   
3. Vraag mij.

Afsluiting: Exit ticket

1. Welke vragen heb je?
2. Hoe ga je leren?
3. Wanneer begin je met leren?

Volgende week gaan we herhalen.