V3 Cellen Les 6: Diffusie & Osmose

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Plantencel

Dierlijke cel

Cytoplasma

Celmembraan

Celmembraan

Celwand

Vacuole

Celkern

Sleep de organisatieniveaus van groot naar klein, van boven naar beneden, naar de vakjes aan de rechterkant.

cellen

weefsels

organen

orgaanstelsels

organismen

moleculen

Welk soort eiwitten zorgt voor het vervoeren van stoffen door het celmembraan?

1. Transporteiwitten
2. Hormonen
3. Receptoren
4. Enzymen

Je kunt de verschillende celonderdelen van planten en dieren benoemen.

kernlichaam

Centriolen

Golgi-appartaat

Mitochondriën

Nucelus

Ribosoom

Wat is de juiste volgorde bij eiwitsynthese (eiwitvorming)

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 5

Stap 6

Het eiwit verlaat de ribosoom 

DNA in de celkern wordt afgelezen

Het RNA wordt afgelezen. Er ontstaat een eiwit

Er wordt RNA gevormd

RNA komt aan bij de ribosomen

Wat is de functie van een bladgroenkorrel

1. maakt energie vrij uit glucose
2. zorgt voor de aanmaak van eiwitten
3. vervoert eiwitten buiten de cel
4. zet lichtenergie om in glucose

Hoe heten deze kleine organellen?

1. lysosomen
2. mitochondriën
3. ribosomen
4. DNA

lysosoom

endoplasmatisch reticulum

celmembtraan

mitochondrium

golgisysteem

celkern

Diffusie in een vloeistof

Diffusie met een permeabel membraan

Osmose 

Osmose

Osmose

Diffusie

Bij diffusie kunnen stoffen zich vrij bewegen in lucht of water.

Gaat van hoge naar lage concentratie.

Diffusiesnelheid hangt af van:

• diffusieoppervlak
• diffusieafstand
• temperatuur
• concentratieverschil
  

Speelt een belangrijke rol bij:

- longen

- opname van stoffen (in de darmen)

Osmose

Bij osmose is er een semipermeabel membraan. Opgeloste stof kan niet vrij verplaatsen, water wel.

Water gaat van plek met lage osmotische waarde naar hoge osmotische waarde.

Osmotische waarde is het totaal aan
opgeloste stof tov oplosmiddel.

In examenvraag: waar gaat het water naar toe (1p), waarom (1p) en wat is het effect (1p)?

Speelt een belangrijke rol bij:

- nieren

- cellen

- bloed

- worteldruk (bij planten)

02:58

Welke richting gaat het water op?

1. A
2. B
3. Blijft gelijk

05:10

Welke oplossing is hypotoon

1. Pure water
2. Bloedcel

06:04

Welke kant gaat het water op door middel van osmose?

1. Vanuit de vloeistof in het aquarium naar de cellen van de vis
2. Vanuit de cellen van de vis naar de vloeistof in het aquarium

passief transport

• via porie of transporteiwit
• van een hoge concentratie naar een lage concentratie
• kost geen energie

actief transport

• via transporteiwit
• van een lage concentratie naar een hoge concentratie  

• kost energie = ATP omzetting in ADP
  

vragen

VRAGEN? 

Waarom gaan planten dood wanneer er in de winter/voorjaar veel strooizout wordt gebruikt?

Een fysiologische oplossing is:

1. 4% suiker in water
2. 0,9% zout (NaCl) in water
3. 8% suiker in water.
4. 9% zout (NaCl) in water

Wat gebeurd er met bloedcel als die in contact komt met een 5% (hypertone) oplossing?

1. neemt water op dus krimpt
2. niets
3. neemt water op dus zwelt op
4. stoot water af dus krimpt

Hoe heten de eiwitten waar water door het celmembraan heen wordt getransporteerd?

1. Fosfolipiden
2. Aquaporines
3. Ribosomen
4. Osmosemoleculen

hoe is de osmotische waarde van de vacuole ten opzichte van de andere cellen?

laagst

tussenin

hoogst

De osmotische waarde in situatie 1 is in de cel .... als buiten de cel.

1. hoger
2. lager

De osmotische waar de in situatie 2 is in de cel .... als buiten de cel.

1. hoger
2. lager

Een tomatenplant wordt bewaterd met zeewater. Wat gaat er met de cellen gebeuren?

1. Een 

2. Ligt in een 

3. Hierdoor gaat water de cel

4. En

cel

oplossing

plantaardige

dierlijke

hypertone

hypotone

in

uit

raakt de cel in plasmolyse

barst de cel

verschrompeld de cel

ontstaat turgor

Diffusie:
I: De diffusiesnelheid is hoger bij lage temperatuur
II: De diffusiesnelheid is hoger bij een groot oppervlak

1. I is juist
2. II is juist
3. I en II zijn juist
4. I en II zijn onjuist

In welke situatie is de osmotische waarde in de cel het hoogst?

1. situatie 1
2. situatie 2
3. situatie 3

diffusie

passief via poriën

actief via transport eiwit

examenvraag voorbeeld

Leerlingen kregen als onderdeel van het examendossier de opdracht om zelf een experimentover osmose te ontwikkelen. Hieronder staan twee van die experimenten.Leerling 1 weet dat een kippenei uit één cel bestaat. Onder de kalkschaal bevinden zich twee vliezen. Deze vliezen werken als een semi-permeabel membraan. Leerling 1 weet ookdat de osmotische waarde van kippenbloed ongeveer gelijk is aan een 0,9% NaCl-oplossing(= keukenzoutoplossing). Leerling 1 neemt twee eieren zonder kalkschaal; die heeft hij voorzichtig (met zoutzuur) verwijderd. Ei 1 wordt daarna in een 10% NaCl-oplossing gelegd en ei 2 in zuiver leidingwater. Na een dag is het volume van beide eieren veranderd
Welke veranderingen hebben plaats gevonden?

1. Het volume van ei 1 is toegenomen en het volume van ei 2 is afgenomen.
2. Het volume van ei 1 is afgenomen en het volume van ei 2 is toegenomen.
3. Het volume van beide eieren is toegenomen.
4. Het volume van beide eieren is afgenomen.

Een groot deel van het organische afval zinkt in de Noordzee naar de zeebodem. Die bodem
speelt een belangrijke rol in de stikstofkringloop. Organische stikstofverbindingen kunnen er worden omgezet in onder andere ammonium. Dit ammonium kan in het water terechtkomen. Een andere mogelijkheid is dat ammonium wordt omgezet in nitraat. Dit nitraat kan in het water terechtkomen, maar ook gebruikt worden dooranaërobe bacteriën diep in de bodem

Welk proces zorgt ervoor dat ammonium vanuit de zeebodem in het water terechtkomt?

1. osmose
2. actief transport
3. diffusie

1. Alleen bij blad 4
2. Bij de bladeren 1 en 2
3. Bij de bladeren 1 en 3
4. Bij de bladeren 2 en 4

1. De rode bloedcellen blijven even groot
2. De rode bloedcellen verschrompelen
3. De rode bloedcellen zwellen op

1. De mitochondriën
2. De chromosomen
3. Het ER (Endoplasmatisch Reticulum)
4. De ribosomen

Wat zijn K+ ionen?

1. vetten
2. zouten
3. eiwitten
4. koolwaterstof

52A:
Hoe passeren de K+-ionen het celmembraan?

1. diffusie door porie-eiwitten specifiek voor K+-ionen
2. via aquaporines
3. osmose
4. via de ribosomen

52B) In de afbeelding zie je dat de stand van een blad aan een stengel verandert door osmose. De onderste cellen van het bladkussentje in deel 1 van de afbeelding zijn stevig door turgor. Is de turgor ontstaan door opname of door afvoer van K+-ionen?

1. De turgor is ontstaan door de opname van K+-ionen. Hierdoor wordt de osmotische waarde van de cel lager waardoor water de cel in gaat.
2. De turgor is ontstaan door de opname van K+-ionen. Hierdoor wordt de osmotische waarde van de cel hoger waardoor water de cel in gaat.
3. De turgor is ontstaan door de opname van K+-ionen. Hierdoor wordt de osmotische waarde van de cel lager waardoor water de cel uit gaat.
4. De turgor is ontstaan door de opname van K+-ionen. Hierdoor wordt de osmotische waarde van de cel hoger waardoor water de cel uit gaat.

52c) Is het transport van K+-ionen in deel 1 van de afbeelding passief of actief? Leg je antwoord uit.

1. Het transport van K+-ionen gaat tegen het concentratieverval in en is dus passief.
2. Het transport van K+-ionen gaat mee met het concentratieverval en is dus passief.
3. Het transport van K+-ionen gaat mee met het concentratieverval en is dus actief.
4. Het transport van K+-ionen gaat tegen het concentratieverval in en is dus actief.

d) Hoe wordt het water snel de cel in getransporteerd?

1. aquaporines
2. via de fosfolipiden
3. via fagocytose
4. door membraan eiwitten