Successie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Duinsuccessie

op de waddeneilanden

Waddeneilanden

Eilanden bewegen!

Zand wordt meegenomen door de zee aan zuidwesthoek

Zand wordt bijgelegd in noordoosthoek.

Eilanden wandelen van Noord Holland, 

langs Noord Duitsland en omhoog langs Denemarken.

Schiermonnikoog

Welk deel van
Schiermonnikoog
is het oudst?

A

B

1. A (west)
2. B (oost)

Successie

Als je van oost naar west loopt, wordt het ecosysteem steeds ouder.

Het ouder worden van een ecosysteem heet successie.

We beginnen op het strand..

Waardoor kan er op het strand niets groeien?

1. De abiotische factoren zijn te extreem
2. De biotische factoren zijn te extreem

Welke abiotische factoren zijn te extreem voor plantengroei op het strand? Bedenk er minstens drie.

Miniduin

Door een veertje of een takje ontstaat er een hoopje zand.

Geeft een klein beetje windluwte en schaduw.

De eerste plant grijpt zijn kans.

Biestarwegras

Waardoor begint successie altijd met een plant?

Biestarwegras groeit alleen hier. Wat kun je zeggen over de tolerantiecurve van biestarwegras voor osmotische waarde?

1. Die is waarschijnlijk erg breed
2. Die is erg smal en het optimum ligt bij een lage osmotische waarde.
3. Die is erg smal en het optimum ligt bij een hoge osmotische waarde

Helmgras

Biestarwegras zorgt voor nog meer luwte en schaduw. 

Er blijft ook regenwater in het duin staan waardoor de osmotische waarde daalt.

Nu kan helmgras groeien.

Waardoor blijft in een duin
het zoete regenwater op
het zoute grondwater staan?

Pionierecosyteem

Een nieuw ecosysteem heet een pionier ecosysteem.

• De abiotische omstandigheden zijn extreem
• Er zijn weinig soorten
• Dit zijn vooral planten
• Er zijn nog heel weinig reducenten
• Hierdoor neemt de biomassa toe

Zeedistel

Door het groeiende duin worden de omstandigheden nog zachter. Er kunnen nu insecten zoals de
St. Jansvlinder voorkomen en hierdoor ook weer andere soorten planten zoals de zeedistel.

Hoe kun je aan de zeedistel zien dat hij een insect nodig heeft?

Waardoor kan de St. Jansvlinder niet op het strand leven?

De bodem verandert

Er komen steeds meer plantenresten in de bodem. Hier komen reducenten op af. Het mengsel van reducenten en plantenresten heet humus.

Door humus wordt de bodem rijker aan plantenvoedingsstoffen.

Hierdoor kan er nu ook heide op de duinen groeien

Tijdens successie..

• Pioniersoorten verdwijnen
• Er komen nieuwe planten en ook dieren en reducenten
• De bodem krijgt humus
• De biomassa neemt toe!
• Abiotische factoren worden minder extreem
• Dit gaat niet overal even snel!

Successie verloopt aan de ene kant van het duin sneller dan aan de andere kant. Hoe kan dat?

Duindoorn

Langzamerhand komen er 

• struiken
• grassen
• zandhagedissen
• konijnen

En uiteindelijk..

.. komen er bomen. In Nederland zijn dat beuken, berken en eiken. 

In de bomen nestelen vogels en slapen vleermuizen.

Tegen het einde van successie zijn de grote verschillen verdwenen. Er is overal schaduw en luwte. Hoe komt dat?

Climaxecosysteem

Eindstadium van successie.

• Grote soortenrijkdom
• Abiotische factoren zijn overal gematigd
• Productie =  afbraak
• Biomassa neemt niet meer toe

In Nederland..

.. is het eindstadium van successie een loofbos met beuk, berk en eik. Hoe zien de climaxecosystemen van andere landen eruit?

Mangrove

Naaldbos

Regenwoud

Koraalrif

Noorwegen

Brazilië

Australië

Indonesië

Hoe komt het dat climaxecosystemen er in andere landen anders uitzien?