2V Over Taal H3

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

10 minuten voorlezen

Over Taal blok 3

Terugblik

Vorige les zijn we verder ingegaan op samenstellingen en afleidingen

We hebben de betekenis van woorden achterhaald door naar delen van het woord te kijken.

We hebben moeilijke schooltaalwoorden en woorden uit de media geoefend (Quizlet)

vooruitblik

Deze les gaan we leren wat tweelingfouten zijn

We gaan opvulwoorden herkennen  en de  voor- en nadelen van het gebruik van opvulwoorden.

We gaan verschillende taalvarianten bespreken

Tweelingfouten

Soms lijken verschillende woorden in vorm en/of betekenis veel op elkaar. Je haalt ze dan makkelijk door de war.

Zo'n fout noemen we een tweelingfout.

bijvoorbeeld:

Leggen en liggen

Leggen/liggen

Ik leg dat boek op tafel

(iets ergens neerleggen)

Hij ligt bewusteloos op de grond

(zich in liggende toestand bevinden)

De jongen groeide plots sneller als/dan zijn zusje

1. Als
2. Dan

Ik heb die onvoldoende voor spelling te wijten/danken aan mijn dyslexie

1. wijten
2. danken

Ik kan/ken alle tafels van vermenigvuldiging uit mijn hoofd

1. kan
2. ken

na/ naar jouw verhaal denk ik daar nu anders over.

1. na
2. naar

Ik zorg altijd dat ik me/mijn huiswerk op tijd af heb

1. me
2. mijn

Deze tas heb ik van me/ mijn moeder gekregen

1. me
2. mijn

Opvulwoorden

het Nederlands kent veel korte woordjes zonder speciale betekenis die we veel gebruiken, maar ook zouden kunnen weglaten. 

Voorbeeld: 

• Blijf jij nog maar een even lekker zitten.
• Ik heb als het ware best wel een beetje uitstraling

Herschrijf de zin zo kort mogelijk, schrap alle woorden die je weg kunt laten.
-Blijf jij nog maar een even lekker zitten-

Herschrijf de zin zo kort mogelijk, schrap alle woorden die je weg kunt laten.
-Ik heb als het ware best wel een beetje uitstraling-

Welk effect had het weglaten van de woorden op deze zinnen?

Opvulwoorden

Door het gebruik van de opvulwoorden verander je de gevoelswaarde van de zin.

Bijvoorbeeld:

Wat ben jij nou weer aan het doen?!

Wat ben jij aan het doen?!

Welk effect hebben de opvulwoorden op deze zin?
(Opdracht 5)
In principe denk ik dat wij toch nog maar even blijven.

1. Versterkend
2. verzachtend
3. wollig
4. storend

Welk effect hebben de opvulwoorden op deze zin?

Nou ja, ik heb zoiets van je moet echt wel voor jezelf opkomen, hoor.

1. Versterkend
2. verzachtend
3. wollig
4. storend

Welk effect hebben de opvulwoorden op deze zin?

Ik ben eigenlijk nog niet zo moe.

1. Versterkend
2. verzachtend
3. wollig
4. storend

Welk effect hebben de opvulwoorden op deze zin?

Kom toch gezellig binnen!

1. Versterkend
2. verzachtend
3. wollig
4. storend

Welk effect hebben de opvulwoorden op deze zin?

Je weet wel, hij heeft zeg maar gewoon best wel gerockt.

1. Versterkend
2. verzachtend
3. wollig
4. storend

Welk effect hebben de opvulwoorden op deze zin?

Weet u soms ook de weg naar het station?

1. Versterkend
2. verzachtend
3. wollig
4. storend

Aan de slag

H3 Over Taal

Opdracht 1 en 2 

Opdracht 6

Taalvariatie

Het Nederlands van je Turkse buurman klinkt anders dan het Nederlands van de kaasboer en dat klinkt weer anders dan het Nederlands van de Minister-president.

Iedere levende taal kent verschillende varianten

Schrijf drie woorden uit het dialect van jouw stad of streek, schrijf de betekenis erachter

thiememeulenhoff.bbvms.com

Antwoorden opdracht 9 spreekwoorden

2 Volgens mij zuigt hij alles uit zijn duim.

4 Het is de hoogste tijd dat iedereen de handen uit de mouwen steekt. Of: Het is de hoogste tijd dat iedereen de mouwen opstroopt.

5 De turner hoopt hoge ogen te gooien bij de jury met zijn nieuwe, ingewikkelde sprong.

7 Als je te laat komt, dan kan het zijn dat je de boot mist. Of: Als je te laat komt, dan kan het zijn dat je buiten/uit de boot valt. Of: Als je te laat komt, dan kan het zijn dat je achter het net vist.

9 Tijdens de zware training heeft iedereen peentjes gezweet.

10 Als je op alle slakken zout legt, kunnen we er net zo goed nu mee stoppen. Of: Als je alles met een korreltje zout neemt, kunnen we er net zo goed nu mee stoppen.