Les 2: Zwakke en sterke zuren en basen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Cliffhanger

Hebben oplossingen van zouten altijd een pH van 7,0? 

Natriumhydroxide is hierbij opgelost..

Random leerlingen vragen naar het antwoord. 

Daarna ook de natriumhydroxide oplossing met indicatorpapier bij de hand hebben. 

Artikel over Yellow Stone park

Wat zou een reden kunnen zijn dat dit kon gebeuren?

Doelen bij deze les

• De leerling kan met behulp van Binas aangeven wanneer we te maken hebben met een sterk(e) zuur/base en wanneer we te maken hebben met een zwak(e) zuur/ base. 
  
•  De leerling kan het geleidingsvermogen in verband brengen met de sterkte van zure oplossingen. 
• De leerling kan het verschil aangeven tussen sterke zuren en zwakke zuren. 
• De leerling kan de vergelijking geven van de reactie die optreedt als een zuur of base oplost in water.
  
• De leerling kan een oplossing van een zuur noteren. 
• De leerling kan een oplossen van een base noteren. 

pH schaal: Hoe zuur een oplossing is, wordt aangegeven met de zuurgraad: de pH.

Wat is een zuur?

Een zuur is een stof die H⁺ kan afstaan.

We noemen een zuur een H⁺ donor.

• Deze H⁺ kun je meten.
  
• Het zuur reageert met de indicator en daardoor verandert de indicator van kleur.

Een zuur heeft dus H+ deeltjes, wat kan je hierover zeggen?

Verder ingaan op het is een ion, wat weten we van een ion.. 

Demonstratieproef

Wat kun je zeggen over de stroomgeleiding van zoutzuur
A: geleidt stroom want het is geplaatst in ionen
B: geleidt geen stroom want het is geen zout

1. wel geleiding
2. geen geleiding

Leg nauwkeurig uit waarom een oplossing van een sterk zuur veel beter de stroom kan geleiden dan een oplossing van een zwak zuur

Zure oplossingen 

Als een oplossing bestaat uit H⁺ (aq) ionen, is het een zure oplossing. 

Wat er na het afsplitsen van de H⁺ overblijft is het zuurrrest-ion. 

Deze zuren ga je uit je hoofd leren. Als je slim bent. Als je yolo-end door het leven wil, mag dat. Ben je stoer, maar niet meer stoer op de toets. 

Sterke en zwakke zuren: tabel 49

• Binas 49 geeft een overzicht van bekende zuren en basen.
• Onder te verdelen in: sterk en zwak , zie volgende slide.
• In Binas 49 staan in de linker kolom op beide bladzijden de zuren. 
• De bovenste 7 zuren zijn sterke zuren!!  
• Alle zuren daaronder zijn zwakke zuren (alleen de 5 onderste formules doen niet mee).

Wat is een sterk zuur?

Een sterk zuur is een stof die H⁺ gemakkelijk kan afstaan.

• Alle H⁺ gaan van het zuur af (100%)
• Het is een aflopende reactie.
• Drie sterke zuren die je uit je hoofd moet leren.

      zoutzuur: H⁺ (aq) + Cl^-(aq)

      salpeterzuur: H⁺ (aq) + NO₃^-(aq)

      zwavelzuur: 2 H⁺ (aq) + SO₄^2-(aq)

Kijk ook even in tabel 49, waar deze staan!

Wat is een zwak zuur? 

Dan splits hij gedeeltelijk.

In tabel 49 zie je de sterke zuren bovenaan staan en de zwakke zuren onderaan. De sterkte van het zuur neemt af van boven naar beneden. 

Een voorbeeld van een zwak zuur: CH₃COOH. 

Doordat maar een klein gedeelte opsplits, noteer je het zwakke zuur als CH₃COOH (aq)

Sterke en zwakke zuren

• Binas 49 geeft een overzicht van bekende zuren en basen.
• Onder te verdelen in: sterk en zwak , zie volgende slide.
• Hoe sterker een zuur, hoe makkelijker het H+ ion kan worden afgesplitst.
• Bij gelijke molariteit, heeft een sterk zuur een lagere pH, een hogere geleidbaarheid en zal hij sterker reageren dan een zwak zuur (meer + in oplossing).

Het oplossen van een zuur

Een sterk zuur is volledig in ionen gesplitst. De oplosreactie is: 

In een oplossing van een zwak zuur zijn maar weinig moleculen gesplitst. De oplosreactie is:

HNO​3​​(l)−>H​+​​(aq)+NO​3​−​​(aq)

CH​3​​COOH(l)−>CH​3​​COOH(aq)

Schrijf de oplosvergelijking en de notatie op voor het oplossen van het sterke zuur HBr in water.

De reactievergelijk en notatie van HBr

reactievergelijking: HBr (g) --> H⁺(aq) + Br^-(aq)

notatie zoutzuur: H⁺(aq) + Br^-(aq)

Als je een sterk zuur hebt,  splitst deze volledig in zijn ionen. 

Geef de notatie van salpeterzuur.

Wat is een base?

Een base is een deeltje wat één of meerdere H⁺ ionen kan opnemen. Dit noemen we ook wel een H⁺-acceptor.

Deze H⁺ ionen worden afgestaan door een zuur. 

Enkele basen moet je uit je hoofd kennen. 

Dit zijn allemaal basen

Sterke en zwakke basen

Binas tabel 49

• de basen staan in de
   rechterkolom
• de basesterkte neemt van
   boven naar beneden toe
  --> de sterkste base in Binas tabel 49 is dus het O2-  ion

Geef de reactie wanneer natriumoxide reageert met water.

Wat is de juiste notatie voor natronloog?

1. NaOH(aq)
2. Na​+​​(aq)+OH​−​​(aq)

Wat voor verschil is er tussen een zuur en base?

Dan volgt nu eerst nog een opwarmertje naar de vragen van het artikel..

Maak de vragen in tweetallen die horen bij het artikel over Yellow Stone park.

Doelen bij deze les

• De leerling kan met behulp van Binas aangeven wanneer we te maken hebben met een sterk(e) zuur/base en wanneer we te maken hebben met een zwak(e) zuur/ base. 
  
•  De leerling kan het geleidingsvermogen in verband brengen met de sterkte van zure oplossingen. 
• De leerling kan het verschil aangeven tussen sterke zuren en zwakke zuren. 
• De leerling kan een oplossing van een zuur in formulevorm weergeven. 
• De leerling kan een oplossen van een base in formulevorm weergeven. 
  

1. Wat heb ik geleerd?

2. Is er nog iets wat volgende keer naar voren moet komen?

In de volgende les

Maken we de combinatie van het zuur met de base. Dit is een zuur belangrijke reactie, die je op de juiste manier moet leren noteren.

Lesdoelen volgende les

• De leerling kan het verband leggen van een zwak zuur, wanneer deze gekoppeld is aan een goed zout. 
  
• De leerling kan een zuur-base-reactie herkennen.  
  
• De leerling kan een zuur-base-reactie opstellen.  
  
• De leerling kan de notatie geven van een oplossing waar een zuur-base-reactie heeft plaatsgevonden.  
  

En nu? 

Lees de theorie nog eens rustig door in je boek of deze Lesson Up en maak de opdrachten die horen bij het huiswerk. 

13.3 en 13.4 en/of picrinezuur