Thema 3 Erfelijkheid basisstof 4. Kruisingen. Oefenen met kruisingen.

• Biologie
• Middelbare school

Erfelijkheid 

Basisstof 4. Kruisingen:  smiley-opdracht

Info gebruikt van:

Malmberg methode Biologie en verzorging voor jou

Biologiepagina.nl

Bioplek.org

Biologieweb.nl

e.a. 

Er zijn 3 mogelijke genotype op te schrijven:

AA  heet dan homozygoot dominant

aa   heet dan homozygoot recessief   

Aa  heet dan heterozygoot

1. Sommige mensen zijn niet in staat om pigment te vormen in hun huid, in hun haren en in de iris van hun ogen. Zo iemand wordt een albino genoemd.​
Bij mensen is het gen voor albinisme recessief. Een echtpaar krijgt een tweeling. De ene baby heeft een donkere huid. De andere baby is een albino.​
Kan deze tweeling één-eiig zijn? En twee-eiig?​

Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Rob en Monica zijn allebei drager van thalassemie.
Hoe groot (in procenten) is de kans dat een kind van Rob en Monica de ernstige vorm van thalassemie heeft? Leg uit met behulp van een kruisingsschema.

Bij het kippenras Andalusiërs zijn er drie verschillende fenotypen voor de verenkleur: zwart, wit en blauw. De blauwe kleur is een intermediair fenotype.
Een blauwe kip wordt gekruist met een blauwe haan.

Hoe groot is de kans dat een nakomeling uit deze kruising blauwe veren heeft? Leg uit.

Sommige mensen produceren na het eten van asperges urine met een nare geur, anderen niet. De eigenschap “ stinkende urine na het eten van asperges”, wordt bepaald door een dominant gen (A). De urine van mensen die homozygoot recessief zijn voor deze eigenschap (aa), stinkt niet na het eten van asperges. Ella is in verwachting. Vóór haar zwangerschap stonk haar urine niet na het eten van asperges nú wel. Dat komt omdat na een aspergemaaltijd van de moeder de ongeboren baby de stinkende geurstof wél gaat produceren. De geurstof komt dan in het bloed van de moeder terecht en wordt door haar nieren uitgescheiden. Wat is het genotype van de baby voor de eigenschap om een stinkende geurstof te produceren na een aspergemaaltijd?

Antwoorden:

1. Alleen tweeeiig. Omdat albinisme wordt veroorzaakt door het genotype.

2. Ouders zijn beiden drager dus heterozygoot: Aa x Aa. Alleen wanneer je homozygoot recessief (aa) bent komt de eigenschap tot uiting. Bij deze kruissing hebben de ouders 25% kans op een nakomeling met deze ziekte.

3. Een blauwe kip is een intermediaire kleurvorm. Bij inermediair is de ene eigenschap niet sterker dan de andere en krijg je twee hoofdletters. Deze kippen zijn dus heterozygoot = WZ. Wanneer twee heterozygote kippen gekruisd worden krijg je 25% AA, 50% Aa 

Antwoorden:

2. Ouders zijn beiden drager dus heterozygoot: Aa x Aa. Alleen wanneer je homozygoot recessief (aa) bent komt de eigenschap tot uiting. Bij deze kruising hebben de ouders 25% kans op een nakomeling met deze ziekte.

Antwoorden:

3. 

Een blauwe kip is een intermediaire kleurvorm. Bij inermediair is de ene eigenschap niet sterker dan de andere en krijg je twee verschillende hoofdletters (in plaats van 1 hoofdletter en een kleine letter). Deze kippen zijn dus heterozygoot = WZ. Waarbij W voor wit staat en Z voor zwart.
Wanneer twee heterozygote kippen gekruisd worden kruis je de blauwe kip met genotype: WZ en de blauwe haan met genotype: WZ en krijg je de volgende nakomelingen: 

25% WW (=wit) ,     50% WZ (=blauw),    25% ZZ = zwart

Antwoorden:

4. 

De eigenschap stinkende urine na eten van asperges is dominant. 

Moeder stinkt niet dus heeft genotye aa (= homozygoot recessieft).

Moeder kan alleen een recessief (= a) overerven aan kind.  

De urine van het kind stinkt wel na het eten van asperges. Het kind moet dus van vader het dominante gen hebben gekregen. Kind heeft dan dus genotype Aa voor deze eigenschap. 

Extra oefening:

46 chromosomen in een orgaan

Karyogram

Gen

Fenotype

23e chromosomen eicel 

Zygote

Heterozygoot

chromosoom 

dna-gen

23 paar chromosomen

Karyogram

Genotype

Geslachtscel man

Homozygoot recessief

Dominant noteer je ...

man

Geslachtschromo-soom man

vrouw