Spelling blok 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Tussenletters in samenstellingen

spelling

paragraaf 5

2 havo/vwo

Wat is een samenstelling?
Geef de omschrijving + 1 voorbeeld.

Tussenletter bij samenstellingen

Bij een samenstelling voeg je dus één of meer woorden samen tot één nieuw woord. Soms moet je wel letters toevoegen om het nieuwe woord te maken. 

Voorbeeld:

spin + web = spinnenweb

getuige + verklaring = getuigenverklaring

dorp + kern = dorpskern

Wel of niet een tussen -n

In sommige samenstelling komt er een -n bij. Maar wanneer schrijf je nu die -n en wanneer heb je alleen een -e?

Hier zijn regels voor:

Regel :  -EN

Is het linkerdeel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord dat een meervoud heeft op -en , dan schrijf je en.

lamp - lampen - lampenkap

stoel - stoelen - stoelendans

blinde - blinden - blindengeleidehond

zieke - zieken - ziekenhuis

REGEL 1:  -e

Het linkerdeel heeft geen meervoud:

rijst - rijstepap

gort -gortepap

Regel 2: -e

Het linkerdeel verwijst naar iets waar er maar 1 van is:

zon - zonnekoning

koningin- koninginnedag

maan - maneschijn

Regel 3: -e

Het linkerdeel is geen zelfstandig naamwoord (maar bijv. een bijvoeglijk naamwoord of werkwoord)

hogeschool

rodekool

brekebeen

dovenetel

Regel 4: -e

Het linkerdeel versterkt een bijvoeglijk naamwoord:

reuzeleuk

apetrots  (maar: apenrots)

beresterk

Kijk eens naar de volgende rij woorden, wat valt op?

Bedenk voor jezelf wat de meervoudsvorm van de volgende drie woorden:

keuze

groente

seconde

Let op: deze woorden eindigen op een u-klank

Wat is het meervoud van groente?

1. groenten
2. groentes
3. groenten en groentes

Wat is het meervoud van seconde?

Wat is het meervoud van keuze?

1. keuzen
2. keuzes
3. keuzen / keuzes

Kortom: hanteer de 1,2 3 regel

voor woorden zonder -n

1: Er is er maar 1 van. zonneschijn, maneschijn, koninginnedag

2: Het zelfstandig nw heeft 2 meervoudsvormen. keuzemodule, groentesoep

3:Meervoud is er nie. rijstkorrels, gortpap, zandkastelen, roggebrood

Wanneer schrijf je een tussen -s?

Simpel, je schrijft de -s als je die hoort. 

Wat nu als het tweede deel van de samenstelling begint met een sisklank? Dan vervang je dat deel door een woord dat niet met een sisklank begint. Hoor je dan een -s, dan schrijf je ook een -s bij de samenstelling met een sisklank.

Voorbeeld: 

reddingsschip, want reddingsboot 

dorpsstraat, want dorpskern

akte + tas

1. aktetas
2. aktentas

collecte + bus

1. collectenbus
2. collectebus

knarsen + tanden

1. knarsentanden
2. knarsetanden

reus + leuk

1. reuzeleuk
2. reuzenleuk

reus + rad

1. reuzenrad
2. reuzerad

rijst + pap

1. rijstepap
2. rijstenpap

spin + wiel

1. spinnenwiel
2. spinnewiel

spin + web

1. spinnenweb
2. spinneweb

maan + schijn

1. manenschijn
2. maneschijn

stad + schouwburg

1. stadschouwburg
2. stadsschouwburg

Deze regels oefenen?

Maak de opdrachten 3, 5 en 6 van blok 4 Spelling

Extra oefenen:

• https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-de-tussenklank/
•