Fonologie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Fonologie

Wat hoor jij?

Lesdoelen

-  Je weet wat fonemen zijn 

- Je weet de  kenmerken van het Nederlandse klanksysteem. 

- Je weet het verschil tussen stemhebbend en stemloos

- Je weet wat assimilatie is en hoe dit tot stand komt.   

Welke soorten letters zijn er?

- Klinkers = vocalen 

- Medekinkers = consonanten 

Fonologie

- Klanken in geschreven woorden/op papier

- Betekenis van klanken

- Combineren van spraakklanken tot klankgroepen en woorden

- /a/

Fonemen, wat zijn dat?

Betekenis onderscheidende klanken. Deze kun je vinden door minimale paren te maken. 

Bijvoorbeeld: Kat - Vat 

Noem minimaal 3 paren waaruit blijkt dat het betekenis onderscheidende fonemen zijn.

Stemhebend of stemloos?

Stemhebbend: stembanden trillen.

Voel maar eens bij de letter 'V'

Stemloos: stembanden trillen niet
Voel maar eens bij de letter 'F'

Stoffen

Druif

Zomer

Druiven

Fluiten

Vliegen

Stemhebbend

Stemloos

Nederlandse klanksysteem

- Vocalen (klinkers)

- (meestal) Meer consonanten (medeklinkers) dan vocalen

- Bestaan uit deelverzamelingen met klein aantal fonetische kenmerken.

- Stemhebbende fricatief / plosief aan het einde woord is stemloos

   (web-wep, druif-druiven, -brood, broden)

Even uitspreken....

- Voetzoeker

- Opzadelen 

- Platvoet 

Wat gebeurt er met de stemhebbende klanken?

Assimilatie

- Klank past zich aan, aan de letter ervoor 

- Voetzoeker wordt vaak uitgesproken als voetsoeker, omdat de t stemloos is. 

Waar of niet waar?

Bij een stemhebbende klank kun je dit voelen in je keel. 

Waar of niet waar?

Een kenmerk van het Nederlandse klanksysteem zijn stemhebbende klanken aan het einde van de zin.

Waar of niet waar?

Een betekenisonderscheidende klank noem ik een foneem. 

Waar of niet waar?

Wanneer een klank zich aanpast aan de klank ervoor heet dit assimilatie.

Waar of niet waar?

'

Fonologie gaat alleen maar om geschreven tekst. 

Afsluiting

Gele post-it:                                                           Blauwe post-it

- Wat vond je van de les?                                 - Wat heb je geleerd?

- Maximaal 3 woorden                                      - Maximaal 3 woorden