1.5 Europa en de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welk gevolg van de ontdekkingsreizen is zichtbaar in de bron?

1.5 Europa en de wereld

Welke gevolgen de ontdekking van Amerika en de handelscontacten in Azië voor Europa en het wereldbeeld van de Europeanen?

Leerdoelen

1.  Je kent de betekenis van de volgende begrippen: geldontwaarding, handelskapitalisme. (R)
   
2.  Je kunt uitleggen welke gevolgen de ontdekking van Amerika en de handelscontacten in Azië had voor Europa.(T2)
   
3.  Je kunt uitleggen welke gevolgen de ontdekking van Amerika had voor het wereldbeeld van de Europeanen. (T2)
   
4.  Je kunt uitleggen hoe Karel V in het bezit kwam van een wereldrijk. (T1)
   
5.  Je weet hoe Karel V zijn uitgestrekte rijk bestuurde. (R)
   
6.  Je kunt uitleggen met welke problemen Karel V in zijn rijk te maken kreeg. (T1)
   

Karel V

1500-1558

• Karel van Habsburg erft het bestuur over de Nederlandse gewesten (1506), Spanje (1516) en het Rooms-Duitse Rijk (1519)
• Door huwelijken, veroveringen en erfenissen is zijn rijk enorm geworden
• Hoewel hij koning van Spanje en Keizer van het Rooms-Duitse Rijk is, wordt hij geen koning, maar 'Heer van de Nederlanden'

De aanspreektitel van Karel?

Karel, bij de gratie Gods, Heilig Rooms keizer, Semper Augustus, Koning van Duitsland, Koning van Italië, Koning van heel Spanje, Castilië, Aragón, León, Navarra, Granada, Toledo, Valencia, Galicië, Mallorca, Secillia, Córdoba, Murcia, Jaén, Algarve, Algeciras, Gibraltar, de Canarische eilanden, Koning van de Beide Siciliën, Sardinië, Corsica, Koning van Jerusalem, Koning van de Westelijke en Oostelijke Indiën, Heer van de Eilanden en de Grote Oceaan, Aartshertog van Oostenrijk, Hertog van Bourgondië, Brabant, Lotharingen, Stiermarken, Karinthië, Krain, Limburg, Luxemburg, Gelderland, Neopatrië, Württemberg, Landgraaf van de Elzas, Prins van Zwaben, Graaf van Vlaanderen, Habsburg, Tirol, Gorizia, Barcelona, Artesië, Franche Comté, Henegouwen, Holland, Zeeland, Ferrette, Kyburg, Namen, Roussillon, Cerdagne, Drenthe, Zutphen, Markgraaf van het Heilig Roomse Rijk, Burgau, Oristano en Gociano, Heer van Friesland, het Wendland, Pordenone, Biskaye, Molin, Salins, Tripoli en Mechelen.

Een wereldrijk...waar de zon nooit onder gaat

Karel had een enorm rijk: Hij was keizer van het Duitse Heilige Roomse Rijk, koning van Spanje, landsheer van de Nederlanden.  Niet samen gevormd tot 1 land!: de landen bleven zelfstandig, maar werden verbonden door één persoon (Karel V) = personele unie  

Karel heeft dit Rijk verzameld door:

• Erfenis
  
• Huwelijkspolitiek
  
• Oorlogsvoering
  

Vrienden van Karel V

Gebieden in Zuid-Amerika die zijn veroverd sinds de ontdekking van Amerika door Columbus.

Gebieden die Karel erfde na de dood van zijn vader in 1506

Gebieden die Karel erfde na de dood van zijn vader in 1506

Gebieden die Karel tijdens zijn regeerperiode veroverde.

De uitbreiding van het Ottomaanse Rijk bleef een voortdurende bedreiging voor het rijk van Karel V. Daarnaast was in de Middeleeuwen het christendom de belangrijkste godsdienst in Europa, en de Islam was een grote bedreiging. Karel voelt zich, als koning van Jeruzalem, verplicht om een kruistocht tegen de islam te voeren.

Vrienden van Karel V

Gebieden die Karel tijdens zijn regeerperiode veroverde.

Door de Spaanse veroveringen in Zuid-Amerika wordt hij heerser over een rijk waar de zon nooit ondergaat.

Hoewel Karel officieel keizer van het Rooms-Duitse Rijk was (zwart omlijnd op de kaart), waren veel van de vorsten in dit rijk niet gehoorzaam aan Karel.

Karel had zeer regelmatig oorlog met Frankrijk, tussen: 1521-1526, 1526-1529, 1535-1538, 1542-1544 en 1552-1559. Dit had vooral te maken met de ligging van beide landen, maar ook met macht en invloed in andere landen.

Karel V in Europa

Karel V in Europa

Een veranderd wereldbeeld

Aan de slag

Begrippen uit deze les

• encomienda
• hacienda
• NIeuwe Wetten 
• Trans-Atlantische Slavenhandel
• Mestizering

Personen uit deze les

• De Las Casas

Jaartallen uit deze les

• 1492: "Ontdekking van Amerika" door Columbus
• 1494:  Verdrag van Tordesillas
• 1519: Hernan Cortes in contact met de Azteken

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd