Spelling blok 5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Spelling blok 5

Kijk eens goed naar de volgende zinnen:

Hij zei dat hij met de trein ging.

Hij zei: 'Ik ga met de trein.' 

Bram vroeg of ik meega naar de film. 

Bram vroeg: 'Ga je mee naar de film?'

Directe rede

Als je letterlijk opschrijft wat iemand zegt, dan noemen we dat de directe rede. 

Hij zei dat hij met de trein ging. = indirecte rede

Hij zei: 'Ik ga met de trein.'  = directe rede

Twee keer directe rede, maar op verschillende manieren. Zie je het verschil?

‘Vergeet de volgende les jullie boeken niet’, zei de docent.

‘Ga je morgen mee winkelen?’, vroeg Lotte aan haar vriendin.

vergelijk met:

De docent zei: 'Vergeet de volgende les jullie boeken niet.'

Lotte vroeg aan haar vriendin: ‘Ga je morgen mee winkelen?’

Verschil zit in de plaats van het citaat.

‘Vergeet de volgende les jullie boeken niet’, zei de docent.

De docent zei: 'Vergeet de volgende les jullie boeken niet.'

• Het citaat staat altijd tussen aanhalingstekens.
• Geef je eerst aan wie iets zegt, dan schrijf je daarna een dubbele punt. Het citaat eindigt dan met een punt (of vraag- of uitroepteken).
• Als het citaat aan het begin staat schrijf je géén punt aan het einde van het citaat, maar een komma. Een uitroep- of vraagteken schrijf je wel.

Tenslotte nog deze situatie:

‘Ook als je niet meegaat’, zei Bram, ‘ga ik morgen naar de film’.

In deze zin wordt het citaat onderbroken. Je plaatst ook nu geen dubbele punt (je start immers met het citaat), maar gebruikt wel aanhalingstekens. Je plaatst komma’s waar je het citaat onderbreekt.

Zet de volgende zin in de directe rede: De docent zei dat jullie allemaal hard aan het werk zijn.

Zet de volgende zin in de directe rede, maar begin nu met het citaat.
Marcel vroeg of ik de sleutel vergeten was.

Lees de volgende zinnen goed.

Wacht, niet schieten!

Wacht niet, schieten!

Waar eten we oma?

Waar eten we, oma?

Wat valt op?

Er zijn een aantal regels over de plaats van de komma. 

In een zin met meer dan één gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk) zet je een komma tussen de werkwoorden die niet bij hetzelfde gezegde horen. 

Voorbeeld:

Als jij nou je spullen verzamelt, pak ik vast de fietsen. 

Toen ik had gegeten, voelde ik me meteen fitter. 

Als je de zinnen hardop leest, las je ook automatisch een pauze in op die plek. Probeer maar eens!

In een zin met meer dan één gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk) zet je een komma tussen de werkwoorden die niet bij hetzelfde gezegde horen. 

Voorbeeld:

Als jij nou je spullen verzamelt, pak ik vast de fietsen. 

Toen ik had gegeten, voelde ik me meteen fitter. 

Als je de zinnen hardop leest, las je ook automatisch een pauze in op die plek. Probeer maar eens!

Als er voor een zelfstandig naamwoord meer bijvoeglijke naamwoorden staan die allemaal wat over het zelfstandig naamwoord zeggen, dan plaats je een komma tussen de bijvoeglijke naamwoorden.

Voorbeeld:

Dat is een grote, oude kast.

De buurman heeft een kleine, bruine hond. 

Maar let op! Zie je het verschil tussen deze zinnen?

Het is een mooi blauw huis.

Het is een mooi, blauw huis. 

Zet komma’s tussen de delen van een opsomming. Voor en of of schrijf je geen komma. 

Voorbeeld:

Zullen we vanavond pasta, rijst of aardappelen eten?

Wij eisen een hoger loon, meer vakantiedagen en meer pauzes.

Je schrijft een komma vóór de volgende signaalwoorden: maar, want, omdat, doordat, tenzij, terwijl, mits, zodat, zodra. 

Voorbeeld:

Ik ga vroeg slapen, zodat ik morgen goed uitgerust ben.

Nederlands is best een moeilijk vak, omdat er zoveel regels zijn.

Na een naam, aanhef of uitroep aan het begin van de zin schrijf je een komma.

Voorbeeld:

Remco, let eens even op!

Nee joh, zo is het niet gegaan.

Voor een naam, aanhef of uitroep aan het eind van de zin schrijf je een komma.

Voorbeeld:

Let eens op, Piet!

Ga eens gauw weg, hé!

Spellingregels blok 5 oefenen?

Maak opdracht 2 en 3 van Spelling blok 5

Blok 6: verwarwoorden

Aan de klank van een woord hoor je niet altijd hoe je het moet schrijven. Het verschil tussen g – ch, ou – au, ei – ij en c – k is meestal niet te horen. Hierdoor is een foutje snel gemaakt. Soms zijn beide schrijfwijzen mogelijk, maar hebben de woorden een andere betekenis, zoals bij homofonen. Zulke fouten zal de automatische spellingscontrole niet herkennen. Het is dus belangrijk goed op te letten of je deze verwarwoorden goed spelt.

Homofoon = twee woorden klinken hetzelfde, maar worden anders geschreven en betekenen ook iets anders: wij/wei, zei/zij, licht/ligt

Hij neemt altijd snel de .....

1. leiding
2. lijding

Wil jij het ...... uitdoen als je weggaat?

1. licht
2. ligt

Dat ijsje smaakt echt......

1. verukkelijk
2. verrukkelijk

Zij heeft een slim .... om de juiste spelling te weten.

1. trucje
2. truucje
3. truukje
4. trukje

Het eten van een ........ is erg gezond.

1. sinasappel
2. sinaasappel

Oefenen met verwarwoorden

• Maak opdracht 3 van Blok 6 Spelling
• Oefening ei of ij 
• Oefening au of ou
• Dubbel of enkel: r en m?