(t)vwo 2 - Grammatica zinsdelen §3 en §5 - Wederkerende werkwoorden en voorzetselvoorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

(t)vwo 2 - Wederkerende werkwoorden en voorzetselvoorwerp

(Grammatica zinsdelen §3 en §5)

In deze LessonUp...

Opdracht 1: Wat zijn wederkerende werkwoorden?

Opdracht 2: Wanneer gezegde, wanneer lijdend voorwerp?

Opdracht 3: Oefenopdracht

Opdracht 4: Voorzetselvoorwerp?!

Opdracht 1

Wat zijn wederkerende werkwoorden?

Sanne verslaapt...

Jij vermaakt...

Sleep de woorden naar de juiste plek. Bij één zin zijn er twee mogelijkheden, bij de andere zin maar één.

zich

je

hem

Ik was 

Peter verveelt

Sleep de woorden naar de juiste plek. Bij één zin zijn er twee mogelijkheden, bij de andere zin maar één.

me

het kind

zich

Ik herinner

Jij verslikt

Sleep de woorden naar de juiste plek. Bij één zin zijn er twee mogelijkheden, bij de andere zin maar één.

me

jou

je

Als je kijkt naar de opdracht die je net hebt gemaakt, wat is dan denk je het verschil tussen een verplicht en een toevallig wederkerend werkwoord?

Opdracht 2

Wanneer is het een gezegde en wanneer een lijdend voorwerp?

Gezegde of lijdend voorwerp?

Verplicht wederkerend werkwoord = gezegde

Toevallig wederkerend werkwoord = lijdend voorwerp

Voorbeeld:

Ik verslik me tijdens het eten. 

• verslikken = verplicht wed.ww. 
• Verslik me is hier het werkwoordelijk gezegde.

Mijn vader scheerde zijn baard.

• scheerde = toevallig wed.ww. 
• scheerde zijn baard = werkwoordelijk gezegde, zich = lijdend voorwerp.

Opdracht 3

Oefenen met het wederkerend werkwoord.

Gezegde of lijdend voorwerp?

Geef in de volgende zinnen aan of het wederkerend werkwoord onderdeel is van het werkwoordelijk gezegde of van het lijdend voorwerp. 

Let op: in de eerste drie zinnen staat aangegeven wat het wederkerend werkwoord is, in de laatste twee niet. 

Vanmorgen realiseerde ik me dat ik mijn tas vergeten was.
realiseerde me = ...

1. werkwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde + lijdend voorwerp

Tijdens de film amuseert Kiki zich heel goed.
amuseert zich = ...

1. werkwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde + lijdend voorwerp

Lianne heeft zich nu al voor de derde keer verslapen.
zich verslapen = ...

1. werkwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde + lijdend voorwerp

Freek ergert zich altijd aan elektronische muziek.

1. werkwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde + lijdend voorwerp

Chantal houdt haar broertje altijd voor de gek.

1. werkwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde + lijdend voorwerp

Opdracht 4

Grammatica zinsdelen §4: Voorzetselvoorwerp

Let op: dit hoofdstuk wordt niet getoetst, maar wordt dus wel behandeld!

Voorzetselvoorwerp?!

Als een zin een wederkerend werkwoord + voornaamwoord bevat, staat er in de zin ook vaak een voorzetselvoorwerp. Het voorzetselvoorwerp is te herkennen aan een voorzetsel dat niet te vervangen is. 

Hij vergist zich in de datum. (je kunt niet zeggen: naast de datum)

Ella schrijft zich in voor de cursus. (je kunt niet zeggen: over de cursus)

Het voorzetselvoorwerp is het vaste voorzetsel + de woorden waar het bij hoort.

Let op: het voorzetselvoorwerp lijkt soms op de bijwoordelijke bepaling. Verschil: het voorzetsel kun je bij een bijwoordelijke bepaling wél veranderen, bij een voorzetselvoorwerp dus niet.

Geef aan wat het voorzetselvoorwerp is:
De mensen geloven in een goede oplossing.

Geef aan wat het voorzetselvoorwerp is:
De nieuwe docent stelt zich voor aan de klas.

Geef aan wat het voorzetselvoorwerp is:
Sanne verheugt zich natuurlijk op haar verjaardag.

Geef aan wat het voorzetselvoorwerp is:
Mijn zus schaamt zich in de zomer voor haar sproeten.