Les 2 §3+§5: herhaling §3 + voorzetselvoorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Voorzetselvoorwerp

+ herhaling §3

Planning

Huiswerk bespreken

Terugblik

Uitleg

Huiswerk bespreken

opdracht 2 t/m 5 op blz. 210 + 211

Terugblik

Wat is het verschil tussen een verplicht en een toevallig wederkerend werkwoord?

Waar zet ik het wederkerend voornaamwoord van een toevallig wederkerend werkwoord neer?

1. Bij het werkwoordelijk gezegde
2. Bij het lijdend voorwerp

Geef nu een voorbeeld van een toevallig wederkerend werkwoord.

Geef nu een voorbeeld van een verplicht wederkerend werkwoord.

Verplicht of toevallig wederkerend werkwoord?
Zich vermaken

1. Verplicht
2. Toevallig

Verplicht of toevallig wederkerend werkwoord?
Zich vergissen

1. Verplicht
2. Toevallig

Verplicht of toevallig wederkerend werkwoord?
Zich gedragen

1. Verplicht
2. Toevallig

Stappenplan zinsontleden tot nu toe

1. Persoonsvorm (pv)

2. Onderwerp (o)

3. Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde (wg/ng)

4. Lijdend voorwerp (lv)

5. Meewerkend voorwerp (mv)

6. Bijwoordelijke bepaling

Stappenplan zinsontleden vanaf nu

1. Persoonsvorm (pv)

2. Onderwerp (o)

3. Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde (wg/ng)

4. Lijdend voorwerp (lv)

5. Meewerkend voorwerp (mv)

7. Bijwoordelijke bepaling (bwb)

6.Voorzetselvoorwerp (vv)

Voorzetselvoorwerp

Ik hoop dit keer op een heel mooi cijfer.

3 kenmerken van een voorzetselvoorwerp

1. Het begint met een voorzetsel

2. Dat voorzetsel is een 'vast voorzetsel' (het hoort bij een werkwoord)

3. De betekenis van het voorzetselvoorwerp is figuurlijk (niet letterlijk)

Een vast voorzetsel

Een voorzetsel dat standaard met een bepaald werkwoord samen gaat.

Denken aan

Lachen om

Wachten op

Dromen over

Spelen tegen

Bang zijn voor

Snoepen van

VV = niet letterlijk

Ik wacht op een pizza.

Mijn broer is bang voor die spin.

Voorzetselvoorwerp

In de winter verlangen veel mensen naar het warme weer van de zomer.

wg = verlangen

vv = naar het warme weer van de zomer

Het voorzetselvoorwerp kan ook voorkomen naast een lijdend voorwerp, bij wederkerende werkwoorden (→ § 3) en naast een naamwoordelijk gezegde. In het laatste geval hoort het vaak bij een bijvoeglijk naamwoord met een vast voorzetsel (benieuwd naar, blij met).

• De directeur / bedankte / zijn naaste medewerkers (lv) / voor hun inzet (vv).
  
• De verliezers / moesten zich schikken (wg) / in de pijnlijke verkiezingsnederlaag (vv).
  
• De verzekering / is [verantwoordelijk] (ng) / voor de afhandeling van de schade (vv).

Zo vind je het vzv

Noteer persoonsvorm, onderwerp en werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde en – als die er zijn – lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp.

Kijk of er een werkwoord of bijvoeglijk naamwoord is met een vast voorzetsel.

Het zinsdeel dat begint met het vaste voorzetsel, is het voorzetselvoorwerp.

Je kunt een voorzetselvoorwerp vaak vervangen door een zin met ‘er+voorzetsel …’ (eraan …, erop…, ervoor …):

Na de vijfde nederlaag op rij / rekende / de coach / op zijn ontslag (vv).

Na de vijfde nederlaag op rij / rekende / de coach / erop dat hij zou worden ontslagen. Bij een bijwoordelijke bepaling is zo’n vervanging niet mogelijk.

In de volgende eerste zinnen geeft het zinsdeel dat begint met het voorzetsel een plaats aan, waardoor het dus niet gaat om een voorzetselvoorwerp, maar om een bijwoordelijke bepaling:

- De mat ligt voor je voordeur. (je voordeur geeft een plaats aan = bijwoordelijke bepaling)

- De mat ligt daar voor de sier. (de sier geeft géén plaats aan = voorzetselvoorwerp)

- De vrouw kijkt naar de straat. (de straat geeft een plaats aan = bijwoordelijke bepaling)

- De vrouw kijkt naar haar man. (haar man geeft géén plaats aan = voorzetselvoorwerp)

Welk voorzetselvoorwerp hoort bij:
je hechten ....

streven ...

Twijfelen ...

Klagen ...

Maak een zin met:
Je hechten aan

Streven naar:

Twijfelen aan:

Klagen over:

Welke zin heeft een voorzetselvoorwerp?

1. Hij heeft een enorme hekel aan huiswerk maken
2. Hij wil graag huiswerk maken.
3. Hij geniet erg, dat zie je zo.

Welke zin bevat een voorzetselvoorwerp?

1. Bij een aanvraag van een paspoort moet je je vingerafdrukken geven.
2. De winkelstraat is versierd met hangende paraplu’s.
3. Het vliegticket vind je na betaling in je mailbox.
4. Zangeres Pink toert een maand lang door Europa.

Wat is een voorbeeld van een zin met een voorzetselvoorwerp?

1. De kat springt over de muur.
2. Wij rekenen op jouw goedkeuring.
3. Zij heeft de taak op de tafel gelegd.
4. Hij geeft het cadeau aan zijn vriendin.

Wat is het voorzetselvoorwerp in de zin:

Mijn broer geeft om het konijn.

Wat is het voorzetselvoorwerp in de zin:

De piloot kijkt naar het nieuwe vliegtuig.

Maken:

Opdracht 2, 4 en 6 op blz. 215

Ik vond deze les:

1. Moeilijk
2. Makkelijk
3. Leuk

Waar heb ik nu nog hulp bij nodig?