Omgeving en relaties V4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H 6: Soorten en Populaties

• 6.3: Soorten in hun omgeving 
• 6.4: Relaties tussen soorten

Planning

• Kort herhalen vorige lesstof
• uitleg 6.3 (kort) en 6.4

Leerdoel:

• Je leert hoe de omgeving bepaalt welke soorten er kunnen leven.
• Je leert welke voedselrelaties er tussen organismen bestaan.
• Je leert welke langdurige relaties er tussen organismen bestaan.

Begrippen:

• (a)biotische factoren
• tolerantiegebied/tolerantiegrens/optimumgebied
• predator-prooirelatie
• voedselweb
• accumulatie
• mutualisme/ commensalisme (epifytisme)/ parasitisme

Biotische factoren= invloed van andere organismen op een organisme. Vb: 

• Concurrenten
  
• Voedsel
  
• Predatoren
  
• Ziekteverwekkers
  
• Enz...

Abiotische factoren: invloed van de niet-levende natuur op een organisme. Vb:

• Water
  
• Wind
  
• Zon
  
• Aarde
  
• Zoutgehalte
  
• Enz..
  

Tolerantiegrenzen

Welke curve is de blauwe reiger?

Habitat

• de levensomgeving van plant /schimmel /dier/bacterie.
• Bij planten ook standplaats genoemt ipv habitat.
• plaats  =  de plek in een ecosysteem waar je een organisme leeft

Niche

• Soorten kunnen (gedeeltelijk) dezelfde habitat hebben.
• Dit kan omdat ze een verschillende rol of functie hebben
• de rol of functie van een organisme  noemen we Niche
• gaat over de interactie van de soort met het ecosysteem.

Bijv.:

de rol van een boomsoort is het geven beschutting, nestgelegenheid, schaduw en voedselbron zijn.

Verschil habitat - niche

• habitat is het "adres" 
• niche het "beroep"

Door verschillen in niche kunnen verschillende soorten samenleven in dezelfde habitat.

Bs 6.4: relaties tussen soorten

Leerdoel:

• Je leert hoe de omgeving bepaalt welke soorten er kunnen leven.
• Je leert welke voedselrelaties er tussen organismen bestaan.
• Je leert welke langdurige relaties er tussen organismen bestaan.

Predator-prooirelatie

Carnivoren

Herbivoren 

Omnivoren

Predatoren: soorten die op andere soorten bouwen voor hun energievoorziening. 

Predator-prooirelatie

Wie zijn de consumenten van de 2e orde?

1. leeuw, aap, lynx, jaguar
2. jaguar, gier, das, slang
3. giraffe, neushoorn, sprinkhaan, muis
4. hert, slang, vogel, neushoorn

Wat zijn consumenten van de 3e orde?

1. leeuw, jaguar, gier, das
2. gier, das, jaguar, slang
3. slang, gier, das, jaguar
4. hert, lynx, muis, kip

Verstoorde voedselketens

• Ziektes 
• Gif

Accumulatie

Epifyten

Dit is een voorbeeld van..

1. commensalisme
2. epifytisme
3. parasitisme
4. mutualisme

Dit is een voorbeeld van...

1. commensalisme
2. epifytisme
3. parasitisme
4. mutualisme

Dit is een voorbeeld van...

1. commensalisme
2. epifytisme
3. parasitisme
4. mutualisme

Je kunt nu...

• beschrijven hoe de omgeving bepaalt welke soorten er kunnen leven.
• beschrijven welke voedselrelaties er tussen organismen bestaan.
• beschrijven welke langdurige relaties er tussen organismen bestaan.