7.1

7.1

Overheid

Het Rijk

Centrale overheid (= het rijk of rijksoverheid)

   -maatregelen voor het hele land

   -toezien op naleving wetten

   -ministers vormen bestuur

Provincie

  -bedrijventerreinen en recreatiegebieden aanwijzen

  -aanleg infrastructuur

Stap 1: Maak opgave 1 t/m 3 op blz. 190

Stap 2: Maken 7.1 op  blz. 206

Stap 3: Maken 7.1 op blz. 208

Gemeente

  -jeugd- en ouderenzorg

  -afgifte paspoort en rijbewijs

Waterschap

  -maatregelen tegen overstromingen

  -zuivering afvalwater

Een andere naam voor de rijksoverheid is..

1. overheid
2. lagere overheid
3. centrale overheid

Welke overheden zijn er?

Stimuleren of afremmen?

Met maatregelen kan de overheid de Nederlandse economie versterken.

Gedrag stimuleren door:

1. subsidie geven, bijvoorbeeld voor innovatie (= nieuw product / nieuwe productiemethode)

Gedrag afremmen door:

1. accijns heffen (alcohol, tabak, brandstof)
   
2. milieuheffing laten betalen
   
3. energiebelasting heffen
   

Stap 1: Maak opgave 4 t/m 6 op blz. 190

Stap 2: Maken 7.1 op  blz. 206

Stap 3: Maken 7.1 op blz. 208

Waarop heft de overheid accijns?

1. benzine, chocola, kleding
2. sigaretten, frisdrank, kleding
3. alcohol, sigaretten, benzine
4. alcohol, medicijnen, benzine

Wat wil de overheid bereiken met subsidies?

1. Dat consumenten meer gebruik gaan maken van bepaalde producten.
2. Dat het milieu verbetert.
3. Dat consumenten minder gebruik gaan maken van bepaalde producten.
4. Dat de overheid een extra inkomstenbron heeft.

Wat wil de overheid bereiken met accijnzen?

1. Dat consumenten meer gebruik gaan maken van bepaalde producten.
2. Dat het milieu verbetert.
3. Dat consumenten minder gebruik gaan maken van bepaalde producten.
4. Dat de overheid een extra inkomstenbron heeft.

Collectieve goederen

Collectieve goederen

= voorzieningen voor iedereen, betaald en geleverd door de overheid.

Redenen waarom de overheid die voorzieningen levert:

-niet iedereen apart laten betalen

-kwaliteit in eigen hand houden

-voor iedereen betaalbaar blijven

Stap 1: Maak opgave 7 op blz. 190

Stap 2: Maken 7.1 op  blz. 206

Stap 3: Maken 7.1 op blz. 208

Overheid, burgers en

bedrijven

Collectieve sector

-overheid en instellingen voor sociale zekerheid, zoals UWV

-geen doel om winst te maken

-bijv. onderwijs, brandweer, rechtspraak, politie etc.

Particuliere sector

-burgers en bedrijven

-bedrijven wel doel om winst te maken

-bijv. supermarkten, banken, kledingwinkels, pretparken etc.

Een taak voor de overheid 

of niet?

Bij privatiseren verkoopt overheid dienst of activiteit aan particuliere sector.

Redenen om te privatiseren:

• taken geen verantwoordelijkheid meer voor overheid
  
• bedrijven doen het beter en/of goedkoper

Overheid gebruikt soms marktwerking:

• bedrijven concurreren op prijs / kwaliteit om overheidstaak uit te voeren
  
• overheid betaalt het beste / goedkoopste bedrijf
  

Bekijk de verantwoordelijkheden hieronder. 

Bij welke lagere overheid horen ze?

Maatregelen tegen overstromingen

Voetbalveld

Uitbreiding dorpen en steden

gemeente

provincie

waterschap

Een kaartje voor het zwembad kost € 5,40. Zonder subsidie van de gemeente zou het kaartje € 8,00 kosten.
Bereken hoeveel procent subsidie de gemeente geeft op een kaartje voor het zwembad. Twee decimalen

Noem twee producten waarop de overheid accijns heft.

De AOW is een sociale voorziening.

1. Waar
2. Niet waar

De WW is een werknemersverzekering.

1. Waar
2. Niet waar

Werknemersverzekeringen en volksverzekeringen worden betaald met premies.

1. Waar
2. Niet waar

Leg uit waarom de uitgaven van de overheid afnemen en de inkomsten van de
overheid toenemen als de werkloosheid afneemt.

Bekijk de afbeelding. Noem een reden waarom de overheid dit collectieve goed regelt.

Bedrijven in de collectieve sector moeten winst maken.

1. Waar
2. Niet waar

De rentelasten van de staatschuld bedroegen € 6,4 miljard in 2023. De overheid betaalde gemiddeld 1,4% belasting over de staatsschuld.
Bereken de totale staatsschuld in 2023. Twee decimalen achter de komma.

Kostprijsverhogende belastingen zijn hetzelfde als directe belastingen.

1. Waar
2. Niet waar

De accijns behoort tot de kostprijsverhogende belastingen.

1. Waar
2. Niet waar

Aan de slag 

• Maak de herhalingsopdrachten H7
• Of examenopdrachten H7

Het minimumbedrag dat je volgens de overheid nodig hebt om van te kunnen leven. 

Zo word Nederland, vanwege zijn goede voorzieningen, ook wel genoemd 

Hier zijn uitkeringen onderdeel van 

Sociaal minimum

Verzorgingsstaat 

Sociale zekerheid

Sociale zekerheid

Volksverzekeringen

Werknemersverzekeringen

voorbeelden:

voorbeelden:

voorbeelden:

Sociale verzekeringen

Sociale voorzieningen

WW 

WIA 

AOW

ANW

kinderbijslag

bijstand

Wat wil de overheid bereiken met subsidies?

1. Dat consumenten meer gebruik gaan maken van bepaalde producten.
2. Dat het milieu verbetert.
3. Dat consumenten minder gebruik gaan maken van bepaalde producten.
4. Dat de overheid een extra inkomstenbron heeft.

Wat laat deze afbeelding zien?

Vergrijzing

Sleep de goederen en/of diensten naar de juiste sector.

collectieve sector

particuliere sector

In ons land hoef je niet van de honger om te komen, want je hebt recht op het 

                               zodat je in je noodzakelijke levensbehoeften kunt voorzien. 

Nederland is immers een                                 met een goede                                . Als het

nodig is, kun je een                                 ontvangen.

2. Sleep de begrippen naar de juiste plek:

verzorgingstaat

sociale zekerheid

sociaal minimum

uitkering