6.4 esters

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.4 esters

• Je leert wat een ester is en hoe je die kunt maken en weer afbreken.
  
• Je leert oliën en vetten herkennen als esters.

wat is ook alweer de karaktersitieke groep van een zuur?

1. -OH
2. -COOH
3. -NH2
4. -Cl

teken propaanzuur

teken ethanol

Teken de ester van ethaanzuur en propanol

uitwerking

teken eerst het zuur en de ester (met de OH-groepen naar elkaar toe)

Haal OH weg bij het zuur en een H bij het alcohol. 

Koppel de twee aan elkaar...

teken de ester van ethaanzuur en methanol

uitwerking

Uit welk zuur en welk alkanol bestaat deze ester?

uitwerking

je werkt andersom, je hakt dus de binding tussen de C-O door, de kant met de =O is het zuur, de kant met de O-C het alcohol.

Dus methaanzuur en ethanol

Oliën en vetten

• Zijn esters van glycerol (propaan-1,2,3-triol) en een vetzuur
  
• Olie is vloeibaar bij kamertemperatuur
• Vet is vast bij kamertemperatuur
• Tri-glyceriden: er zijn drie esterbindingen
  

Vetzuren: een lange rij koolstofatomen met zuur aan het uiteinde.

Verzadigd: geen dubbel bindingen

Vetten

De vorming van een vet is dus een condensatiereactie! Er wordt (net als bij het vormen van een ester) water afgesplitst.

Afbraak van een vet

De afbraak van een vet is dus een hydrolysereactie, waarbij met behulp van water het vet wordt afgebroken.

(Hydrolyse = afbraak d.m.v. water)

aan het werk

maken vragen 52 t/m 57

blz.181