4TL 9.4 Bloed en orgaandonatie les 1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Stripverhaal afmaken en presenteren

Opdracht: Maak een stripverhaal

Opdracht

Werk in tweetallen

Kies een ziekteverwekker uit (bacterie / virus) die echt een ziekte veroorzaakt

Tekening 1: Laat zien hoe deze je lichaam binnendringt

Tekening 2: Leg uit hoe je er ziek van wordt (bijv. gifstoffen of cellen kapot maken)

Tekening 3: Leg uit wat de ziekteverschijnselen/symptomen zijn bij deze ziekte

Tekening 4: Laat zien hoe je lichaam reageert → witte bloedcellen type 2 in actie

Tekening 5: Laat zien hoe je lichaam reageert → witte bloedcellen type 1 in actie

Tekening 6: Laat zien hoe blij de persoon is dat hij/zij weer beter is (of niet)

Hfst 9 afweer en 

bescherming

• 9.1 De huid
• 9.2 Infecties bestrijden 
• 9.3 Ziekten bestrijden
• 9.4 Bloed- en orgaandonaties, les 1
• 9.5 Soa's

Leerdoelen

• Je kunt vertellen welke bestanddelen van bloed bij een bloedtransfusie gebruikt worden.
• Je kunt de bloedgroepen benoemen en van iedere bloedgroep de kenmerken beschrijven.
• Je kunt de juiste bloeddonor aan een bloedontvanger koppelen.
• Je kunt uitleggen waarom je rekening moet houden met de resusfactor van bloed bij bloedtransfusies,
• Je kunt beschrijven wat er gebeurt bij een orgaantransplantatie.

Bliksembeurten Bloed

De bestanddelen van bloed

en

hun functie

Bloedtransfusie

Wat wordt gebruikt van een donorbloed?

- Rode bloedcellen (voor hemoglobine: na veel bloedverlies)
- Bloedplasma (voor stollingseiwitten en antistoffen: bij brandwonden, ernstige infecties, hemofilie) 
- Bloedplaatjes (bij leukemie) 

Bij acute leukemie ontstaat er in het beenmerg een ongeremde woekering van onrijpe cellen. Hierdoor is er in het beenmerg geen ruimte meer voor normale bloedcellen om uit te groeien. Er ontstaat bloedarmoede (een tekort aan rode bloedcellen) en een tekort aan bloedplaatjes in het bloed.

Als je de ziekte hemofilie hebt, dan bloed je niet sneller dan normaal, maar wel langer omdat je bloed niet genoeg stollingsfactoren bevat.

Verschillende bloedgroepen

Je lichaam maakt antistoffen tegen antigenen die jij niet hebt

Bloedgroep A --> anti-B

Bloedgroep B --> anti-A

Bloedgroep O --> anti-A en anti-B

Bloedgroep AB --> geen antistoffen

Krijg je het verkeerde bloed bij een bloedtransfusie dan klontert het bloed samen, de patiënt kan dan doodgaan.

Bloedgroepbepaling

Julia laat testen welke bloedgroep ze heeft.

Ze nemen een druppel bloed en druppelen hier anti-A en anti-B in. Ze zien dat haar bloed klontert bij als er anti-B in komt, bij anti-A gebeurd er niets. Welke bloedgroep heeft ze?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Uitleg

Bloedgroep A maakt anti-B

Bloedgroep B maakt anti-A

Krijg je het verkeerde bloed bij een bloedtransfusie dan klontert het bloed samen. 

Het bloed klontert als er anti-B in komt

Bij anti-A gebeurd er niets --> Haar bloed maakt dus zelf ook anti-A, dus heeft ze bloedgroep B.

Bloedgroepbepaling

3 x testserum:

serum met anti-A

serum met anti-B

serum met antiresus

1 druppel serum met 1 druppel bloed en goed mengen

Maken en lezen:

Lezen blz 190 t/m 194

Maken opdracht 14 t/m 22

De volgende les

9.4 Bloed- en orgaandonatie

les 2 

Leerdoelen

• Je kunt vertellen welke bestanddelen van bloed bij een bloedtransfusie gebruikt worden.
• Je kunt de bloedgroepen benoemen en van iedere bloedgroep de kenmerken beschrijven.
• Je kunt de juiste bloeddonor aan een bloedontvanger koppelen.
• Je kunt uitleggen waarom je rekening moet houden met de resusfactor van bloed bij bloedtransfusies,
• Je kunt beschrijven wat er gebeurt bij een orgaantransplantatie.

Andere bloedgroepen

Wat zegt de + of - ?

Naast de ABO bloedgroepen, is er ook een Resusfactor.

Onze bloedcellen kunnen ook het Resusantigeen hebben. Je bent dan Rh+.

Wanneer je geen resusantigenen hebt ben je Rh-, dan maak je de antistof: antiresus.