H32 Kosten en resultaat bij dienstverlening

• Bedrijfseconomie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H32 Kosten en resultaat bij dienstverlening 

Leerdoelen

• Je kunt de standaardkostprijs van een product of dienst berekenen
• Je kunt het budgetresultaat berekenen en dit uitsplitsen in bezettings-, prijs- en efficiencyresultaten

Kostprijsberekening

Voorcalculatie                 nacalculatie                      verschillenanalyse

Voorcalculatie

De berekende kostprijs in de voorcalculatie is de standaardkostprijs ook wel toegestane kostprijs genoemd. 

De standaardkosten zijn de kosten die de organisatie onder normale omstandigheden moet maken (per product) 

 

Formule standaardkostprijs

Normale productie: gemiddelde productie per periode over langere termijn.

Begrote productie: verwachte productie komende periode

Voorbeeld

Amsterdam Denim begroot de constante standaardkosten voor het 1e kwartaal 2021 op € 500.000 en de variabele standaardkosten op € 250.000. 

De begrote productie is 5.000 stuks en de normale productie is 8.000 stuks. 

Bereken de kostprijs per spijkerbroek voor het 1e kwartaal 2021 

Voorbeeld

Amsterdam Denim begroot de constante standaardkosten voor het 1e kwartaal 2021 op € 500.000 en de variabele standaardkosten op € 250.000. 

De begrote productie is 5.000 stuks en de normale productie is 8.000 stuks. 

Bereken de kostprijs per spijkerbroek voor het 1e kwartaal 2021 

​Np​​Cs​​+​Bp​​Vs​​=​8.000​​120.000​​+​5.000​​250.000​​=65

Begroot vs. werkelijk

Begroot: In een normale periode maak je 15.000 T-shirts. Voor de komende periode verwacht je 10.000 T-shirts te maken. Hiervoor heb je nodig; 5.000 kilo katoen, inkoop € 5 per kilo en 400 uur arbeid, kosten € 15 per uur. 

Opgave 32.5

Opgave 32.5

Opgave 32.7

Begroot vs. werkelijk

Begroot: In een normale periode maak je 15.000 T-shirts. Voor de komende periode verwacht je 10.000 T-shirts te maken. Hiervoor heb je nodig; 5.000 kilo katoen, inkoop € 5 per kilo en 400 uur arbeid, kosten € 15 per uur. 

Werkelijk: je hebt in de afgelopen periode 12.000 T-shirts gemaakt. Hiervoor heb je verbruikt; 5.800 kilo katoen, ingekocht voor € 29.580 en 500 uur arbeid, kosten € 14 per uur. 

Budgetresultaat

Bij de begroting stel je vast wat het budget voor de komende periode is voor de begrote productie. 

Na afloop stel je de werkelijke kosten vast. Het verschil ten opzichte van de begroting wordt uitgesplitst in budgetresultaten. 

Budgetresultaat = bezettingsresultaat + efficiencyresultaat + prijsresultaat

Machine-uurtarief 

Berekening is identiek aan berekening standaard kostprijs; alleen het machine-uur zelf is hierbij het product. 

Wordt toegepast binnen industrie en dienstverlening, wanneer de kosten van de inzet van een machine een groot deel van de kosten vormen. 

Rekenen met een opslagpercentage 

De constante kosten per product worden berekent als een percentage van de variabele kosten per product. 

Wordt toegepast als de begrote productie niet bekend is, maar wanneer de onderneming (op basis van ervaring) wel een goed beeld heeft van de normale samenstelling van de totale kosten. 

Voorbeeld 

Bij € 600.000 variabele loonkosten zijn de constante kosten € 200.000. Volgens de administrateur is deze verhouding constant ofwel verhoyding variabele loonkosten is 3 staat tot 1. 

Dalen de variabele loonkosten naar € 300.000 dan zullen de constante evenredig dalen en uitkomen op € 100.000. 

Opslagpercentages 

Opslagpercentage constante kosten wordt in moeilijkere opgaven niet als percentage van de totale variabele kosten vastgesteld, maar op basis van een deel van de variabele kosten. 

Bijvoorbeeld: 1/3 deel van de constante kosten hangt samen met de variabele loonkosten en 2/3 met de variabele grondstofkosten. 

Stap 1: bereken de constante kosten door eerst de totale variabele grondstofkosten en de totale variabele loonkosten te bereken. 

Stap 2: de constante kosten zijn onafhankelijk van de productie. neem het berekende bedrag bij stap 1 over en tel hier de variabele kosten bij de begrote productie bij op. 

Uit de tekst kunnen we afleiden dat 30% van de constante kosten samenhangt met de variabele grondstofkosten. 30% van € 16.000 constante kosten = € 4.800

Dit betekent dat bij € 7.000 variabele grondstofkosten er rekening gehouden moet worden met € 4.800 bijkomende constante kosten. In percentage komt dit neer op (€ 4.800/€ 7.000 x 100%) = 69% (afgerond) 

Voorbeeld 

200.000/600.000 = 33,3% 

€ 400 + € 900 + 33,3% x € 900 = € 1.600

32.2 Efficiencysresultaten

Heb je meer of minder gebruikt van een productiemiddel ten opzichte van begroting standaardkostprijs ? 

• Hoeveelheid grondstoffen
• Aantal uren arbeid

Formule: (sh - wh) x sp       of                sh x sp 

                                                                       - wh x sp 

                                                                       = efficiencyresultaat

s = standaard

h = hoeveelheid

w = werkelijk 

p = prijs

32.3 Prijsresultaten

Welke prijsverschillen zijn er ten opzichte van de begrote standaardkostprijs? 

Formule: (sp - wp) x wh                  of             sp x wh

                                                                                 - wp x wh

                                                                                 = prijsresultaat

Huiswerk

Huiswerk: 32.7/32.8/32.9 en 32.12 af en nagekeken. 

TW-2: H30 t/m H34 

PO: 8 februari

Resultaat op constante kosten

- Bezettingsresultaat (kan voorkomen in voor- en nacalculatie) 

- Efficiencyresultaat (alleen in nacalculatie op constante machinekosten)

- Prijsresultaat (alleen in nacalculatie) 

Terug naar voorbeeld

Amsterdam Denim begroot de constante standaardkosten voor het 1e kwartaal 2021 op € 500.000 en de variabele standaardkosten op € 250.000. 

De begrote productie is 5.000 stuks en de normale productie is 8.000 stuks. 

Bereken de kostprijs per spijkerbroek voor het 1e kwartaal 2021 

​Np​​Cs​​+​Bp​​Vs​​=​8.000​​120.000​​+​5.000​​250.000​​=65

Bezettingsresultaat

.

• Wat zijn de totale toegestane kosten bij de begrote productie van 5.000 stuks?
• 120.000 + 250.000 = 370.000; want C is onafhankelijk van productie
• Welk bedrag aan kosten wordt er terugverdiend bij de begrote productie van 5.000 stuks? 
• 5.000 x € 65 = 325.000 
• Verschil is het bezettingsresultaat (370.000 - 325.000 = € 45.000) 

​Np​​Cs​​+​Bp​​Vs​​=​8.000​​120.000​​+​5.000​​250.000​​=65

Bezettingsresultaat

.

Te berekenen met formule: (B-N) x C/N 

• (5.000 - 8.000) x 15 = - € 45.000

​Np​​Cs​​+​Bp​​Vs​​=​8.000​​120.000​​+​5.000​​250.000​​=65

Bezettingsresultaat in grafiek

Prijsresultaat op constante kosten

   Toegestane constante kosten (bij N) 

-  Werkelijke constante kosten                

= Prijsresultaat op constante kosten 

Opgave 32.13

Budgetresultaat = Toegestane kosten - werkelijke kosten

Budgetresultaat bestaat uit bezettings-, efficiency- en prijsresultaat