4.1

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welkom allemaal!

Ga lekker zitten 

De spijsvertering is het losmaken, opnemen en omzetten van voedingsstoffen in energie en bouwstenen voor het lichaam.

Thema 12 Voeding en vertering

Voeding en vertering

Lesdoelen

• Je kunt beschrijven welke rol bacteriën en schimmels spelen bij de voedselproductie en bij voedselbederf

• Je kunt de werking van enzymen beschrijven

• Je kunt manieren noemen waarop voedsel kan worden geconserveerd

Zoek in je boek en schrijf in je schrift:

Welke organismen worden gebruikt om producten voor de mens te maken met voorbeelden.

...........

.............

organismen

producten

Zoek in je boek en schrijf in je schrift:

Schimmels	Bacteriën
brood	yoghurt
bier	kaas
wijn	zuurkool
schimmelkaas

organismen

producten

12.1 Voedsel maken met bacteriën en schimmels

Voedselproductie m.b.v. bacteriën en schimmels                              

(Melkzuur)bacteriën:

• melk omzetten in yoghurt
• kaas maken
• zuurkool maken

Schimmels:

• schimmelkaas
• brood maken met gist
• bier en wijn

  Suiker: ontstaat door

  gisting alcohol en CO2

Hoe werkt het?

• Je eet een boterham.
• De voedingsstoffen moeten in je bloed worden opgenomen.
• Hoe werkt dat?

Enzymen

•  Scheikundige reactie: stoffen worden omgezet in andere stoffen. Bijvoorbeeld: verbranding, assimilatie en fotosynthese (dit zijn stofwisselingsprocessen)
• Enzymen zijn eiwitten die een reactie versnellen (de stofwisseling (fotosynthese, verbranding, assimilatie))

Enzymen

• Enzymen zijn speciale eiwitten.
• Cellen bevatten meerdere verschillende enzymen.
• Enzymen worden niet verbruikt
• Enzymen werken specifiek: ze werken maar voor 1 soort stof
• Enzymen kunnen stoffen samenvoegen tot een nieuwe stof of en stof splitsen

Enzymen

• Enzymactiviteit: de snelheid waarmee                                           een enzym een reactie versnelt
• de temperatuur beïnvloedt de enzymactiviteit                                  volgens een optimumkromme.                                                                  De zuurgraad (pH) beïnvloedt de enzymactiviteit                              des te lager het pH des te zuurder is het.
• Veel enzymen werken het best bij pH7 (neutraal)

Conserveren van voedsel

Voedsel zo bewerken dat het langer houdbaar is:

• De omstandigheden worden voor bacteriën en schimmels ongunstig gemaakt OF
• Er worden additieven aan toegevoegd (conserveermiddelen, kleur-, geur- of smaakstoffen)

Manieren van conserveren

Manier van conserveren	kenmerken
Invriezen (bijv. vlees)	temperatuur verlagen tot -18 graden Celsius
Koelen (bijv. groente)	temperatuur verlagen tot 4 graden Celsius
Pasteuriseren (bijv. melk)	Verhitten tot 72 graden Celsius
Steriliseren (lang houdbare melk)	verhitten tot 130-140 graden Celsius
Inblikken of vacuüm
Drogen (bijv. soep)	onttrekken van water aan voedsel
Natuurlijke conserveringsmiddelen	suiker, zout of zuur
Kunstmatige conserveringsmiddelen

Conserveren van voedsel

• Invriezen (-18)
• Koelen (4 graden)
•  Pasteuriseren (tot 72 graden verhitten)
• Steriliseren (verhitten tot 130 tot 140 graden)
• Inblikken (na verhitten)
• Drogen
• Natuurlijke conserveermiddelen (zuur, suiker, zout)
• Kunstmatige conserveermiddelen

Lang houdbare melk

• Steriliseren

• de melk wordt een tijdje verhit op 130-140 graden
• alle micro-organismen gaan dood

zilveruitjes

• Zuur (natuurlijk conserveermiddel)

• Te zuur voor de micro-organismen om in te leven

blikje ananas

• Suiker (natuurlijk conserveermiddel)

• Te veel suiker voor de micro-organismen om in te leven
  

Koffie

• Vacuum

• Er is geen lucht, dus de micro-organismen kunnen er niet leven (ook geen water)
  

Olijven

• Zout (natuurlijk conserveermiddel)

• Te zout, daar kunnen geen micro-organismen in leven
  

Noteer 3 dingen die je deze les hebt geleerd

Wat doen schimmels en bacteriën (reducenten) in de natuur?

1. Ze doen helemaal niets
2. Ze eten van de planten
3. Ze breken de dode resten van planten en dieren af
4. Brood luchtig maken

Hoe kun je voorkomen dat bacteriën en schimmels voedsel gaan bederven?

Waar heb je nog een vraag over?

Zijn schimmels en bacteriën ook nuttig?

Dunne darm

Dikke darm

Lever

Alvleesklier

Endeldarm

Rectum

Slokdarm

Maag

Aan de slag...

12.1    Voedsel

Opdracht 1 t/m 8