11.2 Transport in planten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 11 Planten

B2  Transport in planten

Leerdoel 

Je kunt beschrijven hoe planten water met voedingszouten opnemen, transporteren en afgeven. 

Je kunt beschrijven hoe huidmondjes de gaswisseling van planten reguleren en oe de opanme van koolstofioxide in relatie staat met de afgeifte van water. 

welke bewering is waar?

1. houtvaten bevatten celkernen
2. de secundaire celwanden bevatten lignine
3. bastvaten bevatten geen dwarsverbanden
4. bastvaten bevatten celkernen

Welke vaten zijn verantwoordelijk voor de anorganische sapstroom?

1. bastvaten
2. houtvaten

Wat is nr 10?

1. houtvaten
2. vaatbundel
3. bastvaten
4. centrale cilinder

Wat is juist?

A

B

C

1. A: Houtvaten B: Bastvaten C: Parenchym
2. A: Bastvaten B: Parenchym C: Houtvaten
3. A: Houtvaten B: Parenchym C: Bastvaten
4. A: Bastvaten B: Houtvaten C: Parenchym

Watertransport in 

plant tegen Fz

1. Worteldruk , 

opwaartse druk door

wateropname centrale cilinder mbv

Bandjes van Caspari  Binas91B

2. Verdamping water uit huidmondjes 

Binas91A. ' aanzuigende werking' 

3. Capillaire werking: 

adhesie en cohesie

1. Worteldruk

Watertransport wortelcellen

Bij Bandjes van Caspari actief transport door celmembraan

Hoge osmotische waarde in 

centrale cilinder

Osmose, watertransport naar 

centrale cilinder

Kurkbandjes verhinderen terugstromen 

water

Watervoume in houtvat stijgt 

--> worteldruk

91

Wat is het nut van veel wortelharen
(1 lang woord ;-))

Welk organel zul je dan ook veelvuldig aantreffen in endodermiscellen?

2. Verdamping uit huidmondjes in bladeren 

91

Regelen verdamping

Afname turgor sluitcellen door watertekort zorgt voor vormverandering waardoor huidmondje dicht gaat

3. Capillaire werking

3. Capillaire werking

Sapstroom

• Anorganisch: houtvaten (xyleem)
• Organisch: bastvaten (floeem)

De verplaatsing van water in planten door de waterpotentiaal

Water verplaatst zich van cel naar cel; van een lage naar een hoge osmotische waarde (lage conc naar hoge conc opgeloste stof).

Gelijke osmotische waarde? water verplaatst zich van cel naar cel van een hoge drukpotentiaal (turgor) naar een lage drukpotentiaal.

Waterpotentiaal

Waterpotentiaal = osmotische waarde + druk van de celwand 

Drukpotentiaal is positief met hogere turgor en dus hoge druk op celwand. Water beweegt van 

hoog naar laag waterpotentiaal.

Een pantoffeldiertje neemt water op door osmose. Waar is de waterpotentiaal dan het hoogst?

1. in het pantoffeldiertje
2. buiten het pantoffeldiertje
3. binnen en buiten het pantoffeldiertje is waterpotentiaal gelijk

En waar is de osmotische waarde dan het hoogst?

1. in het pantoffeldiertje
2. buiten het pantoffeldiertje
3. binnen en buiten het pantoffeldiertje is osm. waarde gelijk

Houtvaten

• Watertransport door verdamping, capillaire werking en waterpotentiaal
• Sapstroom van beneden naar boven
• In zomer vooral verdamping, in lente vooral worteldruk

Bastvaten

• Bevat vooral suiker
• Variabele richting sapstroom, van suikerbron naar plek waar suiker nodig is of opgeslagen wordt

Op een zomerse dag met veel wind neemt de plant meer water op dan normaal. Waardoor?

1. Meer zuigkracht van de bladeren
2. Meer worteldruk
3. Meer capillaire werking
4. Geen van allen

Welke proces is geen belemmering voor de wateropname van een plant?

1. Een schimmelinfectie in de houtvaten
2. Gesloten huidmondjes
3. Doorgesneden bastvaten
4. Een hoge osmotische waarde in het grondwater

Het transport van water, dat een boom uit de grond heeft opgenomen, stopt als de boom zijn bladeren laat vallen. Welke kracht valt weg door het ontbreken van de bladeren?

1. capillaire werking
2. worteldruk
3. verdamping
4. adhesie

Waardoor ontstaat stroming in bastvaten?

1. Door osmose en drukverschil
2. Alleen door osmose
3. Door verdamping van water
4. Door plasmastroming

Als een wortel in het voorjaar zijn eerste bladeren krijgt. Hoe wordt de suiker dan vervoerd?

1. via de houtvaten omlaag
2. via de bastvaten omlaag
3. via de houtvaten omhoog
4. via de bastvaten omhoog

transport in houtvaten gebeurt door

1. luchtverversing, capillaire werking en worteldruk
2. verdamping, capillaire werking en worteldruk
3. verdamping, capillaire werking en wortels
4. verdamping, capillairen en worteldruk

Aan de slag

Maak opgaven  13, 14, 15, 16, 17, 18 

en iig 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26

Under giant trees, Photosynthesis