2.2 Rivieren van ijs

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Vandaag

Herhaling 2.1.

LessonUp

Bespreken HW 2.2. 

Zelfstandig werken 

nos.nl

www.edumedia-sciences.com

Verwering

Het uiteenvallen van gesteente.

1. Mechanische verwering

De samenstelling van het gesteente blijft gelijk: de stenen zijn hetzelfde maar kleiner.

2. Chemische verwering

Samenstelling verandert: gesteente lost bijv. op door zuren uit planten.

 Mechanische verwering

Er zijn 3 soorten  mechanische verwering

Vorstverwering

• water in spleten bevriest en zet uit
  

Verwering door temperatuursverschillen

• steen is overdag heet en zet uit, snachts koud en krimpt
  

Biologische verwering

• wortels persen zich in spleten en drukken stenen uit elkaar
  

Vorstverwering

Verwering dichtbij?

Chemische verwering

Samenstelling van het gesteente verandert 

Dit komt door:

de werking door zuurstof en vocht met zuren

Bijvoorbeeld:  roesten van ijzer

Chemische verwering

Chemische verwering

Chemische verwering

Welke zinnen horen bij mechanische verwering en welke zinnen horen bij chemische verwering?

Mechanische verwering

Chemische verwering

1 Gesteente verandert van samenstelling.​

2 Deze soort verwering gaat snel bij grote temperatuursverschillen.​ 

4 Gesteente valt uiteen in kleinere stukken.​ 

3 Veel vocht en hoge temperaturen versnellen ​dit type verwering.​ 

Deze vorm van mechanische verwering wordt veroorzaakt door...

1. Water dat in spleten bevriest
2. platenwortels die gesteente uiteen duwt
3. Grote temperatuurverschillen

Dit is een vorm van...

1. mechanische verwering
2. chemische verwering

Welke vorm van verwering zie je?

1. Mechanische verwering
2. Chemische verwering

Welke vorm van verwering zie je?

1. Mechanische verwering
2. Chemische verwering

Welke vorm van verwering zie je?

1. Mechanische verwering
2. Chemische verwering

Welke vorm van verwering zie je?

1. Vorstverwering
2. Verwering door plantenwortels
3. Verwering door temperatuurverschil

2.2 Rivieren van ijs

The animation above shows a sequence of false-color images from Landsat 5 and 7 (wavelength bands 5-4-3) of Baltoro Glacier flowing in the Karakoram range from 1991 to 2002. The moving ice appears in shades of gray and blue; the brighter blues on the surrounding landscape are changing snow and ice cover. The image below is an example of the flow velocity maps that Dehecq, Gardner, and colleagues can derive from such imagery.

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

In de Alpen liggen een paar honderd gletsjers. Deze rivieren van ijs schuiven over de grond. Ze breken het landschap af, maar bouwen het ook op.

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

(7) beschrijven hoe gletsjers bijdragen aan de afbraak
      en de opbouw van een landschap;

Lees paragraaf 2.2. Rivieren van ijs. Beantwoord de vragen in je schrift:

1. Noem een ander woord voor een gletsjer.

2. Leg in eigen woorden uit hoe een gletsjer ontstaat. Gebruik daarvoor de begrippen firm, firmbekken, zijmorenen, eindmorenen.

3. Wat is, behalve de vorm, het verschil tussen een V-dal en een U-dal?

4. Wat is het verschil tussen een gemengde rivier (zoals de Rijn) en een regenrivier (zoals de Maas)?

5. Noem twee kenmerken van de bovenloop van een rivier.

6. Hoe is de waterval van Schaffhausen ontstaan? Gebruik in je uitleg het begrip erosie.

Benodigde voorkennis 

Je kent de waterkringloop;
Je weet wat een een gletsjer is;
Je weet wat de bovenloop is;
Je weet wat exogene processen zijn;

https://schooltv.nl/video/clipphanger-wat-is-communisme/

Voorkennis test

Teken de 

Kringloop van water

Het grote plaatje

Gletsjer

Sneeuw komt op de grond;

Sneeuw veranderd in              ;

IJsmassa beweegt.

firn

Korrelige, overjarige en ijsachtige sneeuw.

De gletsjer beweegt langzaam van de berg af. Door erosie wordt het dal uitgeslepen. Dat zie je goed in de afbeelding hier boven.  Erosie zorgt er voor dat er een diep en rond dal ontstaat in de vorm van een U. Een U-dal noemen we dat.

Gletsjerpoort

Gletsjertunnel 

Erosie en sedimentatie

zijmorene

Gletsjerpuin aan de zijkant van een gletsjer.

grondmorene

Sediment dat onder het ijs ligt en dat achterblijft als de gletsjer smelt.

eindmorene

Verpulverd materiaal dat een gletsjer voor zich uit heeft geschoven en dat na het afsmelten van de gletsjer is blijven liggen.

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Actualiteit

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

Een mooie U-dal

Mini SO

R	3p	Hoe ontstaan gletsjers?
T1	3p	Gebruik de bron. (1p) Wat is een morene? (2p) Welke morenen zijn zichtbaar in de bron?
T2	2p	Gebruik beide bronnen. In de bron is een "V-dal" zichtbaar in een "U-dal". Verklaar hoe dit landschap is ontstaan.
I	2p	Het smelten van de gletsjers als gevolg van klimaatverandering biedt naast risico's ook kansen en mogelijkheden. Geef hiervan een tweetal voorbeelden.

Houdt PTD aan

Atlaskaarten

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃