les formuleren les 4 (verwijzen deel 2)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Pak vast:

- een pen

Formuleren les 4

herhaling verkeerd verwijzen (mannelijke, vrouwelijk, onzijdige) en wat of dat?

Verder met: hen of hun? Aan wie of waaraan? En onduidelijk verwijzen.

Wat gaat er vaak fout?

1. Mannelijk, vrouwelijk, en onzijdig (geslacht)

2. Het woord ‘wat’ of 'dat'?

3. Hen of hun?

4. Wie of waar?

5. Slordig verwijzen

vorige les:

Fouten met verwijswoorden:
1) mannelijk of vrouwelijk?
2) wat of dat?
                                                                

bnnvara
03-2021

mannelijke, vrouwelijk, of onzijdig?

Het woorden zijn ....

De woorden zijn ....

Hoe weet je dat nou? Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig

Hoe weet je dat nou? Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig

Zie reader

Hoe weet je dat nou? Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig

Zie reader

'wat' of 'dat'
In welke drie gevallen is het ook alweer 'wat'?

'wat' of 'dat'
Wat is goed?

Onthoud: je verwijst alleen met wat:

1. Bij de overtreffende trap
   dat is het allerlekkerste wat ik ooit heb gegeten.
2. Na een onbepaald voornaamwoord (alles wat ik wil..., iets wat..., niets..., het enige...) Iets wat weinig mensen weten is dat de donder en bliksem tegelijk ontstaan bij onweer.
3. Als je terugverwijst naar een hele zin
   De hele klas heeft een voldoende gehaald, wat ik erg knap vind.

Huiswerk nakijken

 - Maken opdracht E (zonder zin 4 en 8) en F (alleen zin 1, 4 en 5) blz. 13 (verwijsfouten)

- En maken opdracht C en D blz. 12, 13. (dubbelop)

Huiswerk nakijken
opdracht C 

1. Ik was in de war / haalde alles door elkaar.
2. Goed gekeurd / als correct beoordeeld.
3. Kan het me best voorstellen / kan het best begrijpen.
4. Eigen zaakjes regelen / boontjes doppen.
5. Ergerde zich enorm (of zij irriteerden hem, hij was geïrriteerd)
6. Als docent / docent zijnde
7. Ik weet waar je woont / waar je huis staat
8. Trap je wel op tijd op de rem / trek je wel op tijd aan de bel
    

Huiswerk nakijken
opdracht D

1. Zo zwaar weegt (contaminatie)
2. Wikken en wegen (tautologie)
3. Luiden de alarmbellen (... gaan af, noodklokken luiden) (contaminatie) 
4. Naast... bovendien (tautologie)
5. Aanwezige bezoekers (pleonasme)
6. Goede hoop in (Contaminatie, Goede hoop op, vertrouwen in)
7. Opnieuw herhalen (pleonasme)
8. Reeds... al... (tautologie)

Huiswerk nakijken
opdracht E (geen 4 en 8)

1. Haar (directie)
2. Hij
3. zijn (onzijdig en geen meervoud)
4. -
5. het (onzijdig (want het) enkelvoud)
6. haar taak
7. haar vele slachtoffers
8. -

Huiswerk nakijken
opdracht F (alleen 1, 4, 5)

1. wat (overtreffende trap)

• 4. wat (hele zin)
• 5. wat (onbepaald voornaamwoord)

Nog meer verwijsfouten

- met wie? of waarmee? voor wie of waarvoor? aan wie of waaraan?

- hen en hun?

- onduidelijk verwijzen

Ga naar je reader op blz. 6

Oefenen met verwijsfouten. Reader blz. 13
Opdracht E, F, G

Maak opdracht E, zin 4 en 8

En opdracht F (alles wat je nog niet had, let op, eentje is niet fout!) en opdracht G

We kijken ze zo na

Oefenen met verwijsfouten. Reader blz. 13

Maak opdracht E, zin 4 en 8

• 4 over wie (de jongen)
• 8 met wie (de vrouw)

F Oefenen met verwijsfouten. Reader blz. 13

1. Het lekkerste wat ik ooit heb gegeten, is truffelpasta met kaas.

2. Mijn broertjes zijn erg rommelig, dus mijn moeder heeft hun duidelijk gemaakt dat ze elke week zelf moeten stofzuigen.

3. De kinderen met wie wij vroeger speelden, zijn inmiddels allemaal verhuisd.

4. Mijn moeder bakt elk jaar zelf oliebollen, wat altijd erg lekker is.

5. Alles wat ik voor de toetsweek moet leren, houd ik bij in deze app.

6. Het hondje waarmee ik regelmatig een rondje ga lopen, is van mijn buren.

F Oefenen met verwijsfouten. Reader blz. 13

7. Denk je dat ik voor hen beter wat vegetarisch kan klaarmaken, of is vis ook

goed? (geen fout)

8. Het installatiewerk is gedaan door ervaren monteurs over wie nog nooit een klacht is ingediend.

G Oefenen met verwijsfouten. Reader blz. 13

1. het (het boek, onzijdig ev)
2. dat Fien haar nagellak of dat ze haar eigen nagellak
3. al haar landgoederen (familie)
4. Het meisje waar mee
5. Het
6. de medewerker met wie
7. wat (hele zin)
8. zijn (het, onzijdig, ev) 

Na de omwenteling kon de Libische bevolking eindelijk middels verkiezingen ... stem laten horen.

1. Zijn
2. Haar
3. Het
4. Zij

Zo'n groot bedrijf zal voor ... werknemers toch wel een goede afvloeiingsregeling hebben; of heeft ... nooit over dat soort voorzieningen nagedacht?

1. haar, zij
2. hen, hij
3. zijn, het
4. zijn, zij

Friesland heeft ... grote meren, Emmeloord ... Poldertoren en deze Noord-Hollandse vesting heeft ... zeventiende-eeuwse verdedigingswerken om toeristen aan te trekken.

1. Hem, zijn, zijn
2. Haar, haar, zijn
3. Haar, hem, het
4. Zijn, zijn, haar

Onze bibliotheek gaat al ... leden voorzien van een chipkaart, waarmee ze maandelijks tien uur gratis kunnen internetten.

1. Haar
2. Zijn
3. Hem
4. Het

Heeft de arts ... niet verteld dat ... in de tropen veel risico lopen op besmettelijke ziekten?

1. hen , ze
2. hun, hun
3. hen, hun
4. hun, ze

Misschien moet je maar aan ... vragen of ... je na het feest naar het station kunnen brengen.

1. hun, hun
2. hun, ze
3. hen, ze
4. hen, hen

Vroeg of laat zal een van ... met de waarheid voor de dag moeten komen.

1. Hun
2. Hen
3. Ze
4. Zij

Toen ... hem om een extra verlofdag vroegen, zei de rector tegen ... dat hij daar geen mogelijkheden voor zag.

1. Hun, hun
2. Zij, hen
3. zij, zij
4. zij, hun

In dat huis zouden we nog wel willen wonen, maar... hier vinden we afzichtelijk.

1. Dat
2. Wat
3. Dit
4. Die

De aannemer had voor de verbouwing de verkeerde kozijnen besteld, ... hem op een flinke kostenpost kwam te staan.

1. Deze
2. Dat
3. Dit
4. Wat

Het oude handschrift... daar tentoongesteld is, beschrijft het verhaal van ridder Walewijn en het zwevende schaakbord.

1. Dat
2. Die
3. Wat
4. Wie

Een voorzitter over ... zoveel mensen klagen, kan beter opstappen en zijn positie ter beschikking stellen.

1. Wat
2. Die
3. Wie
4. Dat

1. Elise heeft de jongen ... ze prachtige cd's cadeau kreeg, hartelijk bedankt.

1. Waaraan
2. Aan wie
3. Van wie
4. Wie

2. Heb je het gereedschap ... je het toilet gerepareerd hebt, bij de GAMMA gekocht of bij de Praxis?

1. Waarmee
2. Waar
3. Waaraan
4. Wat

Pleonasme, tautologie en dubbele ontkenning
Welke herken je in onderstaande zinnen?

1. Ik hoef geen taartje, ik vermijd het liever om geen suiker te eten.
2. De zon schijnt op het bevroren ijs.
3. Ik heb mijn wanten aan, want het vriest immers.
4. Ik besef me dat iedereen moe is na de sportdag.
5. Hij glijdt vast en zeker uit op het gladde fietspad.
6. Ik krijg nooit geen cadeautjes met kerst.

Formuleren H2 Verwijswoorden

Wat gaat er vaak fout?

1. Mannelijk, vrouwelijk, en onzijdig (geslacht)

2. Het woord ‘wat’ of 'dat'?

3. Hen of hun?

4. Wie of waar?

5. Slordig verwijzen

Deze les:

Fouten met verwijswoorden:
1) mannelijk of vrouwelijk?
2) wat of dat?
                                                                

bnnvara
03-2021

Verwijswoorden

Gebruiken we om herhaling te voorkomen, voor variatie en leesbaarheid.

Anne heeft haar haren gekamd.

De jongen die daar loopt is echt heel aardig.

De les aardrijkskunde was heel leuk, want die vond plaats in Geofort. 

Voorbeeldfouten (mannelijk, vrouwelijk of onzijdig)

Het meisje die daar loopt.

De politie heeft zijn macht getoond.

Dat jongen is mijn neef.

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig

• In veel talen hebben zelfstandig naamwoorden altijd een ‘geslacht’.

Er zijn in het Nederlands drie opties:

1: Mannelijk de-woorden               de radio             zijn

2: Vrouwelijk de-woorden             de leerlinge     haar

3: Onzijdig het-woorden                 het huis             zijn 

Hoe weet je dat nou? Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig

Hoe weet je dat nou? Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig

Zie reader

Hoe weet je dat nou? Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig

Zie reader

Voorbeelden

1. PSV heeft zijn supporters na de overwinning bedankt voor de steun. (een club) 

2. De politie heeft haar werknemers een opslag gegeven. (-ie)

3. De natuur heeft zo haar grillen. (-uur)

4. De radio was kapot, maar ik heb hem gerepareerd. (de-woord)

Let op!

Als datgene waar je naar verwijst (het antecedent) uit meerdere woorden bestaat, moet je naar het belangrijkste woord kijken.

De commissie van Leerdam 100 jaar... 

Wat of dat?

'wat' of 'dat'
Wat is goed?

1. Het shirt dat we dragen met de voetbalclub heeft het logo van onze sponsor.

2. Het shirt wat we dragen met de voetbalclub heeft het logo van onze sponsor.

'wat' of 'dat'
Wat is goed?

Onthoud: je verwijst alleen met wat:

1. Bij de overtreffende trap
   dat is het allerlekkerste wat ik ooit heb gegeten.
2. Na een onbepaald voornaamwoord (alles wat ik wil..., iets wat..., niets..., het enige...) Iets wat weinig mensen weten is dat de donder en bliksem tegelijk ontstaan bij onweer.
3. Als je terugverwijst naar een hele zin
   De hele klas heeft een voldoende gehaald, wat ik erg knap vind.

'wat' of 'dat'
Wat is goed?

1. Het shirt dat we dragen met de club heeft het logo van onze sponsor.

2. Het shirt wat we dragen met de club heeft het logo van onze sponsor.

Wat of dat? Schrijf op of de zin goed of fout is. Verbeter de foute zinnen.

1. We gaan morgen naar de Efteling, wat ik heel erg leuk vind.
2. Het stemmetje van Peppa Big is het irritantste dat ik ooit heb gehoord.
3. Ik vind het vervelend dat je je zo ergert.
4. Er is iets dat ik je nog wilde vertellen.
5. Het meeste dat ik denk ik onzin.

Wat of dat? Schrijf op of de zin goed of fout is. Verbeter de foute zinnen.

1. We gaan morgen naar de Efteling, wat ik heel erg leuk vind.
2. Het stemmetje van Peppa Big is het irritantste dat ik ooit heb gehoord.
3. Ik vind het vervelend dat je je zo ergert.
4. Er is iets dat ik je nog wilde vertellen.
5. Het meeste dat ik denk ik onzin.

1. goed
2. fout > wat
3. goed
4. fout > wat
5. fout > wat  

Wat of dat? 

Kortom: altijd dat, behalve bij...

1. onbepaald voornaamwoord (iets, niets, datgene...)

2. overtreffende trap (mooiste, interessantste, slaapverwekkendste)

3 verwijzing naar een (bij)zin
(De reus lag diep te slapen, wat klein duimpje moed gaf.)

Oefenen

-  Lezen: theorie uit de reader over verwijswoorden 5.1 en 5.2 blz. 5 en 6

- Maken opdracht E (zonder zin 4 en 8) en F (alleen zin 1, 4 en 5) blz. 13

- En maken opdracht C en D blz. 12, 13.