SO Thema 6 Gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

oefen SO Gedrag

Jullie gaan een SO maken over het onderwerp gedrag. Hierbij mogen jullie je boek gebruiken.

Een egel houdt een winterslaap in opgerolde toestand, is dit gedrag? Leg je antwoord uit.

Bekijk de video op de volgende slide en geef dan antwoord op de volgende twee vragen.

Wat is dit voor gedrag? En waarom vertoont deze vogel dit gedrag?

Als deze vogel hetzelfde gedrag bij een huismus doet, zal dit dan hetzelfde effect hebben? Licht je antwoord toe.

Zilvermeeuwen

Zilvermeeuwen rollen eieren die uit het nest zijn gerold, terug in het nest. Bij onderzoek is gebleken dat zij namaakeieren, die wel twintig maal zo groot zijn als de eigen eieren eerder in het nest rollen dan de eigen eieren. De namaakeieren hebben hetzelfde kleurpatroon als de eigen eieren.

Naar aanleiding van deze gegevens worden de volgende beweringen gedaan:
1 Het grote namaakei is een sleutelprikkel voor het inrolgedrag, het normale eigen ei niet.
2 Het grote namaakei is een motiverende factor voor het inrolgedrag, het eigen ei niet.
3 Bij het inrolgedrag is sprake van een leerproces door inprenting.

De volgende vraag gaat hierover.

Welke van deze beweringen is of welke zijn juist?

1. Geen
2. Alleen 1
3. 1 & 3
4. 1, 2 en 3

Bekijk de video op de volgende slide en geef dan antwoord op de laatste twee vragen.

Geef een gedragsmatige verklaring voor het op eten van de muis door de kip. (We gaan er hier even vanuit dat de kip de muis op eet)

Jim doet gedragsonderzoek bij kippen. Hij noteert gedurende tien minuten de gedragselementen van vier hennen P tot en met S. Hij noteert de volgende resultaten:
P: loopt rond - pikt R - drinkt - pikt R - pikt voedsel - wacht
Q: loopt rond - wacht - pikt voedsel - loopt rond - wacht - drinkt - loopt rond.
R: wacht - loopt rond - drinkt - pikt Q - pikt voedsel - wacht - loopt rond.
S: loopt rond - pikt voedsel - pikt P - wacht - loopt rond.
Welke kip is dominant? Licht je antwoord toe.

Leerprocessen

Hieronder staan vijf situaties:

1. Een met de fles grootgebracht weeslammetje volgt zijn verzorger, zelfs nadat het bij de kudde is gezet.

2. Als een chimpansee wordt geconfronteerd met dozen en bananen die te hoog zijn om erbij te kunnen, stapelt hij de dozen op om de bananen te bereiken.

3. Een inktvis stopt met het aanvallen van een prooi in een stopfles als die prooi steeds naar de bodem van de fles wordt bewogen.

4. Als vinken die geïsoleerd opgroeien slechts flarden van het vinkenlied kennen, verbeteren ze hun lied als ze in contact worden gebracht met soortgenoten.

5. Als de kop van een regenworm steeds wordt aangetikt, worden de spierbewegingen waarmee de kop wordt teruggetrokken steeds minder sterk

Geef in de volgende slide met slepen aan wat voor type leren bij elk van deze situatie optreedt. Sleep het vakje met het dier naar het juiste leerproces

Imitatie

Conditionering

Inzicht

Gewenning

Inprenting

1: het lammetje

2: de chimpansee

3: de inktvis

4: de vinken

5: de regenworm

Sleutelprikkel of supranormale prikkel?

Sleep de foto's tekst naar de juiste plek.

sleutelprikkel

supranormale prikkel

Geef bij de onderstaande gedragingen (a t/m d) aan of het gedrag aangeleerd is door gewenning, inprenting, conditionering of imitatie.

Sleep het juiste woord achter iedere gedraging.

a Een chimpansee ontdekte dat hij termieten uit een termietenheuvel kon halen met een stokje. Na een korte tijd vertoonden verschillende andere chimpansees in de omgeving dit gedrag ook.

b Een hond helpt zijn blinde baas veilig oversteken.

c) Jonge ganzen, net uit het ei, lopen achter een verzorger aan en blijven dit doen.

d Een rat schrikt niet meer van een hard geluid.

conditionering

gewenning

imitatie

inprenting

Twee leerlingen doen een onderzoek naar het gedrag van chinchilla’s in een dierentuin. De leerlingen noteren welke gedragingen ze zien zijn bij de verschillende chinchilla’s. Ze kiezen één bepaalde chinchilla uit en noteren vijf minuten lang, elke vijf seconden, welk gedrag dit dier vertoont. De resultaten staan in de tabel hiernaast. Klik op de afbeelding om te vergroten.

Hoe wordt de lijst van gedragingen in de tabel genoemd? Een ...