Bewegen en gezondheid les 4

• Bewegen sport en maatschappij
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Bewegen en gezondheid les 4

- Terugblik vorige les + nakijken
- Theorie paragraaf 1.3 en 1.4

- Maken diagnostische vragen

Nakijken:
Antwoorden staan in de studiewijzer

Jullie hebben gelezen dat spiervezels dus alleen maar helemaal aanspannen of helemaal ontspannen, verder niets. 

Toch kun je meer of minder kracht leveren. En dat is handig, anders zou je eieren elke keer stuk knijpen als je ze oppakt. 

Niet alle spiervezels in een spier trekken tegelijk samen, dit gaat per groepje spiervezels. Deze groepjes trekken samen als ze een signaal uit het zenuwstelsel krijgen. Hoe meer spiervezelgroepjes tegelijk samentrekken, hoe groter de kracht is die een spier levert.

Jullie hebben gelezen over actine,
myosine en sarcomeren. 

Lastig onderwerp?
Bekijk dan het filmpje op de volgende pagina. Dit geeft een makkelijkere uitleg dan het boek doet!

Bewegen en gezondheid 

Les 3

Bekijk dit filmpje van 0:32 tot 3:53. Tot daar wordt er uitleg gegeven over de werking van myosine en actine (een lastig onderdeel!)

https://www.youtube.com/watch?v=S2VlC78jNQ4&t=4s

Vervolg paragraaf 1.3 - 'Het bewegingsapparaat'

Het zenuwstelsel

Een gezond zenuwstelsel zorgt ervoor dat alle functies van ons lichaam op de juiste manier werken.

- Centraal zenuwstelsel = Hersenen en ruggenmerg

- Perifeer zenuwstelsel = De verbinding tussen het centrale      zenuwstelsel en de spieren + organen.

In je CZ worden beslissingen genomen op grond van de signalen die binnenkomen. Deze beslissingen kunnen bewust zijn (gooien of vangen van een bal) of onbewust (zoals het verhogen van je hartslag bij inspanning). 

Het PZ geeft dus voornamelijk signalen door en heeft een onderverdeling tussen sensorisch en motorisch.

Het sensorische zenuwstelsel geeft met behulp van je zintuigen informatie door over wat er met je gebeurt. Jij ziet bijvoorbeeld een bal aankomen. Deze informatie gaat naar je centrale zenuwstelsel en vervolgens zorgt het motorische zenuwstelsel dat je arm in beweging komt om de bal te vangen. 

En nu...

Bladzijde 42 t/m 44 hebben jullie al gelezen. Dit gaat over:

1. Motorisch leren (er wordt een duidelijk voorbeeld

    gegeven van het leren fietsen)

2. Je bloedsomloop.

    Voor extra uitleg: zie filmpje (tot 1:10)

1.4 Blessurepreventie en -behandeling


Er zijn 3 vormen van blessurepreventie:

1. Primaire blessurepreventie
   
2. Secundaire blessurepreventie
   
3. Tertiaire blessurepreventie

Primaire preventie

Secundaire preventie

Tertiaire preventie

Het voorkomen van het verergeren van een bestaande blessure

Het voorkomen van blessures

Het verminderen van een opkomende blessure

Endogene blessures

Een blessure kan veroorzaakt worden door factoren die in het lichaam gelegen zijn en hebben te maken met de belastbaarheid van een sporter. 

Exogene blessures

Deze blessures ontstaan door factoren van buiten het lichaam zelf. 

Chronische blessures

Is langdurig en slepend van aard (kan wel over gaan)

Acute blessures

Is plotseling, denk bijvoorbeeld aan het verzwikken van je enkel

Acute exogene blessure

Acute endogene blessure

Chronische exogene blessure

Chronische endogene blessure

Er is sprake van herhaaldelijke overbelasting waardoor er degeneratie van bijv. de spier optreedt. Voorbeeld: tenniselleboog

Veroorzaakt door een relatief kleine overbelasting. Bijvoorbeeld een zweepslag

Ontstaan door direct inwerkend geweld op het lichaam. bijvoorbeeld een trap tegen de enkel

Ontstaan door herhaaldelijk direct inwerkend geweld van buitenaf. Bijvoorbeeld een bokser die telkens een klap op zijn hoofd krijgt

Endogene factoren:

Wat er in het lichaam zelf gebeurt, noem je de functionele belasting. De bovengrens van de functionele belasting is de belastbaarheid. De belastbaarheid heeft te maken met endogene factoren, zoals:

- Conditie

- Goede gezondheid en lichaamsverzorging

- Volledig herstel na een blessure

- De voorbereiding op een belasting

- Het afbouwen na een sportactiviteit

- De sport specifieke vaardigheid

- De aanleg en bouw van het lichaam

- leeftijd

- Mentaliteit 
- Ervaring

Exogene factoren:

Bij verstandig verantwoord sporten moeten belasting en belastbaarheid goed op elkaar worden afgestemd. De belasting heeft te maken met exogene factoren, zoals:

- Het karakter van de sport

- Materiaal

- Accommodatie

- Wedstrijdleiding

- Trainers/coaches

- Fair play

De belangrijkste preventiemaatregelen:

- Houd rekening met de intensiteit (vooral bij ziekte/blessure)

- Zorg voor een goede conditie en gezondheid

- Bereid je in de trainingen goed voor op wedstrijden

- Train onder deskundige begeleiding

- Doe altijd een goede warming-up en sluit af met een cooling down

- Zorg voor beschermende kleding schoenen, bandages, materiaal

- Houd je aan de regels 

De grote wat-weten-jullie-al-test!

Wat is de volgorde van handelen bij een (ernstig) ongeval?

1

2

3

4

5

Let op veiligheid van jezelf, het slachtoffer en omstanders

Stel het slachtoffer gerust

Beoordeel de situatie (wat is het letsel)

Schakel professionele hulp in

Help het slachtoffer zo goed mogelijk

Een botbreuk is een acute blessure

1. waar
2. niet waar

Waarin leg je iemand
die bewusteloos is?

1. Stabiele builigging
2. Stabiele zijligging
3. Stabiele rugligging
4. Hangmat

Als je een gewond slachtoffer (dat niet kan opstaan) moet verplaatsen, welke techniek gebruik je dan?

1. Klemgreep bovenarm
2. Rautekgreep
3. Dubbele Axel
4. Slachtoffer niet verplaatsen

Een goede warming-up voorafgaand aan een sportactiviteit is een voorbeeld van....

1. Een endogene factor
2. Een exogene factor

Waar zit de origo
van de bicep?

1. Groen
2. Rood

Wat is primaire blessurepreventie?

1. voorkomen verergeren bestaande blessures
2. voorkomen van blessures
3. verminderen opkomende blessure
4. voorkomen blessuregevoelige situatie

Ik denk dat ik een voldoende ga
halen voor BSM

Ja

Twijfel

Nee

Wat is je eerste stap bij een verslikking of luchtwegblokkering?

1. Probeer het voorwerp te verwijderen
2. 5 slagen tussen de schouderbladen geven
3. 5 buikstoten (heimlich)
4. 112 bellen

Wanneer mag je een slachtoffer met onderkoelingsverschijnselen niet meer actief opwarmen?

1. Als het slachtoffer niet meer goed kan zien
2. Als de lichaamsfuncties het niet meer goed doen
3. Dit mag nooit
4. Dit mag altijd

-----------

-----------

-----------

----------------

-----------

Deltaspier

Rechte buikspier

Uitwendige schuine buikspier

Slaapspier

Voorhoofdspier

Het dragen van een helm tijdens het mountainbiken is een voorbeeld van...

1. Een endogene factor
2. Een exogene factor

Elke warming-up heeft, wat betreft de opbouw, vier aandachtspunten waarmee je rekening moet houden. Benoem deze vier aandachtspunten.

Waar of niet waar:

Verzwikking = schade aan kraakbeen en kapsel van een gewricht.
Verstuiking = meer schade dan bij verzwikking, en de pezen zijn vaak ook beschadigd.

1. Waar
2. Niet waar

Waarom koelen we in sommige gevallen een geblesseerd lichaamsdeel?

1. Dit vermindert de bloedstroom
2. Beperken van zwelling
3. Zorgt voor pijnvermindering
4. Alle antwoorden zijn goed

Hoe heet het vocht dat het smeermiddel is voor je gewrichten en extra wordt aangemaakt tijdens de warming-up?

De hoeveelheid slaap die een mens nodig heeft is....

1. voor elk mens hetzelfde
2. leeftijdsafhankelijk

Wat wordt aangewezen
bij punt A?

A

1. Spierbundel
2. Bundel van spiervezels
3. Spiervezel
4. Kern van een cel

Hemoglobine is...

1. een eiwit die voor sterke botten zorgt
2. een vitamine die je bloed rood kleurt
3. een eiwit die zuurstof vervoert
4. een eiwit dat ijzer transporteert

Uit welke 3 fasen bestaat een goede warming-up?

Centraal zenuwstelsel

Perifeer zenuwstelsel

Dit bestaat uit je hersenen en ruggenmerg

Dit geeft voornamelijk signalen door 

Hier worden de beslissingen genomen op grond van de signalen die binnenkomen

Dit bestaat uit een sensorisch en motorisch gedeelte

Handschoentjes

Pleisters

Steriele gaasjes

Isolatiedeken

Desinfectiemiddel

Snelverband

Dit heb je nodig als je iemand met een bloeding helpt, om besmetting tegen te gaan

Middel om een wond schoon te maken, meestal een vloeistof of creme met sterilon

Dit heb je nodig bij kleine wondjes, om te voorkomen dat er viezigheid in het wondje komt

Dit is steriel verpakt en zijn vrij van bacteriën. Hierdoor kan een (grotere) wond goed schoongehouden worden

Dit gebruik je om een slachtoffer te beschermen tegen afkoeling en in enkele gevallen tegen verhitting

Een combinatie van steriel gaas en verband. 

Hoe noemen we hersenen en ruggenmerg samen?

1. Animaal zenuwstelsel
2. Perifeer zenuwstelsel
3. Centraal zenuwstelsel
4. Autonoom zenuwstelsel

Wat doe je als eerst wanneer iemand zijn enkel verzwikt heeft?

1. Koelen
2. Immobiliseren
3. Letten op veiligheid
4. Elevatie

Wanneer eet je genoeg?

1. Je lichaam kan dit zelf aangeven door een 'hongergevoel'
2. Wanneer je 3 maaltijden per dag eet en 2 tussendoortjes
3. Wanneer je het aantal Kcal eet wat je actief verbrand met sporten en bewegen
4. Wanneer je evenveel Kcal eet wat je op een dag verbrand (zowel actief als in rust)

Een sporter heeft meer slaap nodig dan iemand die niet of nauwelijks sport?

1. Waar
2. Niet waar

Een goede warming-up duurt ongeveer.....

1. 20 minuten
2. 10 minuten
3. 5 minuten
4. Dit is afhankelijk van de duur van je sportactiviteit

De belastbaarheid heeft te maken met de endogene factoren van de sporter;
De belasting van de sporter heeft te maken met exogene factoren.

1. Het karakter van de sport, de kwaliteit van de accommodatie en het materiaal zijn endogene factoren;
2. Iemands conditie, de aanleg, de mentaliteit en ervaring zijn exogene factoren.

1. 1 is waar en 2 is niet waar
2. 1 is niet waar en 2 is waar
3. beide zijn waar
4. beide zijn niet waar

Hoe heet deze grote spier?

1. Gluteus maximus
2. Schouderblad
3. Grote schouderspier
4. Monnikskapspier

Welke pijl geeft de antagonist
van de bicep weer?

1. Rood
2. Groen
3. Geel

Succes met de BSM-toets

Tips:

Pak het serieus aan (voorbereiding)

Neem de tijd (voor, maar ook tijdens de toets)

Lees de vragen goed door!

Leer het boek (1.1 t/m 1.4 en de spieren)

Gebruik de lesson-up's in je voorbereiding en maak de diagnostische vragen!