5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Afspraken

• De telefoon blijft in de telefoontas!
• Je zit volgens de plattegrond
  
• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, huiswerk gemaakt.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we na de les of in de pauze
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

Lessonup:

• Bij het einde van de timer start de les.
• Login met je eigen naam.

Noord-Italiaanse steden als Genua en Venetië profiteerden van de kruistochten. Op welke manier?

1. Zij vervoerden kruisvaarder via het Middellandse zeegebied naar Jeruzalem
2. Zij sloten handelsverdragen met handelaren uit het Midden-Oosten
3. Zij hadden de meeste kruisvaardersstaten in handen en profiteerden van de belasting
4. Zij verkochten betere wapens aan kruisvaarder op weg naar Jeruzalem

Wat betekent de uitspraak: 'Memento mori'?

1. Pluk de dag
2. Geloof in de heer
3. Geniet van het leven
4. Gedenk te sterven

Wat betekent de uitspraak: 'Carpe Diem'?

1. Pluk de dag
2. Geloof in de heer
3. Geniet van het leven
4. Gedenk te sterven

Leg uit dat het motto: 'Carpe Diem' goed past bij de levensstijl van de rijke Italiaanse handelaren.
(HW vraag 2b)

Welke van de onderstaande zinnen is geen oorzaak voor de Renaissance?
(hw vraag 2a)

1. Opkomst van welvarende burgerij in Noord-Italië
2. Uitwisseling van kennis door de kruistochten
3. Innovaties in de schilderkunst
4. De ruïnes van de oudheid in Italië

Wat zou de kerk van de Renaissance vinden?

1. Slecht, een luxe leven leidden is alleen maar zondig
2. Geen mening, zolang de echte gelovigen er maar bij weg blijven
3. Goed, de kerk was rijk en kon nu eindelijk wat met het geld doen
4. Het is maar net wie je het vraagt

Door lichamen te ontleden kwam de wetenschapper Vesalius erachter dat de ideeën van de oude Griekse Arts Galenus fouten bevatte.

Deze bron bevat zowel kenmerken van de renaissance als van het humanisme. Benoem van elk een voorbeeld

Door lichamen te ontleden kwam de wetenschapper Vesalius erachter dat de ideeën van de oude Griekse Arts Galenus fouten bevatte.

Wat zou de kerk van het werk van Vesalius vinden?

1. Goed, zo kwamen ze meer te weten over het wonder van God.
2. Neutraal, de kerk bleef weg bij dit soort praktijken.
3. Slecht, volgens de bijbel moet het lichaam intact blijven voor het hiernamaals.

Kort samengevat

• Tijdens middeleeuwen was men te druk met het hiernamaals (memento mori - gedenk te sterven). Tijdens de renaissance wilde men zoveel mogelijk genieten van het leven hier op aarde (carpe diem - pluk de dag)

• Opkomst renaissance mede tot stand gekomen door:

1) Hernieuwde interesse in het klassieke erfgoed uit de Italiaanse bibliotheken.

2) Herontdekking van oudheid filosofen door de culturele uitwisseling gedurende de kruistochten.

3) Opkomst van een (rijke) zelfbewuste burgerij in Noord-Italië met een luxueuze levensstijl.

4) Val van Constantinopel (1453) zorgt ervoor dat veel mensen met klassieke idealen en denkbeelden vluchten naar Italië.

• Humanisten bediscussieerden sociale, politieke, religieuze en morele waarden met als doel de wereld te verbeteren. Bijvoorbeeld fouten in de vulgaat (bijbel) aantonen door middel van oude klassieke bijbelteksten.

• Tijdens de renaissance veranderde het mentale en fysieke mensbeeld.
  

Nieuw wereldbeeld

• Door toedoen van de Renaissance (uitwisseling kennis / toename rijkdom) kwam men in Europa in aanraking met goederen uit het Midden-Oosten (en verder)

• Via steden als Genua en Venetië werden de goederen doorgevoerd naar steden als Brugge en Antwerpen.

• Omdat deze spullen schaars waren en zeer gewild in Europa steeg de prijs van deze goederen enorm. 

• Handelsroute (zijderoute) loopt door het Ottomaanse rijk; Ottomanen willen zelf aan de route verdienen en weigeren handelaren uit Europa toe te laten.

• Begin van de ontdekkingsreizen

Bedenk wat voor gevolgen het wegvallen van de Zijderoute heeft voor de Renaissance in Italië

Race naar Indië

• Hendrik de Zeevaarder (1453): ontdekt tot halverwege Afrika en sticht hier een factorij

• Bartholmeus Diaz (1488): ontdekt de zeeroute om Kaap de Goede Hoop

• Vasco da Gama (1498): ontdekt de zeeroute naar India

• Portugal bemachtigd hiermee een monopolie
  

Wat is een monopolie?

1. Een bekend bordspel waarbij je straten moet kopen etc.
2. Het recht om in een bepaald gebied of op een bepaald product te handelen
3. Het alleenrecht om in een bepaald gebied of op een bepaald product te handelen
4. Het recht om een oorlog te mogen beginnen om handel in een bepaald product af te dwingen

Bedenk twee redenen waarom de reizen van Hendrik de Zeevaarder en Bartholomeus Diaz essentieel waren voor het succes van Da Gama?

01:09

Waarom zouden zowel Portugal als Spanje akkoord gaan met deze verdeling in hetverdrag van Tordesillas (1494

04:53

Van de expeditie kwam slechts één schip terug met aan boord kruidnagel en kaneel. Werd de expeditie beschouwd als een succes of niet?

1. Succes
2. Geen succes

Columbus

• Terwijl Portugal al een zeeroute had ontdekt naar India was Spanje nog bezig met een oorlog tegen de moslims (reconquista)

• In 1492 werd de eerste expeditie uitgezonden voor een alternatieve route naar Indië.
  

• Columbus ontdekt per ongeluk Amerika.

• Om oorlog te voorkomen wordt het verdrag van Tordesillas opgesteld; echter werd de scheidslijn te ver naar het westen getekend waardoor Portugal een groot deel van Brazilië in handen krijgt (probleem voor later...)
  

Wat werd afgesproken in het Verdrag van Tordesillas

1. De verdeling van de wereld tussen Spanje en Portugal
2. De verdeling van de koloniën onder de Europese landen
3. Vaststellen van monopolie rechten tussen Spanje en Portugal
4. Een wapenstilstand tussen Spanje en Portugal

Op de kaart zie je verdeling van het verdrag van Tordesillas. Sleep de vlaggen naar de goede plaats op de afbeelding

00:37

Als je de Inca samenleving zou moeten vergelijken met een westerse samenleving. Waar lijkt deze dan het meeste op?

1. Middeleeuwse samenleving
2. Romeinse samenleving
3. Egyptische samenleving
4. Jagers en boeren samenleving

04:55

De Inca's kwamen ten val door drie redenen. Welke waren dit?

Homework

Lezen: 87 - 88

Maken: 1, 3 en 4

Uitwerken: leerdoelen 5.2