9: tekststructuur

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

4H - Stoomcursus Leesvaardigheid 

Les 9 van 12

Globale planning per week

Maar eerst: herhaling!

Wat waren ook alweer de drie
basiscomponenten van communicatie?

Bedenk een hoofdgedachte
bij dit plaatje

Waarom denk je dat mensen vaak zeggen dat je een inleiding pas ná het middenstuk moet schrijven?

Als je achteraf de inleiding schrijft, word je achteraf gedwongen nog eens grondig naar je tekst te kijken en kritisch te letten op de strekking en de opbouw ervan.

5 Tekststructuren

Leerdoelen § 5

1. Ik weet wat een vaste tekststructuur is en welke vijf hoofdmodellen er zijn.
2. Ik kan me oriënteren op een tekst en daarin de structuur herkennen.
3. Ik kan uitleggen waarom een bepaalde structuur bij een tekst past.

Welke tekststructuren
ken je nog uit 3 havo?

Vaste tekststructuren

Naam	Inleiding	Kern	Slot
Aspectenstructuur	onderwerp	aspecten van onderwerp	samenvatting
Vraag-antwoordstructuur	vraag	mogelijke antwoorden	samenvatting / beste antwoord
Verleden-heden-toekomststructuur	onderwerp	situatie vroeger situatie nu	conclusie / toekomstverwachting
Voor-en-nadelen-structuur	vraag of stelling	voordelen nadelen	afweging / conclusie
Argumentatiestructuur	stelling	(tegen)argumenten weerleggingen	conclusie / stelling
Verklaringsstructuur	verschijnsel	kenmerken/voorbeelden oorzaken/verklaringen	conclusie / meest waarschijnlijke verklaring
Probleem-oplossingsstructuur	probleemstelling	beschrijving, oorzaken, gevolgen en oplossingen	beste oplossing

Waarom is het nuttig om te weten welke tekststructuren er zijn?

Het nut

Voor de lezer

Je weet wat je kunt verwachten van een tekst en je kunt gericht zoeken naar de informatie die je nodig hebt.

Voor de schrijver

Je creëert een logische route door je tekst en kunt informatie beter ordenen.

Een check!

Stel: je moet een tekst schrijven met als onderwerp Taalverloedering door straattaal.

1) Formuleer een hoofdgedachte.

2) Kies een passende tekststructuur.

Een paar minuten bedenktijd, daarna intypen in LessonUp!

1) Wat is je hoofdgedachte?
2) Welke tekststructuur past daarbij?

Aan de slag!

Je start met de verwerking van de theorie. Deze vind je op pagina 62-63 van het theorieboekje.

• Maak de verkenningsopdrachten 1 t/m 4 in het oefenboekje op pagina 46.
• Klaar? Kies uit opdracht 5, 7 en 8 één opdracht om te maken. 
• Klaar? Lees alvast de tekst op pagina 48.

Wederom, een korte check

Je krijgt zo drie situaties voorgeschoteld. Welke tekststructuur past bij de beschreven situatie?

Nota bene: tekststructuren passen dus niet alleen bij geschreven teksten, maar ook bij gesprekken!

Stel: je hebt slecht kunnen leren voor de toetsweek en nu heb je vier onvoldoendes. Je praat hierover met je mentor. Welke structuur kies je voor dat gesprek?

1. aspectenstructuur
2. argumentatiestructuur
3. vraag-antwoordstructuur
4. probleem-oplossingsstructuur

Stel: je hebt in de toetsweek vijf achten gehaald, nice! Je mentor komt even met je kletsen en wil graag weten wat jij zo goed hebt gedaan. Welke tekststructuur verwacht je in dat gesprek?

1. argumentatiestructuur
2. voor-nadelenstructuur
3. verklaringsstructuur
4. verleden-heden-toekomststructuur

Stel: je hebt van klasgenoten gehoord dat de docent van natuurkunde echt geweldig is. Nu wil jij ook natuurkunde in je pakket! Je twijfelt nog wel, want je overziet het niet allemaal. Welke structuur past bij een gesprek over deze kwestie?

1. aspectenstructuur
2. verklaringsstructuur
3. voor- en nadelenstructuur
4. verleden-heden-toekomststructuur

Huiswerk

• Zorg dat de antwoorden op vraag 1 t/m 4 en 5/7/8 (kies er één) in je schrift staan!
• Alvast voorbereiden? Lees de tekst op pagina 48 (OB) alvast.

Volgende les

We lezen samen de tekst en maken opdracht 9 t/m 14.

In hoeverre heb jij het idee dat je deze leerstof hebt begrepen?

😒🙁😐🙂😃