lijdend voorwerp / meewerkend voorwerp / bijwoordelijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Periode 1 grammatica

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

Stillezen

Is je boek verdwaald? Melden bij de docent

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet ik wat een lijdend voorwerp is
• weet ik wat een meewerkend voorwerp is
• weet ik wat een bijwoordelijke bepaling is. 

• Ik kan de woorden in een zin  herkennen en benoemen.

Uitleg

1. Persoonsvorm: zin vragend maken / in een andere tijd zetten
2. Werkwoordelijk gezegde: pv + alle andere ww
3. Onderwerp: Wie / wat + werkwoordelijk gezegde
4. Lijdend voorwerp: wie / wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp

Voorbeeld

Hij heeft een voetbal gevonden. 

pv = heeft

wwg = heeft gevonden

ond = hij

lv = wie/wat heeft hij gevonden?

De postbode | gaf | het pakketje | aan de buren.


Wat is het lijdend voorwerp?

1. gaf
2. de postbode
3. het pakketje
4. aan de buren

Laura | heeft | haar huiswerk | toch | gemaakt.


Wat is het lijdend voorwerp?

1. Laura
2. haar huiswerk
3. toch
4. heeft gemaakt

Hebben | jullie buren | ook | een dure vakantie | geboekt | via die site?

Wat is het lijdend voorwerp?

1. jullie buren
2. via die site
3. een dure vakantie
4. hebben geboekt

Klopt dit?

In een zin zit altijd een lijdend voorwerp. 

1. Ja
2. Nee

Klopt dit?

Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel (zoals op, in, aan, met, voor e.d.).

1. nee
2. ja

Meewerkend voorwerp

aan (voor) wie/wat + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp

Check daarna of je aan (voor) kunt weglaten of toevoegen.

Soms moet je hiervoor de woordvolgorde aanpassen

Is dit een meewerkend voorwerp?

Hij laat al zijn geld na [aan goede doelen].

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?

Sophie doet jou de groeten

1. Geen meewerkend voorwerp
2. jou
3. Sophie
4. de groeten

Wie heeft mijn scooter gerepareerd?

mijn scooter =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Wat is het meewerkend voorwerp?

Hij geeft zijn zus een knuffel.

Het meewerkend voorwerp is:
De ober heeft eindelijk een glas cola voor Meindert ingeschonken.

Ober, breng mij eens een glas water, alsjeblieft.
Mij =

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. een lijdend voorwerp
4. een onderwerp

Verander toch eens iets aan die haren van je !
aan die haren van je =

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. een onderwerp
4. een lijdend voorwerp

Aan jou kan ik geen geheim vertellen.
Aan jou =

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. een onderwerp
4. een lijdend voorwerp

Ik zal de anderen heus niets vertellen.

de anderen =

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. een lijdend voorwerp
4. een onderwerp

Bevat deze zin een bijwoordelijke bepaling?

De oppas wachtte op het schoolplein op haar oppaskinderen.

1. Nee, de zin bevat geen bijwoordelijke bepaling.
2. Ja, de zin bevat één bijwoordelijke bepaling.
3. Ja, de zin bevat twee bijwoordelijke bepalingen.

Opdrachten 

Versterk jezelf - ontleden zinsdelen

* het lijdend voorwerp

* het meewerkend voorwerp

* de bijwoordelijke bepaling

Klaar? www.cambiumned.nl