transport door membranen 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom terug!

Pak je IPad en ga naar LessonUp.

We doen het volgende vaardigheden practicum.

En we gaan het hebben over osmose.

Programma van deze les

1. Terugblik vorige week
2. Vaardighedenpracticum: een verdunningsreeks maken
3. Nieuwe lesstof: osmose
4. Afsluiting 

Een glas bier van 250ml heeft 5% alcohol. Iemand drinkt 2 glazen. Hoeveel ml alcohol krijgt hij binnen?

1. 10 ml
2. 12,5 ml
3. 25 ml
4. 50 ml

Leg uit wat diffusie is.
Gebruik daarbij het begrip concentratie.

Vaardighedenpracticum 2

Uitleg micropipet

De micropipetten die we gebruiken kosten tussen de 60 en 80 euro per stuk. 

Wees hier dus ontzettend zuinig op!

Luister goed naar de aanwijzingen.

Schade door onzorgvuldig gebruik is

je eigen verantwoordelijkheid.            

Controle micropipet

Belangrijk: Houd de micropipet nooit op de kop!

Stap 1: controleer of de aangegeven hoeveelheid op de micropipet klopt met de hoeveelheid vloeistof die je wilt pipetteren. 

Stap 2: Houd de micropipet op de juiste manier

vast en probeer of je de eerste en de tweede stop 

kunt voelen.

Verdunningsreeks maken: benodigdheden

Controleer of je alles hebt:

-Micropipetten van 2 verschillende volumes met passende pipetpuntjes

-Reageerbuis met stamoplossing (9 ml water + 1 ml methyleenblauw)

-Bekerglas met water

-4 extra reageerbuizen en een dopje om te kunnen schudden

-Reageerbuisrekje  

-Stift om de buizen te markeren

Een verdunningsreeks maken

Stap 1: Markeer de buizen en zet ze op volgorde 

naast elkaar. 1:10-1:100-1:1000-1:10000- 1:100000

De eerste oplossing wordt 1:10 (dus10% kleurstof).

Stap 2: Micropipet in de lucht tot de eerste stop 

indrukken en rustig water opnemen.

Stap 3: In hoek van 45     tegen de rand van een

lege reageerbuis rustig laten leeglopen. Eerst

tot de eerste stop, doordrukken tot de tweede 

stop. Vul zo alle lege buizen met 9ml water. 

Stamoplossing

Een verdunningsreeks maken

Stap 4: Pipetteer nu met de kleine micropipet

op dezelfde manier 1ml van de stamoplossing

in de eerste reageerbuis.

Stap 5: Doe het dopje op de tweede reageerbuis

en schud deze goed. Zet terug en haal de dop er

weer af.

Stap 6: Herhaal stap 4 en 5 met de andere 

buizen. 1 ml van buis 2 in buis 3, schudden, van

buis 3 in buis 4 etc. 

Een verdunningsreeks maken

Stap 7: Vergelijk je verdunningsreeks met die van mij en van klasgenoten. Komen ze overeen? Heb je ergens een fout gemaakt?

Stap 8: Leg alle gebruikte objecten in de hoek van je tafel, zodat ze kunnen worden opgehaald.  

Permeabel membraan

In vloeistoffen die gescheiden zijn door een doorlatend membraan zal na enige tijd diffusie optreden.

Semipermeabel membraan

In vloeistoffen die gescheiden zijn door een deels doorlatend membraan vindt osmose plaats: de verplaatsing van water van de ene naar de andere kant van het membraan.

Osmotische waarde

De osmotische waarde van een oplossing wordt bepaald door het aantal opgeloste deeltjes per volume-eenheid. 

Hoe meer deeltjes in de oplossing, hoe hoger de osmotische waarde. Het maakt niet uit om wat voor opgeloste deeltjes het gaat. 

(Voorbeeld: Een oplossing van 10ml met 1000 deeltjes NaCl heeft een 2 keer zo hoge osmotische waarde dan een oplossing van 10 ml met 1000 deeltjes glucose. Dit komt omdat NaCl uiteenvalt in Na⁺ en Cl^-, dus in de oplossing zijn nu 2000 deeltjes aanwezig.)

Welke oplossing heeft de hoogste osmotische waarde?

1. 100 ml water met 1000 moleculen NaCl
2. 100 ml water met 1000 moleculen glucose
3. 50 ml water met 1000 moleculen NaCl
4. 50 ml water met 1500 moleculen glucose

Cellen hebben een semi-permeabel membraan

Kleine moleculen als O₂ en CO₂ kunnen ongehinderd door de 

membraan van een cel. H₂O kan dit slechts heel langzaam. Sommige cellen hebben speciale eiwitten in hun membranen voor snelle passage van water in en uit de 

cel. Deze heten aquaporines. Niercellen

hebben bijvoorbeeld heel veel aquaporines.

Osmose bij dierlijke cellen

Hypertone oplossing    Isotone oplossing   Hypotone oplossing

Osmose bij plantaardige cellen

De osmotische waarde van bloed komt overeen met de osmotische waarde van een 0,9% zoutoplossing. Wat gebeurt er met rode bloedcellen als je een druppel bloed in een bekerglas met gedestilleerd water doet?

Zelfstandig werken

Wat: Paragraaf 1.5: opdr. 39 t/m 42 en 44 t/m 46

Hoe: Je mag zacht overleggen met je buur. Heb je een vraag, lees eerst de lesstof. Lukt het niet? Steek dan je hand op (oranje).

Tijd: tot 13:50

Klaar?: Ga aan de slag met de opgaven uit vorige

paragrafen die je nog niet hebt gemaakt. 

Wat gebeurt er met rode bloedcellen als je een druppel bloed in een sterke zoutoplossing doet?

1. De cellen knappen
2. De cellen behouden hun vorm
3. De cellen verschrompelen
4. De gaan op spanning staan: turgor

Wat gebeurt er met plantencellen wanneer je een blad sla in een sterke zoutoplossing legt?

1. De cellen knappen
2. Er gebeurt niks met de cellen
3. De cellen gaan op spanning staan: turgor
4. De cellen laten los van de celwand: plasmolyse

Volgende les

Laatste vaardighedenpracticum: gebruik van de micropipet

Laatste deel over celmembranen:

Passief en actief transport