11.5 dl2 Opname van voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 11.5: Opname van Voedingsstoffen

Deze les:

- 11.5 dl2: leerdoel 13

- Opdrachten

- Verwerken resultaten enzympracticum

Leerdoelen 11.5

12. Je legt het verband tussen de bouw van de dunne darm en zijn opnamecapaciteit. 

13. Je beschrijft de opname van wateroplosbare en vetoplosbare voedingsstoffen. 

14. Je beschrijft de bijdrage van de lever aan de verwerking van vetachtige stoffen. 

Resorptie 

Stoffen moeten door de darmcel heen om bij een bloedvat te kunnen komen.

Gaat via transporteiwitten. 

Resportie

De opname van stoffen uit de darminhoud door de darmcellen heet resorptie.

Voor resorptie moeten stoffen het celmembraan van de cel passeren. Van de darminhoud naar de darmcel en aan de andere kant van de darmcel naar de weefselvloeistof.

Bloedvaten en lymfevaten nemen de stoffen op uit de weefselvloeistof.

Resorptie 

Verteringsproducten kunnen op verschillende manieren het celmembraan van de darmwandcel passeren. Dit is vrijwel altijd met een transporteiwit. 

Passief/Actief en Uniport/Symport/Antiport (zie boek)

Passief/actief transport

Transport via eiwitten

Resportie 

Glucose en 

aminozuren gaan samen met Na+ door 

een transporteiwit.

Concentratie-gradiënt (concentratie-

verschil) voor Na+ nodig!

Resportie 

Aan de andere kant gaan glucose/ aminozuren door een ander transporteiwit.

Resportie 

Om de concentratie Na+ in de darmcellen laag te houden liggen er aan deze kant ook Na+/K+ pompen.

Die pompen 2 K+ naar binnen en 3 Na+ naar buiten. 

Resportie

Er zijn ook transporteiwitten die vitamines opnemen.

Water gaat de darmcellen in als gevolg van osmose.

Water wordt ook weer afgegeven aan de weefselvloeistof en daarna aan het bloed.

Resportie

Door de eigenschappen van vetten gaat de resorptie van vetten anders dan voor wateroplosbare stoffen.

Losse vetzuren diffunderen de cel in.

Monoglyceriden gebruiken een transporteiwit.

MAG=monoglyceride

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

Korte en middellange losse vetzuren (≤ 12 c atomen) diffunderen de cel uit en komen in de bloedsomloop (4).

Lymfevat

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

Lange vetzuren en monoglyceriden worden door de cel weer tot triglyceriden gevormd (1).

Lymfevat

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

De triglyceride worden een vetdruppel en worden door het golgisysteem omgeven door een membraan = chylomicron (2).

Lymfevat

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

Het chylomicron verlaat de cel via exocytose en gaat een lymfevat in (3).

Lymfevat

Transport vetachtige stoffen

De chylomicronen gaan via de lymfevaten bij de sleutelbeenader de bloedsomloop in.

Uiteindelijk bereiken alle opgenomen vetachtige stoffen de lever.

Opdrachten

- Maak 11.5 leerdoel 13 opdr. 61 + 62

Klaar? Verwerken resultaten Enzympracticum

--> bekijk beoordelingsmodel in Classroom