Grammatica - module: werkwoorden

• Duits
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2-6

Grammatica 

Module werkwoorden

De onregelmatige werkwoorden: haben, sein & werden in de tegenwoordige tijd

sein

= 

zijn

ich	bin
du	bist
er/sie/es wer/man	ist
wir	sind
ihr	seid
sie	sind
Sie	sind

ik	ben
jij	bent
hij/zij/het/ wie/men	is
wij	zijn
jullie	zijn
zij	zijn
u	bent

Het rijtje 'sein', 'haben' & 'werden' moet je uit je hoofd leren!

sein

= 

zijn

ich	bin
du	bist
er/sie/es wer	ist
wir	sind
ihr	seid
sie	sind
Sie	sind

ik	ben
jij	bent
hij/zij/het/ wie	is
wij	zijn
jullie	zijn
zij	zijn
u	bent

Het rijtje 'sein', 'haben' & 'werden' moet je uit je hoofd leren!

werden

=

worden,

zullen

ich	werde
du	wirst
er/sie/es wer	wird
wir	werden
ihr	werdet
sie	werden
Sie	werden

ik	word
jij	wordt
hij/zij/het wie	wordt
wij	worden
jullie	worden
zij	worden
u	wordt

Het rijtje 'sein', 'haben' & 'werden' moet je uit je hoofd leren!

De onregelmatige werkwoorden: haben, sein & werden in de verleden tijd

De werkwoorden haben, sein & werden in de verleden tijd

sein = zijn	haben = hebben	werden = worden, zullen
ich war	ich hatte	ich wurde
du warst	du hattest	du wurdest
er / sie / es war	er / sie / es hatte	er / sie / es wurde
wir waren	wir hatten	wir wurden
ihr wart	ihr hattet	ihr wurdet
sie / Sie waren	sie / Sie hatten	sie / Sie wurden

Ich bin gewesen. 

Ich habe gehabt.

Ich bin geworden. 

Het voltooid deelwoord

Het zwakke werkwoord in de tegenwoordige tijd

Hoofdregel (feesttenten)

	FE-
ich	spiel e
du	spiel st
er / sie / es	spiel t
wir	spiel en
ihr	spiel t
sie / Sie	spiel en

Uitzonderingen - (e)ettenten

ich	heiß e
du	heiß t
er / sie / es	heiß t
wir	heiß en
ihr	heiß t
sie / Sie	heiß en

de EETTENTEN-regel gebruik je als de stam op een -s, -ss, -ß, -x of -z eindigt.

Uitzonderingen 

ich	arbeit e
du	arbeit es t
er / sie / es	arbeit et
wir	arbeit en
ihr	arbeit et
sie / Sie	arbeit en

Als de stam op een -d of -t eindigt, krijg je bij du, er/sie/es en de ihr-vorm een tussen -e!

Uitzonderingen 

ich	öffn e
du	öffn es t
er / sie / es	öffn et
wir	öffn en
ihr	öffn et
sie / Sie	öffn en

Speciale werkwoorden (atmen, regnen, zeichnen, rechnen, öffnen) krijgen bij du, er/sie/es en ihr een tussen e. 

Dit geldt ook bij de werkwoorden: atmen, regnen, zeichnen & rechnen.

Hoe gebruik je deze regels?

1. Neem de stam van het werkwoord 

2. Kijk welk persoonlijk voornaamwoord in de zin staat.

3. Kijk welke regel je moet toepassen. 

- stam op -s, -ss, -ß, -x, of -z = (E)ETTENTEN

- stam op -t of -d = tussen 'e'-regel

- een speciaal werkwoord = tussen 'e'-regel 

- niks bijzonders = FEESTTENTEN-regel. 

Het zwakke werkwoord in de verleden tijd

De verleden tijd

Ook bij atmen, begegnen, regnen, zeichnen en rechnen komt een extra -e. 

Het zwakke werkwoord in de voltooide tijd

Basisregel voor het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden

Het voltooid deelwoord wordt gevormd door: 

GE + STAM + T

Bijvoorbeeld:

hören - Wir haben es gestern schon gehört. 

spielen - Mein Hund hat mit meiner Katze gespielt. 

Uitzondering 1

Het voltooid deelwoord van werkwoorden op -ieren wordt gevormd door: 

STAM + T

Bijvoorbeeld:

fotografieren - Was hast du fotografiert?

Uitzondering 2

Als de stam van het werkwoord op -t of -d eindigt, vorm je het voltooid deelwoord als volgt:

GE + STAM + ET

Bijvoorbeeld:

reden - Ich habe gestern noch mit ihr geredet. 

Uitzondering 3

Bij de werkwoorden: öffnen, atmen, regnen, zeichnen en rechnen vorm je het voltooid deelwoord als volgt:

GE + STAM + ET

Bijvoorbeeld:

öffnen - Ich habe das Fenster geöffnet. 

Uitzondering 

Het voltooid deelwoord van werkwoorden met be- of ver- wordt gevormd door:

STAM + T

Bijvoorbeeld:

besuchen - Wir haben den Zoo besucht.

Wat valt je op aan deze zinnen?

Wir haben es gestern schon gehört. 

Mein Hund hat mit meiner Katze gespielt. 

Was hast du fotografiert?

Wir haben den Zoo besucht. 

Stappenplan

Om welk werkwoord gaat het?

1. Plaats dit werkwoord naar het einde van de zin en maak er als volgt een voltooid deelwoord van:

2. Wat is de stam van het werkwoord?

3. Eindigt de stam op –T, -D of het werkwoord op–IEREN? Zo ja, ga naar stap 4 of 5.

     Zo nee, regel: GE + STAM + T

4. Eindigt de stam op –IEREN, regel: STAM+T

5. Voeg het juiste hulpwerkwoord toe.

Het sterke werkwoord in de tegenwoordige tijd

a-Umlaut regel

fahren = rijden (sterk werkwoord)

Sterke werkwoorden met een a in de stam 

krijgen in de tegenwoordige tijd bij 

du en er/sie/es een Umlaut (puntjes). 

ich fahre

du fährst

er/sie/es fährt

wir fahren

ihr fahrt

sie/Sie fahren

Dezelfde uitgangen als het zwakke werkwoord, dus FEESTTENTEN. 

e/i-Wechsel regel

spreken sprechen	zien sehen
ich spreche	ich sehe
du spr i chst	du s ie hst
er/sie/es spr i cht	er/sie/es s ie ht
wir sprechen	wir sehen
ihr sprecht	ihr seht
sie/Sie sprechen	sie/Sie sehen

Een sterk werkwoord met een e in de stam krijgen in de tegenwoordige tijd bij du en er/sie/es een i(e) .

 

Lange –e wordt ie --> du siehst 

Korte –e wordt i --> du sprichst

Dezelfde uitgangen als het zwakke werkwoord, dus FEESTTENTEN. 

Uitzonderingen op de e/i(e)-Wechsel regel

geven geben	nemen nehmen
ich gebe	ich nehme
du gibst	du nimmst
er/sie/es gibt	er/sie/es nimmt
wir geben	wir nehmen
ihr gebt	ihr nehmt
sie/Sie geben	sie/Sie nehmen

Let op: gehen, stehen, bewegen weliswaar sterk, maar er vindt geen e/i(e)-Wechsel plaats

Bepaal dus wel eerst altijd of een werkwoord zwak of sterk is!

Het sterke werkwoord in de verleden tijd

De verleden tijd van sterke werkwoorden

Voordat je de uitgangen achter de stam kunt plaatsen moet je eerst weten hoe de stam in de verleden tijd eruit ziet. Bij sterke werkwoorden verandert die namelijk in de verleden tijd. 

	Hoofdregel	Stam op -d of -t	Stam op s-klank
	kommen	finden	lesen
ich	kam	fand	las
du	kam st	fand st	las e st
er/sie/es	kam	fand	las
wir	kam en	fand en	las en
ihr	kam t	fand e t	las t
sie/Sie	kam en	fand en	las en

Je moet dus een lijst met sterke werkwoorden uit je hoofd leren! Deze heeft de docent voor jou. 

Het sterke werkwoord in de voltooide tijd

Basisregel voor het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden

Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden moet je simpelweg leren. 

Bijvoorbeeld:

beschrijven - beschreven / beschreiben - beschrieben

zwemmen - gezwommen / schwimmen - geschwommen

Je moet dus een lijst met sterke werkwoorden uit je hoofd leren! Deze heeft de docent voor jou. 

De modale werkwoorden (Modalverben) in de tegenwoordige tijd

Wiederholung (tegenwoordige tijd)

Wiederholung (tegenwoordige tijd)

De modale werkwoorden (Modalverben) in de verleden tijd

HANDIGE TIP!

Stap 1: Leer de stam van de verleden tijd, dus konn-, muss-, durf-, woll- & wuss-.

Stap 2: Leer de uitgangen van de verleden tijd, dus: -te, -test, -te, -ten, -tet, -ten.

HANDIGE TIP!

Stap 1: Leer de stam van de verleden tijd, dus konn-, muss-, durf-, woll- & wuss-.

Stap 2: Leer de uitgangen van de verleden tijd, dus: -te, -test, -te, -ten, -tet, -ten.

Vragen?

Mail jouw docent!