Les 03 - Bepaling van gesteldheid en persoonsvorm tegenwoordige tijd

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Bepaling van gesteldheid en pvtt

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- wat de functie en kenmerken van de bepaling van gesteldheid is; 

- hoe we een bepaling van gesteldheid benoemen; 

- hoe we de persoonsvorm spellen. 

Bepaling van gesteldheid

Als er na het doorlopen van de eerste vijf stappen van de zinsontleding nog zinsdelen overblijven, kan er ook sprake zijn van een bepaling van gesteldheid. 

Een bepaling van gesteldheid vertelt iets over 'de toestand' van het onderwerp, het lijdend voorwerp én over het gezegde. 

Benoemen bepaling van gesteldheid

Je vindt de bepaling van gesteldheid door de volgende vragen te stellen: 

- Hoe + gezegde + onderwerp? 

of 

- Hoe + gezegde + onderwerp +  lijdend voorwerp?

Benoem de bepalingen van gesteldheid

- Je maakt me doodziek met je gezeur. 

- De algemene ledenvergadering benoemde hem tot voorzitter. 

- Na de lange fietstocht kwam hij dorstig thuis. 

- Na zijn vervelende opmerking werd zijn gezicht tot moes geslagen. 

- Hij zat rustig te lezen op een bankje in het park. 

- Nerveus bladerde de journalist door zijn aantekeningen. 

- De profvoetballer keek uit de hoogte naar de straatkinderen. 

Werkwoordspelling

Om werkwoorden op de juiste manier te spellen, vervoegen we ze. Dit houdt in dat we het werkwoord aanpassen aan de rest van de zin.

Vooral de spelling van de persoonsvorm wordt door veel mensen als lastig ervaren. Als je je aan de volgende regels houdt, lukt het jou ook.

Persoonsvorm tegenwoordige tijd enkelvoud

De spelling van de persoonsvorm hangt van het onderwerp af.

*als je of jij het onderwerp is en achter de

persoonsvorm staat, gebruiken we de stam.

1e persoon	ik	stam
2e persoon	je, jij of u	stam + t/stam*
3e persoon	hij, zij of het (alles wat niet ik, je, jij of u is )	stam +t

Let op!

- Er kunnen twee vormen van de stam zijn: het hele werkwoord -en of  de persoonsvorm die we gebruiken als ik  het onderwerp is.

- Twijfel je (vooral bij werkwoorden waarvan de stam op een -d eindigt) of er een -t achter moet, vervang het dan door een vorm van lopen.

- -dt aan het eind van een werkwoord kan alleen voorkomen als de stam op een -d eindigt en het onderwerp een tweede of derde persoon is.

Persoonsvorm tegenwoordige tijd meervoud

Voor de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd in het meervoud gebruiken we het hele werkwoord, zoals het ook in het woordenboek terug te vinden is. Hierop is één uitzondering:

Als u in het meervoud het onderwerp is, gebruiken we ik-vorm+t.