21.1 Geen indringers

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Thema 21: Afweer

21.1: Geen indringers

• BINAS tabellen 77, 84I-N, 87A

21.1: Geen indringers

Leerdoel:

• Je leert het belang van fysieke bescherming tegen belagers kennen bij mensen, planten en dieren.

Pathogenen

• Bacterie
• Schimmel
• Dieren
• Virus

Virussen

• Eiwitmantel met DNA/RNA
• Hecht aan receptor gastheercel
• DNA/RNA in cytoplasma wordt afgelezen en virussen vermenigvuldigen
• Cel dood of beschadigd

Externe afweer

Mechanische afweer:

• huid
• slijmvliezen

Chemische afweer:

• zoutzuur maagsap,
• pH huid

Huid

• Hoornlaag beschermt tegen beschadiging, uitdroging, infectie
• Kiemlaag levende epitheelcellen en melanocyten
• Talgklieren in haarzakjes produceren talg, houdt hoornlaag soepel
• Lederhuid bindweefsel, zintuigcellen, uitlopers zenuwcellen, haarspiertjes, bloedvaten, zweetklieren
• Onderhuids bindweefsel met vetcellen

Bij het zonnebaden wordt als bescherming tegen UV-straling in bepaalde delen van de huid melanine afgezet. Wanneer de huid niet meer aan de zon wordt blootgesteld, verdwijnt dit bruine pigment geleidelijk weer. De cellen met het pigment sterven af en verdwijnen. In welke laag van de huid wordt dit pigment melanine afgezet?

1. In de opperhuid
2. In de lederhuid
3. In het onderhuidse bindweefsel

Afweer bij planten

Mechanisch:

• doornen / stekels
  
• brandharen
  

Chemisch:

• productie gifstoffen
• Bijv. nicotine door tabaksplant

Indirecte afweer:

• productie signaalstoffen / lokken natuurlijke vijanden herbivoren
• natuurlijke vijanden huisvesten

Huiswerk

• Maak de opdrachten van bs 21.1 conform studiewijzer