16.1 Aangeboren afweer

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

H16: Afweer

16.1: aangeboren afweer

• BINAS tabellen 77, 84I-N, 87A

Planning 

Start met H16:

• 16.1: Aangeboren afweer (CE)
• 16.2 Vervolg aangeboren afweer (CE)
• 16.3 Verworven afweer en antistoffen (CE)
  
• 16.4 Immuniteit, vaccinatie en allergische reacties (CE)
  
• 16.5 Lichaamsvreemde eiwitten: afstoten of niet (CE)

In overalltoets PWW3

16.1: Aangeboren afweer

Leerdoel:

• je beschrijft de bescherming van het inwendige milieu van je lichaam tegen ziekteverwekkers en de bescherming tegen uv-straling door de huid.
• Je herkent afweermechanismen bij planten

succescriteria

• je kunt de definitie van de volgende begrippen uitleggen: huid, Dekweefsels, mechanische afweer, opperhuid, lederhuid, slijmvlies, mechanische afweer, chemische afweer
• je kunt de de leerdoelen aan een ander uitleggen
• je kunt de (examen)vragen over dit onderwerp goed (bijna foutloos) maken
• je weet welke binas-tabellen bij het onderwerp horen en informatie uit deze tabellen halen en gebruiken

Pathogenen

• Bacterie
• Schimmel
• Dieren
• Virus

Virussen

• Eiwitmantel met DNA/RNA
• Hecht aan receptor gastheercel
• DNA/RNA in cytoplasma wordt afgelezen en virussen vermenigvuldigen
• Cel dood of beschadigd

Externe afweer

Mechanische afweer:

• huid
• slijmvliezen

Chemische afweer:

• zoutzuur maagsap,
• pH huid

Huid

• Hoornlaag beschermt tegen beschadiging, uitdroging, infectie
• Kiemlaag levende epitheelcellen en melanocyten
• Talgklieren in haarzakjes produceren talg, houdt hoornlaag soepel
• Lederhuid bindweefsel, zintuigcellen, uitlopers zenuwcellen, haarspiertjes, bloedvaten, zweetklieren
• Onderhuids bindweefsel met vetcellen

Bron 1 

Bij het zonnebaden wordt als bescherming tegen UV-straling in bepaalde delen van de huid melanine afgezet. Wanneer de huid niet meer aan de zon wordt blootgesteld, verdwijnt dit bruine pigment geleidelijk weer. De cellen met het pigment sterven af en verdwijnen. In welke laag van de huid wordt dit pigment melanine afgezet?

1. In de opperhuid
2. In de lederhuid
3. In het onderhuidse bindweefsel

Afweer bij planten

Mechanisch:

• doornen / stekels
  
• brandharen
  

Chemisch:

• productie gifstoffen
• Bijv. nicotine door tabaksplant

Indirecte afweer:

• productie signaalstoffen / lokken natuurlijke vijanden herbivoren
• natuurlijke vijanden huisvesten

Bron 2

Huiswerk

• Maak  opdracht 1 t/m 9 van bs 16.1
• Kies je leerroute