werkwoord praesens

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat weet je al over het werkwoord?
Welke uitgangen ken je?

het werkwoord

We hebben van het werkwoord drie vormen van de tegenwoordige tijd (o.t.t./ praesens) gehad

We hebben al drie vormen van het werkwoord gehad.
1. Wat is de goede vertaling van
clama-t

1. ik roep
2. (hij) roept
3. (zij) roepen
4. (te roepen)

2. Wat is de goede vertaling van
clama-nt?

1. ik roep
2. (hij) roept
3. (zij) roepen
4. (te roepen)

3. Wat is de goede vertaling van
clama-re?

1. ik roep
2. (hij) roept
3. (zij) roepen
4. (te roepen)

de drie uitgangen die we gehad hebben

clama-t     hij/ zij/... roept    (3e pers. ev.)

clama-nt    zij/... roepen    (3e pers. mv.

clama-re    (te) roepen    (hele werkwoord/ infinitivus)

Maar er komen nu vormen bij.

ik (1e pers. ev.)

jij (2e pers. ev.)

hij/zij/... (3e per. ev.)

wij (1e pers. mv.)

jullie (2e pers. mv.)

zij/... (3e pers. mv.

Nu even oefenen.
1. docetis

2. oras

3. vivo

4. ostendunt

5. ludere

6. luditis

stamgroepen

helaas is het nog iets ingewikkelder. De werkwoorden zijn ingedeeld in vier groepen. Hiervoor kijken we naar de laatste letter van de stam.

clama-re heeft als stam clama-

stamgroepen in de woordenlijst

- stam op – a                                  clamare

- stam op – ē                                   vidēre

- stam op – i                                    audire

- stam op – medeklinker (mk) vendere

Tot welke stamgroep behoort...?
1. orare

1. a-stam
2. e-stam
3. i-stam
4. mk-stam

Tot welke stamgroep behoort...?
2. punire

1. a-stam
2. e-stam
3. i-stam
4. mk-stam

Tot welke stamgroep behoort...?
3. retinēre

1. a-stam
2. e-stam
3. i-stam
4. mk-stam

Tot welke stamgroep behoort...?
4. cadere

1. a-stam
2. e-stam
3. i-stam
4. mk-stam

waarom zijn de stamgroepen van belang?

Niet voor de uitgangen: die zijn gelijk

Maar: bij sommige vormen komt er een klinker tussen de stam en de uitgang: de tussen klinker.

Elke werkwoordvorm in het praesens heeft dus een stam en een uitgang. Sommigen ook een tussenklinker:

voca-nt (stam-uitgang)

audi-u-nt (stam- tussenklinker- uitgang

Heeft deze werkwoordsvorm een tussenklinker?
temptas (temptare)?

1. ja
2. nee

Heeft deze werkwoordsvorm een tussenklinker?
dormis (dormire)?

1. ja
2. nee

Heeft deze werkwoordsvorm een tussenklinker?
cadis (cadere)?

1. ja
2. nee

Heeft deze werkwoordsvorm een tussenklinker?
dormiunt (dormire)?

1. ja
2. nee