3.2 Heren en horigen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Heren en horigen

De tijd van monniken en ridders

...uitleggen om welke drie redenen er een einde kwam 

aan het Romeinse Rijk

...uitleggen hoe mensen op het land leefden

...uitleggen waarom boeren bescherming zochten bij een heer

Aan het einde van de les kan je...

Huiswerkcontrole

Klassikale uitleg

Zelfstandig werken

DOEN

§3.2

Heren en horigen

A

Einde van het Romeinse Rijk

Leerdoel:

Je kan uitleggen om welke drie redenen er een einde kwam aan het Romeinse Rijk

Begrippen:

middeleeuwen

B

Leven van het land

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe mensen op het land leefden

C

Bescherming bij de heer

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom boeren bescherming zochten bij een heer

Begrippen:

heer

horigen

In de 4e eeuw kreeg Romeinse Rijk problemen:

• Leger was te klein om alle grenzen te bewaken
• Romeinen vochten steeds vaker met elkaar
  - 395: Rijk gesplitst in Oost-Romeins Rijk en West-Romeins RIjk
•  Germaanse volken trokken het West-Romeinse Rijk binnen --> Op zoek naar landbouwgrond en een plek om te wonen
• Rond 500 werd de Romeinse keizer verjaagd en begonnen de middeleeuwen

Leerdoel:

Je kan uitleggen om welke drie redenen er een einde kwam aan het Romeinse Rijk

Begrippen:

middeleeuwen

§3.2

Heren en horigen

A

DeBoze burgers

Einde van het Romeinse Rijk

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe mensen op het land leefden.

§3.2

Heren en horigen

B

DeBoze burgers

Leven van het land

bestuur

leger

handel

wegen

Romeinse Rijk

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe mensen op het land leefden.

§3.2

Heren en horigen

B

DeBoze burgers

Leven van het land

bestuur

leger

handel

wegen

Middeleeuwen

• Wegen worden geplunderd
• Reizigers/handelaren worden beroofd
• Door slechte wegen komt er geen eten in de steden
• Mensen trekken de steden uit en verhuizen naar platteland

• Op platteland leefde men van eigen opbrengst en dieren
• Spullen en gereedschap zelf maken
• Handel, steden, muntgeld verdween nagenoeg compleet

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe mensen op het land leefden.

§3.2

Heren en horigen

B

DeBoze burgers

Leven van het land

bestuur

leger

handel

wegen

Romeinse Rijk

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom boeren bescherming zochten bij een heer.

§3.2

Heren en horigen

C

DeBoze burgers

Bescherming bij de heer

Begrippen:

heer

horigen

Het leven was dus gevaarlijk!

• Arme boeren zochten bescherming bij rijkere boer
• Die rijkere boer kon versterkte boerderij bouwen en gewapende knechten in dienst nemen
• Boeren moesten hun grond afstaan aan de rijkere boer
• De rijkere boer werd zo een heer
• Een heer bezat:
  - versterkte boerderij
  - veel bossen en landbouwgrond 
  - huizen van arme boeren
  - werkplaats of een molen 
• De arme boeren noemen we nu horigen

§3.2

Heren en horigen

C

DeBoze burgers

Bescherming bij de heer

Afspraken tussen heer en horigen:

• De heer beschermt de horigen
• De horigen zijn niet meer vrij
• Horigen bewerkten het land en leefden van de opbrengst
• Ze betalen de heer een deel van de oogst: pacht
• De horigen moesten klusjes voor de heer doen
  - werken op zijn land
  - boerderij van de heer onderhouden
  - molen maken 

AAN DE SLAG!

Wat?

Maken §3.2
Opdracht 9 t/m 29 

Hoe?

Boek of digitaal

Tijd?

Tot 5 minuten voor einde les

Hulp?

Je werkt in stilte

Vinger in de lucht bij vragen